مقدمه:
الف) شعبه چهاردهم در رسیدگی به پرونده کلاسه 74/741 موضوع شکایت آقای سید داود آل‎آقا به طرفیت شرکت ملی گاز ایران به خواسته اعتراض به اخراج و درخواست ابطال نظریه هسته گزینش و اعاده به کار با احتساب حقوق و مزایای دوره اخراج به شرح دادنامه شماره 542 مورخ 6/5/1375 چنین رأی صادر نموده است.
با توجه به لایحه مورخ 20/9/1374 سرپرست امور حقوقی شرکت ملی گاز ایران دایر بر این‌که شاکی از تاریخ 21/9/1371 به مدت دو سال به صورت پیمانی با شرکت همکاری داشته است. هرچند که در بند 2-05-5 مقررات آمده مدت کارآموزی پیمانی مدت آزمایشی نیز محسوب می‌گردد ولی نباید خلط مبحث گردد و تصور نمود که مستخدم پیمانی در شرکت ملی گاز ایران مستخدم رسمی است که دوره آزمایشی خود را سپری می‌نماید و بلکه این دو تأسیس به‌طور مجزا باید مورد توجه قرار گیرد. با توجه به محتویات سوابق ارسالی و قرارداد کار کارمند خرید خدمت و استخدام قراردادی خرید خدمت و مواد 18 و20 قانون استخدام کشوری و مقررات پرسنلی کارکنان شرکت ملی نفت ایران و حکم استخدام کار آموز کارمند پیمانی مورخ 16/10/1371 و مقررات ماده 18 آن در ارتباط با شکایت شاکی ازناحیه طرف شکایت تخلفی از قوانین و مقررات یا مخالفت با آنها که موجب تضییع حق شاکی شده باشد مشهود نیست و لذا حکم به رد شکایت صادر می‌گردد.
ب ـ 1. شعبه بیستم در رسیدگی به پرونده کلاسه 73/56 موضوع شکایت آقای پرویز جان بزار به طرفیت شرکت ملی گاز ایران- هسته گزینش به خواسته اعتراض به صدور حکم اخراج شاکی از خدمت در شرکت ملی گاز به استناد نظر هسته گزینش با وجود گذشت بیش از دو سال از دوره خدمت پیمانی کارآموزی و تقاضای ابطال نظریه گزینش و حکم اخراج و اعاده به کار و پرداخت حقوق معوقه به شرح دادنامه شماره 441 مورخ 30/8/1373 چنین رأی صادر نموده است.
با عنایت به این‌که شاکی برابر قرارداد مورخ 24/3/1371 به‌عنوان کارآموز پیمانی به مدت دو سال جهت خدمت در شرکت ملی گاز ایران پذپرفته شده و ماده 18 قرارداد مزبور و همچنین ماده یک بخش ضمیمه مربوط به مدت کارآموزی و مقررات مندرج در فصل دوم مجموعه مقررات پرسنلی کارمندان شرکت ملی نفت ایران که بر شرکت ملی گاز ایران نیز حاکم بوده (بند 2-05-5) مدت کار آموزی برای کارآموزان دو سال می‌باشد که در این مدت که یک دوره آزمایشی نیز محسوب می‌گردد کارآموز از آموزش‌های لازم که طول مدت آن بنابر ضرورت و طبیعت گاه از سه ماه تا دو سال خواهد بود برخوردار می‌گردد.
پس از انقضاء دوره مزبور کارمند دوران خدمت آزمایشی خود را سپری نموده و پس از آن قهراً تبدیل به مستخدم رسمی قطعی خواهد گردید و گزینش مربوطه بهرتقدیر موظف به اظهارنظر قبل از پایان دوره مزبور جهت تعیین تکلیف مستخدم در رابطه با تجویز تبدیل وضعیت یا عدم تجویز آن بوده و با انقضاء حداکثر زمانی آن دوره (2سال) بدون اظهارنظر گزینش نفیاً یا اثباتاً علی‌الاصول وضعیت وی تبدیل به رسمی قطعی به صورت قهری خواهد گردید. علیهذا اظهارنظر هسته گزینش در مورد شاکی که پس از انقضاء دوره دو ساله خدمت پیمانی وی به‌عنوان کارآموزی به عمل آمده و بالتبع صدور حکم قطع همکاری نامبرده با صنعت نفت بر آن اساس منطبق با مقررات خاص استخدامی شرکت نفت و قرارداد پیمانی منعقده با مشارالیه نبوده و به همین جهت حکم بر ابطال نظریه هسته گزینش و لزوم اعاده شاکی به خدمت در پست اولیه مورد تصدی به‌عنوان مستخدم رسمی صادر می‌گردد.
ب ـ2. شعبه اول هیأت تجدیدنظر در رسیدگی به پرونده کلاسه ت1/73/1049 موضوع تقاضای تجدیدنظر شرکت ملی گاز ایران نسبت به دادنامه شماره 441 مورخ 30/8/1373 صادره از شعبه بیستم دیوان در پرونده کلاسه 73/56 به طرفیت آقای پرویز جان بزار به شرح دادنامه شماره 862 مورخ 27/10/1374 اعتراض شرکت ملی گاز ایران را وارد تشخیص و با فسخ دادنامه معترض‎عنه حکم به رد شکایت شاکی صادر و اعلام نموده‌ است.
ج ـ1. شعبه بیستم در رسیدگی به پرونده کلاسه 77/236 موضوع شکایت آقای پرویز بهاری به طرفیت هسته گزینش شرکت ملی گاز ایران به خواسته اعتراض به نظریه گزینش به شرح دادنامه شماره 1034 مورخ 30/7/1377 چنین رأی صادر نموده است، چون نوع استخدام شاکی قراردادی بوده است و در استخدام قراردادی تکلیفی برای هیچ یک از طرفین قرارداد در تجدید آن وجود ندارد و خواهان نیز به همین امر اعتراض دارد امکان اجابت خواسته وی وجود نداشته و حکم به رد شکایت صادر می‎گردد.
ج ـ2. شعبه پنجم تجدیدنظر در رسیدگی به پرونده کلاسه ت5/78/267 موضوع تقاضای تجدیدنظر آقای پرویز بهاری به خواسته اعتراض به رأی شماره 1034 مورخ 30/7/1377 به شرح دادنامه شماره 130 مورخ 20/4/1378 چنین رأی صادر نموده است، نظر به این‌که به موجب ماده 10ـ01ـ2 مقررات پرسنلی کارمندان شرکت ملی گاز در صورتی که خدمت کارمند پیمانی پس از دو سال کار رضایت بخش باشد به رسمی تبدیل وضعیت خواهد داد و با عنایت به این‌که تجدیدنظر خواه به‌عنوان کارمند پیمانی از تاریخ 9/10/1370 شروع به کارآموزی نموده و پس از طی دوره کارآموزی در اعداد کارمندان رسمی درآمده و در نتیجه مشمول حقوق و تکالیف مقرر در قوانین و مقررات استخدامی می‌باشد و بدون اثبات تقصیر و صدور حکم قطعی از ناحیه هیأت‌های رسیدگی بتخلفات اداری اخراج وی پس از 6 سال خدمت محمل قانونی ندارد و بعلاوه هسته گزینش نیز پس از پایان دوره کارآموزی دو ساله تکلیفی برای اظهارنظر گزینش مستخدم ندارد با عنایت به مراتب فوق ضمن نقض دادنامه شماره 1034 مورخ 30/7/1377 شعبه بیستم دیوان حکم به ابطال ابلاغ 12/5/1376 دایر به برکناری از خدمت تجدیدنظر خواه صادر می‌گردد.
هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ فوق به ریاست حجت‎الاسلام‎والمسلمین دری‎نجف‎آبادی و با حضور رؤسای شعب بدوی و رؤسا و مستشاران شعب تجدیدنظر تشکیل و پس از بحث و بررسی و انجام مشاوره با اکثریت آراء به شرح آتی مبادرت به ‌صدور رأی می‏نماید.
رای هیات عمومی:
به موجب ماده 10-01-2 مقررات پرسنلی کارمندان شرکت ملی گاز تبدیل وضعیت کارمندان قراردادی به پیمانی پس از طی 2 سال آموزش و کار رضایت بخش و تبدیل وضع کارمندان پیمانی به رسمی پس از 2 سال کار رضایت بخش تجویز شده است نظر به این‌که اخراج مستخدم شرکت پس از تثبیت حق تبدیل وضع او به مسخدم رسمی به لحاظ انقضاء مدت خدمت پیمانی، بدون محکومیت وی به یکی از مجازات‌های مؤثر در امر استخدام رسمی و با تمسک به اظهارنظر خارج از مهلت هسته گزینش جواز قانونی ندارد، بنابراین دادنامه شماره 130 مروخ 20/4/1378 شعبه پنجم تجدیدنظر دیوان که متضمن این معنی است موافق اصول و موازین قانونی تشخیص داده می‌شود. این رأی به استناد قسمت آخر ماده 20 اصلاحی قانون دیوان عدالت اداری برای شعب دیوان و سایر مراجع در موارد مشابه لازم‌الاتباع است.‌