اعلام تعارض آراء صادره از شعب دوم و سوم هیأت تجدیدنظر دیوان عدالت اداری.
این دادنامه به منظور رسیدگی به طرح دعوی دفتر حقوقی وزارت امور اقتصای و دارایی. با خواسته اعلام تعارض آراء صادره از شعب دوم و سوم هیأت تجدیدنظر دیوان عدالت اداری. از سوی هیأت عمومی دیوان عدالت اداری با مشخصات پرونده، گردش کار و رأی زیر صادر شده است:
کلاسه پرونده : 132/78
شاکی : دفتر حقوقی وزارت امور اقتصای و دارایی.
تاریخ رأی: يکشنبه 11 ارديبهشت 1379
شماره دادنامه :
مقدمه:
الف ـ 1. شعبه شانزدهم در رسیدگی به پرونده کلاسه 72/942 موضوع شکایت آقای غلامحسین حسینی به طرفیت وزارت امور اقتصادی و دارایی- هیأت حل اختلاف به خواسته اعتراض به مالیات سال‌های 61 لغایت 1367 به شرح دادنامه شماره 978 مورخ 14/10/1374 چنین رأی صادر نموده است…
در مورد مالیات سال‌های 64 و 65 و 66 و 67 نیز با توجه به این‌که طبق اعلام نماینده قضایی مشتکیعنه در جلسه 15/8/1374 به لحاظ توافق وزارت امور اقتصادی و دارایی با شورای مرکزی اصناف بدون صدور اوراق تشخیص مالیاتی مورد رسیدگی و رأی واقع شده است و نظر به این‌که توافق مذکور نمی‌تواند رافع تکلیف قانونی مشتکیعنه در اصدار اوراق تشخیص و همچنین مسقط حق اعتراض شاکی بوده باشد و از طرفی رأی مالیاتی سال 1364 بر مبنای گزارش مالیاتی شماره 2204 مورخ 23/6/1368 و برگ تشخیص مورخ 23/6/1368 و بدون توجه به مقررات ماده 157 قانون مالیات‌های مستقیم و شمول مرور زمان صادر گردیده و برای همین سال 64 نیز برگ قطعی مالیاتی بر مبنای توافق مارالذکر صادر گردیده است علیهذا مالیات مربوط به سال 1364 نیز مشمول مرور زمان بوده و اصدار رأی مبنی بر مطالبه مالیات سال مذکور فاقد مستند قانونی است و نظر به این‌که توافق فوق‌الاشعار نیز در سال 1368 صورت گرفته است علیهذا حکم به ورود شکایت شاکی و طرح موضوع را در هیأت عمومی همعرض و جانشین صادر و اعلام می‌دارد.
الف ـ 2. شعبه سوم هیأت تجدیدنظر در رسیدگی به پرونده کلاسه ت3/76/204 موضوع تقاضای تجدیدنظر وزارت امور اقتصادی و دارایی نسبت به دادنامه شماره 978 مورخ 14/10/1374 صادره از شعبه 16 دیوان عدالت اداری در پرونده کلاسه 72/942 به طرفیت غلامحسین حسینی به شرح دادنامه شماره 248 مورخ 8/5/1376 اعتراض وزارت امور اقتصادی و دارایی را وارد تشخیص و با فسخ دادنامه بدوی شکایت رد می‌شود.
ب ـ 1. شعبه شانزدهم در رسیدگی به پرونده کلاسه 76/655 موضوع شکایت آقای رمضان صداقت به طرفیت اداره امور اقتصادی و دارایی آمل به خواسته ابطال اوراق قطعی مالیاتی مورخ 28/2/1376 به شرح دادنامه شماره 2671 مورخ 8/12/1376 چنین رأی صادر نموده است، برابر مقررات قانون مالیات‌های مستقیم مصوب 1366 (ازجمله مواد 117 و 239و156) برای مطالبه مالیات اصدار برگ تشخیص الزامی است و توافق با اتحادیه نیز بدون اصدار برگ تشخیص قانونی نمی‌باشد و از طرفی توافق مشتکیعنه با اتحادیه نمی‌تواند نافی حق اعتراض مؤدی بوده باشد علیهذا حکم به ورود شکایت شاکی و طرح موضوع در هیأت حل اختلاف موضوع ماده 216 قانون مارالذکر صادر واعلام می‌گردد.
ب ـ 2. شعبه سوم هیأت تجدیدنظر در رسیدگی به پرونده کلاسه ت3/77/144 موضوع تقاضای تجدیدنظر وزارت امور اقتصادی و دارایی نسبت به دادنامه 2671 مورخ 8/12/1376 صادره از شعبه شانزدهم دیوان عدالت اداری در پرونده کلاسه 76/655 به طرفیت رمضان صداقت به شرح دادنامه شماره 569 مورخ 6/5/1377 دادنامه بدوی را عیناً تأیید نموده است.
ج ـ 1. شعبه ششم در رسیدگی به پرونده 75/830 موضوع شکایت آقای عباس ملک شاه میران به طرفیت دارایی به خواسته اعتراض نسبت به محاسبه و تعیین مالیات عملکرد سال 1374 به شرح دادنامه شماره 1713 مورخ 25/12/1376 چنین رأی صادر نموده است. برگ تعیین مالیات براساس تبصره 6 ماده صد قانون مالیات‌های مستقیم و با جلب نظریه اتحادیه مربوطه تنظیم و منجر به صدور برگ مالیات قطعی گردیده است باتوجه به این‌که مالیات تعیین شده براساس نظریه اتحادیه مربوطه انجام گرفته و رئیس اتحادیه صنف نقاشان اتومبیل طی نامه مورخ 20/11/1375 اعلام داشته که با بررسی‌‌های به عمل آمده مالیات تعیین شده غیرعادلانه بوده است حتی مساحت مغازه شاکی چهل متر بوده که بیش از هشتاد متر نوشته شده است با عنایت به نقض تحقیقات در تشخیص و تعیین مالیات براساس ماده 237 قانون مالیات‌های مستقیم شکایت شاکی را وارد تشخیص و حکم به نقض رأی مالیات قطعی مربوط به عملکرد سال 1375 شاکی و رسیدگی مجدد در مرجع همعرض با تحقیقات کافی صادر و اعلام می‌گردد.
ج ـ 2. شعبه دوم هیأت تجدیدنظر رسیدگی به پرونده کلاسه ت2/77/280 موضوع تقاضای تجدیدنظر وزارت امور اقتصادی و دارایی نسبت به دادنامه شماره 1713 مورخ 25/12/1376 صادره از شعبه ششم دیوان در پرونده کلاسه 75/830 به طرفیت آقای عباس ملک شاه میران به شرح دادنامه شماره 802 مورخ 16/6/1377 دادنامه بدوی را عیناً تأیید نموده است.
د ـ 1. شعبه شانزدهم در رسیدگی به پرونده کلاسه 76/2003 موضوع شکایت آقای علی دهقانیان به طرفیت اداره کل امور اقتصادی و دارایی تبریز به خواسته اعتراض به برگ مالیات قطعی مورخ 20/3/1376 در مورد مالیات مشاغل سال 1375 چنین رأی صادر نموده است نظر به این‌که برگ قطعی مورد شکایت به استناد تبصره 6 ماده 100 قانون مالیات‌های مستقیم (توافق مشتکیعنه با اتحادیه مربوط) صادر گردیده است. و توافق اتحادیه نمی‌تواند نافی حقوق قانونی مؤدی و مسقط حق اعتراض او بوده باشد علیهذا حکم به ورود شکایت و ابطال برگ مالیات قطعی فوق‌الاشعار و طرح پرونده در هیأت حل اختلاف صادر و اعلام می‌دارد.
د ـ 2. شعبه دوم هیأت تجدیدنظر در رسیدگی به پرونده کلاسه ت2/77/565 موضوع تقاضای تجدیدنظر وزارت امور اقتصادی و دارایی نسبت به دادنامه شماره 496 مورخ 28/3/1377 صادره از شعبه شانزدهم دیوان در پرونده کلاسه 76/2003 به طرفیت آقای علی دهقانیان به شرح دادنامه شماره 996 مورخ 27/3/1377 اعتراض وزارت امور اقتصادی و دارایی را به دادنامه شماره 496 مورخ 28/3/77 وارد تشخیص و با فسخ دادنامه بدوی شکایت رد نموده است.
ه ـ 1. شعبه شانزدهم در رسیدگی به پرونده کلاسه 76/2601 موضوع شکایت آقای محمدتقی زمان اوغلی طلیسچی به طرفیت اداره امور اقتصادی و دارایی تبریز حوزه مالیاتی 833 به خواسته ابطال برگ قطعی مالیاتی که بدون اصدار برگ تشخیص درباره عملکرد سال 1374 به شرح دادنامه شماره 1230 مورخ 27/7/1377 چنین رأی صادر نموده است.
اولاً: در تبصره 6 ماده صد قانون مالیات‌های مستقیم اجازه اصدار برگ قطعی بدون اصدار برگ تشخیص داده نشده است به خصوص که در بندهای (الف) و (ب) ماده مرقوم نیز مقرر گردیده است که بهر صورت می‌بایستی برگ تشخیص صادر گردد.
ثانیاً: توافق با اتحادیه نافی حق اعتراض شاکی نمی‌تواند باشد به خصوص که مؤدی نظریه اتحادیه را نیز قبول ندارد و در هر صورت برای مطالبه مالیات اصدار برگ قطعی که متضمن نحوه تعیین مالیات و تشخیص درآمد مؤدی می‌باشد الزامی است و علیهذا حکم به ورود شکایت و ابطال برگ قطعی مالیاتی فوق‌الاشعار صادر و اعلام می‌دارد.
ه ـ 2. شعبه سوم هیأت تجدیدنظر در رسیدگی به پرونده کلاسه ت3/77/996 موضوع تقاضای تجدیدنظر وزارت امور اقتصادی و دارایی نسبت به دادنامه شماره 1330 مورخ 27/7/1377 صادره از شعبه شانزدهم دیوان در پرونده کلاسه 76/2601 به طرفیت آقای محمدتقی زمان اوغلی طلیسچی به شرح دادنامه شماره 1458 مورخ 20/11/1377 اعتراض وزارت امور اقتصادی و دارایی را وارد تشخیص و دادنامه بدوی را فسخ نموده است.
هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ فوق به ریاست حجتالاسلاموالمسلمین درینجفآبادی و با حضور رؤسای شعب بدوی و رؤسا و مستشاران شعب تجدیدنظر تشکیل و پس از بحث و بررسی و انجام مشاوره با اکثریت آراء به شرح آتی مبادرت به صدور رأی مینماید.
رای هیات عمومی:
مفاد تبصره 6 ماده صد قانون مالیات‌های مستقیم در خصوص تعیین میزان مالیات برمبنای درآمدی که مورد توافق وزارت امور اقتصادی و دارایی و اتحادیه صنف مربوطه قرار گرفته و قطعی تلقی شده است نافی حق اعتراض قانونی مؤدی مالیاتی براساس مقررات مربوط نیست بنابراین دادنامه شماره 569 مورخ 6/5/1377 شعبه سوم هیأت تجدیدنظر و 802 مورخ 16/6/1377 شعبه دوم هیأت تجدیدنظر در حدی که متضمن این معنی است موافق اصول و موازین قانونی تشخیص می‌گردد این رأی مطابق قسمت اخیر ماده 20 قانون دیوان عدالت اداری برای شعب دیوان و سایر مراجع مربوط در موارد مشابه لازم‌الاتباع است.
الف ـ 1. شعبه شانزدهم در رسیدگی به پرونده کلاسه 72/942 موضوع شکایت آقای غلامحسین حسینی به طرفیت وزارت امور اقتصادی و دارایی- هیأت حل اختلاف به خواسته اعتراض به مالیات سال‌های 61 لغایت 1367 به شرح دادنامه شماره 978 مورخ 14/10/1374 چنین رأی صادر نموده است…
در مورد مالیات سال‌های 64 و 65 و 66 و 67 نیز با توجه به این‌که طبق اعلام نماینده قضایی مشتکیعنه در جلسه 15/8/1374 به لحاظ توافق وزارت امور اقتصادی و دارایی با شورای مرکزی اصناف بدون صدور اوراق تشخیص مالیاتی مورد رسیدگی و رأی واقع شده است و نظر به این‌که توافق مذکور نمی‌تواند رافع تکلیف قانونی مشتکیعنه در اصدار اوراق تشخیص و همچنین مسقط حق اعتراض شاکی بوده باشد و از طرفی رأی مالیاتی سال 1364 بر مبنای گزارش مالیاتی شماره 2204 مورخ 23/6/1368 و برگ تشخیص مورخ 23/6/1368 و بدون توجه به مقررات ماده 157 قانون مالیات‌های مستقیم و شمول مرور زمان صادر گردیده و برای همین سال 64 نیز برگ قطعی مالیاتی بر مبنای توافق مارالذکر صادر گردیده است علیهذا مالیات مربوط به سال 1364 نیز مشمول مرور زمان بوده و اصدار رأی مبنی بر مطالبه مالیات سال مذکور فاقد مستند قانونی است و نظر به این‌که توافق فوق‌الاشعار نیز در سال 1368 صورت گرفته است علیهذا حکم به ورود شکایت شاکی و طرح موضوع را در هیأت عمومی همعرض و جانشین صادر و اعلام می‌دارد.
الف ـ 2. شعبه سوم هیأت تجدیدنظر در رسیدگی به پرونده کلاسه ت3/76/204 موضوع تقاضای تجدیدنظر وزارت امور اقتصادی و دارایی نسبت به دادنامه شماره 978 مورخ 14/10/1374 صادره از شعبه 16 دیوان عدالت اداری در پرونده کلاسه 72/942 به طرفیت غلامحسین حسینی به شرح دادنامه شماره 248 مورخ 8/5/1376 اعتراض وزارت امور اقتصادی و دارایی را وارد تشخیص و با فسخ دادنامه بدوی شکایت رد می‌شود.
ب ـ 1. شعبه شانزدهم در رسیدگی به پرونده کلاسه 76/655 موضوع شکایت آقای رمضان صداقت به طرفیت اداره امور اقتصادی و دارایی آمل به خواسته ابطال اوراق قطعی مالیاتی مورخ 28/2/1376 به شرح دادنامه شماره 2671 مورخ 8/12/1376 چنین رأی صادر نموده است، برابر مقررات قانون مالیات‌های مستقیم مصوب 1366 (ازجمله مواد 117 و 239و156) برای مطالبه مالیات اصدار برگ تشخیص الزامی است و توافق با اتحادیه نیز بدون اصدار برگ تشخیص قانونی نمی‌باشد و از طرفی توافق مشتکیعنه با اتحادیه نمی‌تواند نافی حق اعتراض مؤدی بوده باشد علیهذا حکم به ورود شکایت شاکی و طرح موضوع در هیأت حل اختلاف موضوع ماده 216 قانون مارالذکر صادر واعلام می‌گردد.
ب ـ 2. شعبه سوم هیأت تجدیدنظر در رسیدگی به پرونده کلاسه ت3/77/144 موضوع تقاضای تجدیدنظر وزارت امور اقتصادی و دارایی نسبت به دادنامه 2671 مورخ 8/12/1376 صادره از شعبه شانزدهم دیوان عدالت اداری در پرونده کلاسه 76/655 به طرفیت رمضان صداقت به شرح دادنامه شماره 569 مورخ 6/5/1377 دادنامه بدوی را عیناً تأیید نموده است.
ج ـ 1. شعبه ششم در رسیدگی به پرونده 75/830 موضوع شکایت آقای عباس ملک شاه میران به طرفیت دارایی به خواسته اعتراض نسبت به محاسبه و تعیین مالیات عملکرد سال 1374 به شرح دادنامه شماره 1713 مورخ 25/12/1376 چنین رأی صادر نموده است. برگ تعیین مالیات براساس تبصره 6 ماده صد قانون مالیات‌های مستقیم و با جلب نظریه اتحادیه مربوطه تنظیم و منجر به صدور برگ مالیات قطعی گردیده است باتوجه به این‌که مالیات تعیین شده براساس نظریه اتحادیه مربوطه انجام گرفته و رئیس اتحادیه صنف نقاشان اتومبیل طی نامه مورخ 20/11/1375 اعلام داشته که با بررسی‌‌های به عمل آمده مالیات تعیین شده غیرعادلانه بوده است حتی مساحت مغازه شاکی چهل متر بوده که بیش از هشتاد متر نوشته شده است با عنایت به نقض تحقیقات در تشخیص و تعیین مالیات براساس ماده 237 قانون مالیات‌های مستقیم شکایت شاکی را وارد تشخیص و حکم به نقض رأی مالیات قطعی مربوط به عملکرد سال 1375 شاکی و رسیدگی مجدد در مرجع همعرض با تحقیقات کافی صادر و اعلام می‌گردد.
ج ـ 2. شعبه دوم هیأت تجدیدنظر رسیدگی به پرونده کلاسه ت2/77/280 موضوع تقاضای تجدیدنظر وزارت امور اقتصادی و دارایی نسبت به دادنامه شماره 1713 مورخ 25/12/1376 صادره از شعبه ششم دیوان در پرونده کلاسه 75/830 به طرفیت آقای عباس ملک شاه میران به شرح دادنامه شماره 802 مورخ 16/6/1377 دادنامه بدوی را عیناً تأیید نموده است.
د ـ 1. شعبه شانزدهم در رسیدگی به پرونده کلاسه 76/2003 موضوع شکایت آقای علی دهقانیان به طرفیت اداره کل امور اقتصادی و دارایی تبریز به خواسته اعتراض به برگ مالیات قطعی مورخ 20/3/1376 در مورد مالیات مشاغل سال 1375 چنین رأی صادر نموده است نظر به این‌که برگ قطعی مورد شکایت به استناد تبصره 6 ماده 100 قانون مالیات‌های مستقیم (توافق مشتکیعنه با اتحادیه مربوط) صادر گردیده است. و توافق اتحادیه نمی‌تواند نافی حقوق قانونی مؤدی و مسقط حق اعتراض او بوده باشد علیهذا حکم به ورود شکایت و ابطال برگ مالیات قطعی فوق‌الاشعار و طرح پرونده در هیأت حل اختلاف صادر و اعلام می‌دارد.
د ـ 2. شعبه دوم هیأت تجدیدنظر در رسیدگی به پرونده کلاسه ت2/77/565 موضوع تقاضای تجدیدنظر وزارت امور اقتصادی و دارایی نسبت به دادنامه شماره 496 مورخ 28/3/1377 صادره از شعبه شانزدهم دیوان در پرونده کلاسه 76/2003 به طرفیت آقای علی دهقانیان به شرح دادنامه شماره 996 مورخ 27/3/1377 اعتراض وزارت امور اقتصادی و دارایی را به دادنامه شماره 496 مورخ 28/3/77 وارد تشخیص و با فسخ دادنامه بدوی شکایت رد نموده است.
ه ـ 1. شعبه شانزدهم در رسیدگی به پرونده کلاسه 76/2601 موضوع شکایت آقای محمدتقی زمان اوغلی طلیسچی به طرفیت اداره امور اقتصادی و دارایی تبریز حوزه مالیاتی 833 به خواسته ابطال برگ قطعی مالیاتی که بدون اصدار برگ تشخیص درباره عملکرد سال 1374 به شرح دادنامه شماره 1230 مورخ 27/7/1377 چنین رأی صادر نموده است.
اولاً: در تبصره 6 ماده صد قانون مالیات‌های مستقیم اجازه اصدار برگ قطعی بدون اصدار برگ تشخیص داده نشده است به خصوص که در بندهای (الف) و (ب) ماده مرقوم نیز مقرر گردیده است که بهر صورت می‌بایستی برگ تشخیص صادر گردد.
ثانیاً: توافق با اتحادیه نافی حق اعتراض شاکی نمی‌تواند باشد به خصوص که مؤدی نظریه اتحادیه را نیز قبول ندارد و در هر صورت برای مطالبه مالیات اصدار برگ قطعی که متضمن نحوه تعیین مالیات و تشخیص درآمد مؤدی می‌باشد الزامی است و علیهذا حکم به ورود شکایت و ابطال برگ قطعی مالیاتی فوق‌الاشعار صادر و اعلام می‌دارد.
ه ـ 2. شعبه سوم هیأت تجدیدنظر در رسیدگی به پرونده کلاسه ت3/77/996 موضوع تقاضای تجدیدنظر وزارت امور اقتصادی و دارایی نسبت به دادنامه شماره 1330 مورخ 27/7/1377 صادره از شعبه شانزدهم دیوان در پرونده کلاسه 76/2601 به طرفیت آقای محمدتقی زمان اوغلی طلیسچی به شرح دادنامه شماره 1458 مورخ 20/11/1377 اعتراض وزارت امور اقتصادی و دارایی را وارد تشخیص و دادنامه بدوی را فسخ نموده است.
هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ فوق به ریاست حجتالاسلاموالمسلمین درینجفآبادی و با حضور رؤسای شعب بدوی و رؤسا و مستشاران شعب تجدیدنظر تشکیل و پس از بحث و بررسی و انجام مشاوره با اکثریت آراء به شرح آتی مبادرت به صدور رأی مینماید.
رای هیات عمومی:
مفاد تبصره 6 ماده صد قانون مالیات‌های مستقیم در خصوص تعیین میزان مالیات برمبنای درآمدی که مورد توافق وزارت امور اقتصادی و دارایی و اتحادیه صنف مربوطه قرار گرفته و قطعی تلقی شده است نافی حق اعتراض قانونی مؤدی مالیاتی براساس مقررات مربوط نیست بنابراین دادنامه شماره 569 مورخ 6/5/1377 شعبه سوم هیأت تجدیدنظر و 802 مورخ 16/6/1377 شعبه دوم هیأت تجدیدنظر در حدی که متضمن این معنی است موافق اصول و موازین قانونی تشخیص می‌گردد این رأی مطابق قسمت اخیر ماده 20 قانون دیوان عدالت اداری برای شعب دیوان و سایر مراجع مربوط در موارد مشابه لازم‌الاتباع است.
توضیح: نمونه رای های منتشر شده در دادراه اعم از نمونه رای بدوی، نمونه رای تجدید نظر و نمونه رای دیوان عموما از نمونه رای های منتشر شده از سوی قوه قضائیه و مراکز و پژوهشگاه های وابسته به قوه قضائیه برگرفته شده است.