مقدمه: الف-1- شعبه هجدهم دیوان در رسیدگی به پرونده کلاسه 78/1172 موضوع شکایت آقای بهروزی عبدیل زاده به طرفیت، وزارت بازرگانی به خواسته، اعتراض به مدلول نامه شماره 25273/21 مورخ 3/8/1378 مدیرکل امور اداری وزارت بازرگانی به شرح دادنامه شماره 12/8/1379 چنین رأی صادر نموده است، نظر به اینکه شاکی از تاریخ 1/7/1373 طبق نظریه هیأت محترم گزینش رسماً از خدمت برکنار شده و سپس بعد از مدتی حکم اعاده خدمت وی از تاریخ اجرای 14/11/1377 صادر گردیده است نامبرده از تاریخ 28/6/1373 لغایت 14/11/1377 اشتغال به کار نداشته لذا پرداخت حقوق در این مدت مجوز قانونی و شرعی ندارد و بلکه اکل مال به باطل محسوب می‎گردد. لذا از اقدامات انجام شده از ناحیه مدیریت کل امور اداری وزارت بازرگانی تخلف از مقررات مشهود نیست و شکایت شاکی بنحو مطروحه موجه نبوده محکوم به رد است. الف-2- شعبه ششم تجدیدنظر دیوان در رسیدگی به پرونده کلاسه 79/926 موضوع تقاضای تجدیدنظر بهروز عبدیل زاده نسبت به دادنامه شماره 966 مورخ 12/8/1379 شعبه هجدهم دیوان به شرح دادنامه شماره 692 مورخ 12/6/1380 چنین رأی صادر نموده است، نظر به اینکه تجدیدنظر خواه در مدت مذکور اشتغال به کار نداشته است، لذا با رد تجدیدنظر خواهی دادنامه بدوی را عیناً تایید و استوار می‎گردد. ب-1- شعبه اول دیوان در رسیدگی به پرونده کلاسه 76/441 موضوع شکایت نادر شرافت نژاد به طرفیت، وزارت بازرگانی به خواسته، لغو حکم اخراج شماره 21269- 4/4/1374 به شرح دادنامه شماره 198 مورخ 27/2/1377 چنین رأی صادر نموده است، نظر به اینکه شاکی به موجب حکم 59750-11/12/1370 با تاریخ اجرای 1/9/1370 به استخدام آزمایشی درآمده و حداکثر مدت خدمت آزمایشی به موجب ماده 18 لایحه قانونی استخدام کشوری دو سال می‎باشد و پس از پایان دوره خدمت آزمایشی، مستخدم در حکم مستخدم رسمی قطعی تلقی و هسته‎های گزینش هیأت مرکزی گزینش فارغ از رسیدگی است و نظر بـه اینکه

هیأت مرکزی گزینش در تاریخ 26/8/1373 با استخدام قطعی شاکی مخالفت نموده است. لذا مستنداً به رأی 243 مورخ 7/12/1369 وحدت رویه دیوان عدالت اداری رأی به ابطال حکم اخراج معترض‎عنه و بازگشت به کار سابق صادر و اعلام می‎گردد. ب-2- شعبه سوم هیأت تجدیدنظر دیوان در رسیدگی به پرونده کلاسه 77/636 موضوع تقاضای تجدیدنظر وزارت بازرگانی نسبت به دادنامه شماره 198 مورخ 27/2/77 صادره از شعبه اول به شرح دادنامه شماره 1092 مورخ 4/9/1377 رأی به رد تجدیدنظر خواهی و تایید دادنامه بدوی صادر نموده است. ج-1- شعبه دوم دیوان در رسیدگی به پرونده کلاسه 82/202 موضوع شکایت سید جعفر آذرافروز به طرفیت، وزارت بازرگانی به خواسته، محاسبه سنوات و حقوق و مزایای دوران اخراج شده بر اساس رأی اعاده به خدمت دادگاه، به شرح دادنامه شماره 1210 مورخ 24/5/1383 چنین رأی صادر نموده است، با عنایت به مفاد دادنامه شماره 561 مورخ 18/5/1378 موضوع کلاسه پرونده 78/503 اصداری از شعبه دوم تجدیدنظر دیوان عدالت اداری که شاکی را در حکم کارمندان رسمی تلقی فرموده و اخراج وی را پس از اتمام دوره آزمایشی فاقد وجاهت دانسته، علیهذا حکم به ورود شکایت صادر و اعلام می‎گردد. ج-2- شعبه نهم تجدیدنظر دیوان در رسیدگی به پرونده کلاسه 83/1431 موضوع تقاضای تجدیدنظر امور کارکنان و خدمات اداری وزارت بازرگانی نسبت به دادنامه شماره 1210 مورخ 24/5/1383 شعبه دوم به شرح دادنامه شماره 1819 مورخ 24/11/1383 ضمن رد تجدیدنظر خواهی دادنامه بدوی را تایید و استوار نموده است. هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ فوق با حضور رؤسا و مستشاران و دادرسان علی‎البدل شعب دیوان تشکیل و پس از بحث و بررسی و انجام مشاوره با اکثریت آراء بـه شرح آتی مبادرت بـه صدور رأی می‎نماید.
رأی هیأت عمومی
اولاً، با توجه به تفاوت موضوع شکایت و خواسته شاکی در پرونده کلاسه 76/441 شعبه اول دیوان به خواسته اعتراض نسبت به لغو حکم اخراج از خدمت با موضوع شکایت و خواسته سایر شاکیان بین دادنامه صادره از شعبه اول دیوان که مورد تایید شعبه سوم تجدید نظر نیز قرار گرفته است با دادنامه‎های صادره از شعبه هجدهم و دوم دیوان تناقضی مشهود نیست. ثانیاً نظر به محتویات پرونده کلاسه 78/1172 و محتویات پرونده کلاسه 82/202 بین دادنامه صادره از شعبه هجدهم دیوان و دادنامه صادره از شعبه دوم دیوان که به ترتیب مورد تایید شعبه ششم وشعبه نهم تجدیدنظر دیوان قرار گرفته است تناقض وجود دارد. ثالثاً، طبق ماده

18 قانون استخدام کشوری حداقل خدمت آزمایشی شش ماه و حداکثر آن دو سال تعیین گردیده و در ماده 19 قانون مزبور تصریح شده است که «افرادی که در دوره آزمایشی لیاقت و کاردانی و علاقه به کار از خود نشان بدهند در پایان دوره آزمایشی به موجب حکم وزارتخانه یا موسسه استخدام کننده و تایید سازمان امور اداری واستخدامی کشور از لحاظ تطبیق با مقررات استخدامی در عداد مستخدمین رسمی منظور و از حقوق و مزایای قانونی آن برخوردار خواهند شد.» نظر به اینکه با اتمام موفقیت آمیز دوره خدمت آزمایشی، استخدام افراد به صورت رسمی و قطعی و برخورداری آنان از حقوق و مزایای متعقله به عنوان حق مکتسب قانونی به حکم مقنن تایید و تثبیت شده است و اظهارنظر هسته‎های گزینش مبنی بر عدم صلاحیت مستخدم دولت پس از پایان دوره خدمت آزمایشی موثر در مقام نیست و اخراج افراد مذکور بدون تمسک به نص قانونگذار و یا حکم قطعی مراجع ذیصلاح وجاهت قانونی ندارد و عدم اشتغال به خدمت شاکیان موصوف مستند به فعل آنان نبوده بلکه معلول حکم اخراج خلاف قانون بوده است. بنابراین دادنامه شماره 1210 مورخ 24/5/1383 شعبه دوم بدوی دیوان مبنی بر تایید ادعا و استحقاق شاکی که به شرح دادنامه شماره 1819 مورخ 24/11/1383 شعبه نهم تجدیدنظر دیوان تایید شده و قطعیت یافته و متضمن این معنی است موافق اصول و موازین قانونی می‎باشد. این رأی به استناد بند 2 ماده 19 و ماده 43 قانون دیوان عدالت اداری مصوب 1385 در موارد مشابه برای شعب دیوان و مراجع اداری ذیربط لازم‎الاتباع است./
هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
معاون قضائی دیوان عدالت اداری
مقدسی‎فرد