تکلیف زوج در خصوص حقوق مالی زوجه در زمان طلاق

درتاریخ : 1392/11/12 به شماره : 9209970906801522

موضوعات مرتبط با این نمونه رأی و مرجع صدور

این نمونه رای که در شعبه 8 دیوانعالی کشور صادرشده است درباره این موضوعات می باشد: طلاق، اجرت‌المثل، نفقه، حقوق مالی زوجه، اجرای صیغه طلاق

چکیده رای

صرف صدور حکم در خصوص اجرت‌المثل و نفقه معوقه، رافع تکلیف قانونی زوج به پرداخت آن‌ها در موقع اجرا و ثبت طلاق نخواهد بود بنابراین چنانچه احکام راجع به نفقه معوقه و اجر‌ت‌المثل ایّام زندگی مشترک تا زمان صدور حکم طلاق به‌طور کامل به مرحله اجرا درنیامده باشد و یا اینکه تاکنون نسبت به محکومٌ‌به موضوع احکام مذکور حکم قطعی اعسار زوج صادر نشده باشد و یا در صورت صدور حکم اعسار زوج اقساط مقرر را پرداخت‌نشده باشد زوج مکلف است که در موقع اجرای صیغه طلاق، نفقه معوقه و اجرت‌المثل مورد حکم را به‌طور کامل و در صورت صدور حکم اعسار، در خصوص آن کلیه اقساط باقیمانده را تا زمان اجرای صیغه طلاق به زوجه پرداخت نماید. 

خلاصه جریان پرونده

در تاریخ 21/10/91 آقای ع.ج. به‌طرفیت همسرش خانم ک.الف. دادخواستی به خواسته صدور حکم طلاق به لحاظ ترک زندگی مشترک از ناحیه زوجه و عدم تمکین وی تقدیم نموده که مآلاً در شعبه 16 دادگاه خانواده قم ثبت و مورد رسیدگی قرار می‌گیرد در جلسه دادرسی مورخ 17/12/91 که با حضور زوجین تشکیل گردیده خواهان اظهار داشت مهریه خانم پرداخت شد. چهار فرزند مشترک داریم که همگی کبیر هستند خانم مرا به خاطر نفقه زندانی کرده و درخواست منزل کرده من زندانی کاری نمی‌توانم بکنم تقاضای صدور حکم مقتضی را دارم. خوانده اظهار داشت مهریه‌ام را دریافت کردم حکم نفقه صادر شد و آقا به همین خاطر به زندان رفته و دادخواست تمکین داده بود که چون سوء رفتار داشت و ثابت شد دعوی تمکین او ردّ شده که تقدیم می‌کنم منهم با طلاق موافق هستم خرج و مخارج مرا بدهد حدود 29 سال زندگی مشترک داشتیم حکم اجرت‌المثل من هم صادرشده است. دادگاه پس از ارجاع امر به داوری و وصول نظریه داوران زوجین دال بر عدم سازش طرفین سرانجام با اعلام ختم رسیدگی به‌موجب دادنامه شماره 214 ـ 7/2/92 با توجه به درخواست زوج گواهی عدم امکان سازش بین طرفین جهت اجرای صیغه طلاق صادر و نوع طلاق را رجعی اعلام داشته و در مورد حقوق مالی زوجه اعلام داشته که در مورد مهریه و نفقه و اجرت‌المثل حسب اظهار طرفین حکم صادر گردیده و نفقه ایّام عده هم هرماه مبلغ یک‌صد و بیست هزار تومان تعیین می‌گردد. پس از ابلاغ رأی صادره زوجه نسبت به آن تجدیدنظرخواهی نموده که پس از انجام تشریفات قانونی شعبه پنجم دادگاه تجدیدنظر استان قم به موضوع رسیدگی و پس از تشکیل جلسه دادرسی و استماع اظهارات طرفین و انعکاس آن در صورت‌مجلس سرانجام به‌موجب دادنامه شماره 393-92 مورخ 11/4/92 با استدلال اینکه نسبت به مهریه و نفقه گذشته و اجرت‌المثل جداگانه حکم صادرشده گرچه زوجه می‌گوید هنوز آن‌ها را نگرفته که می‌تواند نسبت به اخذ آن‌ها اقدام کند و راجع به نفقه ایّام عده اتخاذ تصمیم شده و در این دادگاه نسبت به ادعای زوجه راجع به جهیزیه رسیدگی و ثابت گردید زوجه جهیزیه‌اش را برده و نزد زوج جهیزیه‌ای موجود ندارد لذا اعتراض تجدیدنظرخواه را غیر وارد تشخیص و ضمن ردّ آن دادنامه تجدیدنظر خواسته را تأیید نموده است. دادنامه اخیرالذکر در تاریخ 18/4/92 به زوجه ابلاغ شد و نامبرده در تاریخ 6/5/92 با تقدیم دادخواست نسبت به آن فرجام‌خواهی نموده که نسخه ثانی دادخواست به زوج ابلاغ شد ولی لایحه جوابیه‌ای از ایشان در پرونده مشهود نیست. پرونـده پس از وصول به دیوان عالی کشـور جهت رسیـدگی به این شعبه ارجاع گردیده است. دادخواست فرجامی به‌ هنگام شور قرائت می‌گردد. 
هیأت شعبه در تاریخ بالا تشکیل گردید پس از قرائت گزارش آقای عباسیان عضو ممیّز و ملاحظه اوراق پرونده مشاوره نموده چنین رأی می‌دهد:

رای دادگاه تجدید نظر

فرجام‌خواهی خانم ک.الف. نسبت به دادنامه شماره 393-92 مورخ 11/4/92 شعبه پنجم دادگاه تجدیدنظر استان قم که در جهت تأیید رأی بدوی متضمن گواهی عدم امکان سازش جهت اجرای صیغه طلاق به خواسته زوج فرجام‌خوانده انشاء گردیده وارد و موجه نیست زیرا عمده اعتراض فرجام‌خواه راجع به مهریه و نفقه ایّام گذشته و اجرت‌المثل ایّام زندگی مشترک و قلت میزان نفقه ایّام عده و نیز جهیزیه تکرار همان مطالب مطروحه در مرحله تجدیدنظر بوده که موردتوجه و رسیدگی دادگاه قرارگرفته و موجهاً مردود اعلام‌شده است. فرجام‌خواه به شرح صورت‌جلسه دادرسی مورخ 17/12/91 اقرار به دریافت مهریه خود نموده لذا ادعای فعلی ایشان راجع مهریه فاقد وجاهت می‌باشد و در مورد جهیزیه هم که زوج منکر وجود آن‌ها در منزل خود بوده و به درخواست زوجه فرجام‌خواه بر صحت این امر سوگند یاد نموده است لذا ادعای فرجام‌خواه در مورد جهیزیه در این مرحله از دادرسی قابلیت توجه و ترتیب اثر را ندارد و در مورد نفقه ایّام عده هم دادگاه به تشخیص خود و با لحاظ عوامل مؤثر در قضیه میزان آن را تعیین نموده که رقم مناسبی محسوب می‌گردد و اعتراض نسبت به میزان آن غیرقابل‌توجیه می‌باشد و در مورد نفقه ایّام گذشته و اجرت‌المثل ایّام زندگی مشترک گرچه حسب اظهار طرفین هر یک از آن‌ها مستقلاً مورد حکم قرارگرفته است ولی چون زوج فرجام‌خوانده به شرح صورت‌جلسه دادرسی مورخ 10/4/92 عدم پرداخت کامل نفقه و اجرت‌المثل مورد حکم را مورد تأیید قرار داده و ظاهراً هم در حال حاضر به لحاظ عدم پرداخت نفقه مورد حکم در زندان بسر می‌برد و از طرفی هم به لحاظ اینکه زوج فرجام‌خوانده متقاضی طلاق زوجه می‌باشد طبق ماده 29 قانون حمایت خانواده مصوب سال 91 مکلف است که به‌ هنگام اجرای صیغه طلاق و ثبت آن حقوق قانونی استحقاقی زوجه را پرداخت نماید و صرف صدور حکم جداگانه در خصوص اجرت‌المثل و نفقه معوقه که تاکنون به مرحله اجرا درنیامده رافع تکلیف قانونی زوج به پرداخت آن‌ها در موقع اجرا و ثبت طلاق نخواهد بود بنابراین با قید به اینکه چنانچه احکام راجع به نفقه معوقه و اجر‌ت‌المثل ایّام زندگی مشترک تاکنون به‌طور کامل به مرحله اجرا درنیامده باشد و یا اینکه تاکنون نسبت به محکومٌ‌به موضوع احکام مذکور حکم قطعی اعسار زوج صادر نشده باشد و یا در صورت صدور حکم اعسار زوج اقساط مقرر را پرداخت نکرده باشد زوج فرجام‌خوانده مکلف است که در موقع اجرای صیغه طلاق و ثبت آن علاوه بر نفقه ایّام عده مقرر در دادنامه بدوی، نفقه معوقه و اجرت‌المثل مورد حکم را به‌طور کامل در صورت صدور حکم اعسار در خصوص آن کلیه اقساط باقیمانده را تا زمان اجرای صیغه طلاق به زوجه فرجام‌خواه پرداخت نماید و در اجرای ماده 403 قانون مدنی فرجام‌خواسته در این قسمت به شرح فوق اصلاح می‌گردد و چون ایراد دیگری چه از حیث ماهوی و چه از جهت رعایت اصول و قواعد دادرسی بر دادنامه فرجام‌خواسته مترتب نمی‌باشد فلذا مستنداً به ماده 370 قانون آیین دادرسی مدنی دادنامه فرجام‌خواسته با رعایت اصلاح مرقوم ابرام می‌گردد. 
رئیس شعبه 8 دیوان‌عالی کشور ـ مستشار ـ عضو معاون
عباسیان ـ ناصح ـ کریمپور نطنزی

توضیح: نمونه رای های منتشر شده در دادراه اعم از نمونه رای بدوی، نمونه رای تجدید نظر و نمونه رای دیوان عموما از نمونه رای های منتشر شده از سوی قوه قضائیه و مراکز و پژوهشگاه های وابسته به قوه قضائیه برگرفته شده است.