مناط صلاحیت دادگاه

درتاریخ : 1392/09/06 به شماره : 9209970906801248

موضوعات مرتبط با این نمونه رأی و مرجع صدور

این نمونه رای که در شعبه 8 دیوانعالی کشور صادرشده است درباره این موضوعات می باشد: صلاحیت محلی، تخییر در انتخاب دادگاه، دادگاه خانواده، تقدیم دادخواست

چکیده رای

در مواردی که خواهان در انتخاب دادگاه صلاحیت‌دار از میان چند دادگاه اختیار دارد متعاقب تقدیم دادخواست به دادگاه محل انتخابی، تخییر قانونی خواهان در خصوص مورد خاتمه یافته و مآلاً منتفی است.بنابراین عدول بعدی از این انتخاب از ناحیه خواهان مسموع نبوده و صلاحیت دادگاهی که بر اساس انتخاب خواهان ایجاد شده، زایل نمی‌شود.

خلاصه جریان پرونده

در تاریخ 15/2/92 خانم الف.ع. ساکن شهرستان الیگودرز به‌طرفیت همسرش آقای م.هـ . دادخواستی به خواسته مطالبه نفقه معوقه تقدیم و آدرس محل اقامت خوانده را امیرآباد اعلام نموده است. دادخواست مطروحه مآلاً در شعبه سوّم دادگاه حقوقی شهرستان نجف‌آباد ثبت و با تعیین وقت از طرفین دعوت به رسیدگی به عمل آمد اخطاریه خوانده به‌لحاظ نقل‌مکان ایشان حسب گزارش مأمور ابلاغ در محل الصاق شد. در جلسه دادرسی مورخ 7/5/92 فقط خواهان حضور یافته و اظهار داشت من ابتدا جهت طرح دعوی به دادگاه الیگودرز مراجعه کردم ولی مرا به دادگاه نجف‌آباد ارشاد و از پذیرش دادخواست من در الیگودرز امتناع شد و چون اینجانب در الیگودرز اقامت دارم و تردد من به نجف‌آباد با دشواری همراه است تقاضای ارسال پرونده به دادگاه الیگودرز جهت رسیدگی به دعوی را دارم ضمناً خوانده در همان آدرس در دادخواست اقامت دارد. سپس دادگاه با اعلام ختم رسیدگی به‌موجب رأی شماره 831ـ7/5/92 با استدلال اینکه خواهان خواستار رسیدگی به دعوی نفقه در دادگاه الیگودرز گردیده است لذا دادگاه خود را صالح به رسیدگی ندانسته و به‌استناد ماده 12 قانون حمایت خانواده مصوب‌1391 قرار عدم صلاحیت خود را به شایستگی دادگاه عمومی الیگودرز صادر نموده و پس از وصول پرونده به دادگستری الیگودرز و ثبت آن در شعبه اول دادگاه عمومی حقوقی شعبه مرجوع‌ٌالیه در وقت فوق‌العاده با اعلام ختم رسیدگی به‌موجب رأی شماره 565ـ 13/5/92 و با استدلال منعکس در آن و اینکه قانون‌گذار زوجه را مخیر در اقامه دعوی در محل اقامت خود و محل اقامت زوج نموده است و این حق برای خواهان یعنی زوجه می‌باشد و به مجرد انتخاب یکی از دو دادگاه بـرای دادگاهی که دادخـواست تقـدیم شـده است تکـلیف به رسیدگی ایجاد می‌گردد و با درخواست زوجه از دادگاه موصوف نفی صلاحیت نمی‌گردد و مکلف به رسیدگی می‌باشد مگر اینکه خواهان دعوی خود را مسترد و در دادگاه دیگر اقامه دعوی نماید بنابراین دادگاه خود را صالح به‌رسیدگی ندانسته و قرار عدم صلاحیت خود را به شایستگی محاکم حقوقی شهرستان نجف‌آباد ترجیحاً شعبه سوّم حقوقی صادر و سپس به لحاظ حدوث اختلاف در صلاحیت پرونده را به دیوان‌عالی کشور ارسال و پس از وصول جهت حل اختلاف به این شعبه ارجاع گردیده است.
هیأت شعبه در تاریخ بالا تشکیل گردید. پس از قرائت گزارش آقای حسن عباسیان عضو ممیّز و ملاحظه اوراق پرونده مشاوره نموده چنین رأی می‌دهد:

رای دیوان

در خصوص اختلاف در صلاحیت فی‌مابین شعبه سوّم دادگاه حقوقی شهرستان نجف‌آباد و شعبه اول دادگاه حقوقی شـهرستان الیگودرز در رسیدگی به دعـوی زوجه خـواهان به خواسته مطالبه نفقه معوقه با توجه به محتویات پرونده قطع‌نظر از اینکه خواسته دعوی زوجه خواهان در پرونده امر مطالبه نفقه خود و فرزند مشترک بوده و در قرار عدم صلاحیت صادره از شعبه اول دادگاه حقوقی الیگودرز به اشتباه خواسته دعوی مطالبه مهریه اعلام گردیده و تشخیص دادگاه در خصوص مورد ناصواب و غیرموجه می‌باشد اساساً نظر به‌اینکه دعوی زوجه خواهان که در تاریخ 15/2/92 و بعد از لازم‌الاجرا شدن قانون حمایت خانواده مصوب مجلس شورای اسلامی با تقدیم دادخواست اقامه گردیده و در زمره دعاوی خانوادگی مربوط به زوجین محسوب بوده از حیث صلاحیت دادگاه با لحاظ اینکه طبق ماده 26 قانون آیین دادرسی مدنی تاریخ تقدیم دادخواست مناط صلاحیت دادگاه می‌باشد مشمول حاکمیت ماده 12 قانون حمایت خانواده اخیرالتصویب بوده و طبق قاعده مقرر در ماده مزبور زوجه خواهان می‌تواند دعوی خود را در دادگاه محل اقامت خوانده یا دادگاه محل سکونت خود اقامه نماید و نظر به اینکه زوجه خواهان در دادخواست تقدیمی آدرس محل اقامت زوج خوانده را در حوزه قضایی شهرستان نجف‌آباد تعیین و دادخواست خود را ابتدائاً به دادگاه عمومی نجف‌آباد تقدیم داشته که این امر مبین آن است که نامبرده در راستای تخییر قانونی خود موضوع ماده 12 قانون حمایت خانواده ابتدائاً دادگاه محل اقامت خوانده را جهت رسیدگی به دعوی خود انتخاب نموده است که این امر موجد صلاحیت برای دادگاه منتخب خواهان خواهد بود و متعاقب این انتخاب و تقدیم دادخواست به دادگاه محل انتخابی، تخییر قانونی زوجه خواهان در خصوص مورد خاتمه یافته و مآلاً منتفی بوده و عدول بعدی از این انتخاب از ناحیه زوجه خواهان مسموع نبوده و صلاحیت دادگاهی را که بر اساس انتخاب خواهان صلاحیت خود را به‌دست آورده زایل نمی‌سازد بنابراین و با توجه به اینکه زوجه خواهان آدرس محل اقامت زوج خوانده را در حوزه قضایی شهرستان نجف‌آباد تعیین و اعلام نموده و دادخواست خود را ابتدائاً به دادگاه عمومی نجف‌آباد تقـدیم داشته و درخـواست بعـدی ایشان به ارسال پـرونده به دادگاه محل سکونت خود (دادگاه عمومی الیگودرز) قابلیت توجه و ترتیب اثر را نداشته و مؤثر در مقام نمی‌باشد لذا به‌اعتبار محل اقامت خوانده رسیدگی به دعوی مطروحه در صلاحیت دادگاه حقوقی ویژه خانواده شهرستان نجف‌آباد بوده فلذا در اجرای تبصره ماده 27 قانون آیین دادرسی مدنی ضمن تأیید رأی شماره 565ـ13/5/92 شعبه اول دادگاه حقوقی الیگودرز و نقض رأی شماره 831ـ7/5/92 شعبه سوّم دادگاه حقوقی نجف‌آباد و تأیید صلاحیت این دادگاه در رسیدگی به دعوی مطروحه فی‌مابین محاکم مرقوم حل اختلاف می‌گردد مقرر می‌دارد پرونده پس از ثبت نتیجه و کسر از موجودی به مرجع ذیربط اعاده گردد.
رئیس شعبه 8 دیوان‌عالی کشورـ مستشار ـ عضو معاون
عباسیان ـ ناصح ـ کریمپور نطنزی

توضیح: نمونه رای های منتشر شده در دادراه اعم از نمونه رای بدوی، نمونه رای تجدید نظر و نمونه رای دیوان عموما از نمونه رای های منتشر شده از سوی قوه قضائیه و مراکز و پژوهشگاه های وابسته به قوه قضائیه برگرفته شده است.