مقدمه: الف-1- شعبه 20 دیوان در رسیدگی به پرونده کلاسه 84/1738 موضوع شکایت پرویز رنجدوست به طرفیت گمرک ایران به خواسته تقاضای صدور حکم مبنی بر استرداد وجوه اضافی و الزام به تبعیت از دادنامه شماره یک مورخ 18/1/81 هیأت عمومی دیوان و قوانین مربوط، به شرح دادنامه شماره 1707 مورخ 12/6/1384 چنین رأی صادر نموده است، نظر به اینکه اخذ حقوق گمرکی متعلقه در خصوص کالای موضوع پرونده از سوی گمرک ایران براساس بخشنامه لاحق به شماره 37194/113/350/73/85- 11/3/1377 صورت گرفته، لذا تخلفی از مقررات مشهود نبوده و حکم به رد شکایت مطروحه در این خصوص صادر می‎نماید. در خصوص خواسته دیگر شاکی دائر بر استرداد سود بازرگانی اضافی نظر به اینکه مطابق مفاد رأی هیأت عمومی دیوان عدالت اداری به شماره 1-18/1/1381 وضع قاعده خاص علاوه بر حکم مقنن و عطف به ماسبق نمودن آن در خصوص مورد خلاف ماده فوق‎الذکر و ماده 4 قانون مدنی است، لذا اخذ سود بازرگانی اضافی از سوی کمیته 4 نفره فاقد محمل قانونی و حکم به ورود شکایت شاکی صادر و اعلام می‎نماید. الف-2- شعبه دهم تجدیدنظر دیوان در رسیدگی به پرونده کلاسه 84/1071 موضوع تقاضای تجدیدنظر دفتر حقوقی و قضائی گمرک ایران نسبت به دادنامه شماره 1707 مورخ 12/6/1384 شعبه 20 دیوان به شرح دادنامه شماره 115 مورخ 29/1/85 با رد تجدیدنظر خواهی، دادنامه معترض‎عنه مبنی بر رد بخش نخست و ورود بخش اخیر را تایید و استوار نموده است. ب-1- شعبه 10 دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده کلاسه 82/4219 موضوع شکایت علی پورحسین هریس به طرفیت گمرک ایران – وزارت بازرگانی به خواسته، ابطال نامه شماره 12996-2/8/1378 وزارت بازرگانی و نامه 10698/307/7951/73 مورخ 28/1/1379 معاونت مدیرکل دفتر امـور واردات گمرک بـه شرح دادنامه شماره 1262 مـورخ 3/6/1383

چنین رأی صادر نموده است، طبق رأی شماره 1-18/1/1381 هیأت عمومی دیوان عدالت اداری مصوبه کمیسیون 4 نفره شماره 7802414-25/2/78 مبنی بر تعلیق ترخیص قطعی کالای ورود موقت به پرداخت سود بازرگانی اضافی، مغایر ماده 12 قانون صادرات و واردات مصوب 1372 اعلام و ابطال شده است و از آنجا که کالای مورد نظر ماده 12 قانون مذکور با کالاهای موضوع ماده 29 قانون امور گمرکی تفاوت و تغایر دارد، بدین نحو که کالاهای موضوع ماده 29 مرقوم، کالاهای ساخته شده و آماده برای استفاده است ولیکن کالاهای موضوع ماده 12 فوق‎الاشعار، مواد اولیه‎ای است که پس از ورود مجاز به کشور و ایجاد تغییراتی در آن به صورت کالاهای آماده بهره‎برداری درآمده و قابل صدور به خارج از کشور می‎گردد، اخذ هرگونه وجه اضافی از قبیل سود بازرگانی و غیره، غیر موجه تشخیص و لذا شکایت شاکی موجه تشخیص و نامه 12996-2/8/1378 وزارت بازرگانی و نامه 10698/307/7951/73- 28/1/1379 معاونت مدیرکل دفتر امور واردات گمرک ابطال می‎گردد. ب-2- شعبه 11 تجدیدنظر دیوان در رسیدگی به پرونده کلاسه 84/1687 موضوع تقاضای تجدیدنظر علی پورحسین هریس نسبت به دادنامه شماره 1262 مورخ 3/6/83 شعبه 10 بشرح دادنامه شماره 282 مورخ 4/2/85 چنین رأی صادر نموده است، نظر به اینکه در شعبه بدوی در راستای خواسته مندرج در دادخواست تقدیمی مبنی بر ابطال مصوبه کمیسیون شماره 529450/ت22231ه‍ مورخ دی ماه سال 1378 هیأت وزیران و نامه شماره 12996 مورخ 2/8/1378 وزارت بازرگانی و نامه شماره 1698/307/7307959-28/10/1379 گمرک ایران حکم صادر گردیده است و تجدیدنظر خواهی آن مرجع بلحاظ عدم جری تشریفات قانونی و رفع نقص منتهی به قرار رد دادخواست از ناحیه دفتر شعبه و قطعیت حکم صادره نسبت به آن اداره شده است، اعتراض آقای علی پورحسین هریس صرفاً در خصوص لایحه تقدیمی ثانوی به دادگاه بدوی دایر بر (محاسبه حقوق و سود عوارض بر مبنای ماخذ زمان ترخیص و استرداد وجوه اضافی دریافتی از بابت سود اضافی بازرگانی و تفاوت و مازاد دریافتی به نسبت حقوق متعلقه سال 1376 به سال 79) بلحاظ بعد ترافعی، خارج از صلاحیت دیوان و مواد مندرج در ماده 11 قانون دیوان عدالت اداری می‎باشد. بناء علیهذا تجدیدنظر خواهی مشارالیه نسبت به مورد خواسته مارالذکر (استرداد وجوه دریافتی و …) مـردود اعلام می‎گردد. ج- شعبـه چهاردهم در رسیدگی بـه پرونده کلاسه 85/1636 مـوضوع

شکایت شرکت ابرسی تجارت تهران به طرفیت گمرک ایران به خواسته ابطال اقدامات گمرک و 35 فقره ابلاغیه کسری دریافتی به شرح دادنامه شماره 1198 و 1197 مورخ 23/8/1386 چنین رأی صادر نموده است، نظر به اینکه به استناد مواد 51 و 52 قانون امور گمرکی مصوب 30/3/1350 با اصلاحات بعدی آن، مرجع رسیدگی به اختلافات گمرکی بدواً در صلاحیت کمیسیونهای بدوی و تجدیدنظر مقرر در مواد مذکور می‎باشد، قبل از اتخاذ تصمیم و صدور رأی در کمیسیونهای مربوط رسیدگی نسبت به مطالبه کسری دریافتی گمرکی موضوع ابلاغیه‎های معترض‎عنه مستنداً به ماده 13 قانون دیوان عدالت اداری مصوب 1385 خارج از حدود اختیارات و صلاحیت دیوان بوده در نتیجه شکایت وکیل شرکت شاکی از حیث ابطال 35 فقره ابلاغیه مطالبه کسری گمرکی با شرایط موصوف قابلیت طرح و استماع را نداشته، قرار رد آن صادر می‎گردد اما با عنایت به اینکه شرکت شاکی به هر حال به 35 فقره مطالبه کسری دریافتی گمرکی معترض می‎باشد و با توجه به اینکه مستند به مواد 51 و 52 قانون فوق الاشعار رسیدگی به اختلافات گمرکی در صلاحیت کمیسیونهای بدوی و تجدیدنظر گمرکی می‎باشد لذا شکایت شرکت شاکی در حدی که متضمن الزام گمرک مشتکی‎عنه به ارجاع موضوع اختلاف مانحن فیه به کمیسیون باشد، وارد تشخیص و حکم به ورود آن صادر و اعلام می‎گردد. هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ فوق با حضور رؤسا و مستشاران و دادرسان علی‎البدل شعب دیوان تشکیل و پس از بحث و بـررسی و انجام مشاوره با اکثریت آراء بـه شرح آتی مبادرت بـه صدور رأی می‎نماید.
رأی هیأت عمومی
مطابق ماده 51 قانون امور گمرکی مصوب 1350 (مرجع رسیدگی به اختلافات در تشخیص نوع کالا و تطبیق مشخصات آن با مندرجات تعرفه گمرکی و سایر اختلافات ناشی از اجرای مقررات گمرکی و مقررات صادرات و واردات، کمیسیون رسیدگی به اختلافات گمرکی است …) و آراء کمیسیون مزبور ظرف 20 روز از تاریخ ابلاغ قابل اعتراض درکمیسیون تجدیدنظر و آراء قطعی کمیسیونهای فوق‎الذکر به تجویز بند 2 ماده 13 قانون دیـوان عدالت اداری قابل اعتراض و رسیـدگی در دیـوان عدالت اداری است. بنابـه جهات فوق‎الذکر و اینکه

رسیدگی به مطالبات مورد ادعای شاکیان در امور گمرکی مزبور منوط به تعیین تکلیف اختلاف اشخاص مذکور و گمرک ایران در مراجع ذیصلاح فوق‎الذکر است، بنابراین دادنامه شماره 1198 و 1197 مورخ 23/8/86 شعبه 14 دیوان عدالت اداری در حدی که مبین این معنی می‎باشد صحیح و موافق قانون است. این رأی به استناد بند 2 ماده 19 و ماده 43 قانون دیوان عدالت اداری برای شعب دیوان و سایر مراجع اداری ذیربط در موارد مشابه لازم الاتباع است./
هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
معاون قضائی دیوان عدالت اداری
مقدسی‎فرد