ارتباط میزان بذل مهریه و ادعای عسر و حرج

درتاریخ : 1392/08/08 به شماره : 9209970906801125

موضوعات مرتبط با این نمونه رأی و مرجع صدور

این نمونه رای که در شعبه 8 دیوانعالی کشور صادرشده است درباره این موضوعات می باشد: طلاق، عسر و حرج، بذل مهریه، اماره قضایی

چکیده رای

میزان اندک بذل مهریه (10 سکه از 701 سکه مهریه) با ادعای عسر و حرج سازگاری ندارد و اماره‌ای بر عدم تحقق عسروحرج ادعایی است.

خلاصه جریان پرونده

خانم ط.ر. در تاریخ 11/4/91 دادخواستی با وکالت آقای ح.ح. و خانم الف.ح. به‌طرفیت آقای م.ط. به خواسته طلاق تقدیم نموده که شعبه اوّل دادگاه عمومی خمام تحت پرونده شماره 0051/91 عهده‌دار رسیدگی شده است. وکلای خواهان در دادخواست تقدیمی توضیح داده‌اند که موکلشان به‌موجب سند ازدواج شماره 18104 مورخ 12/1/87 دفتر ازدواج شماره …. حوزه ثبتی خمام با صداقیه 701 سکه بهار آزادی به عقد دائمی و رسمی خوانده درآمده است. نظر به اینکه زوج از بندهای 1 و 2 و 9 شروط ضمن عقد تخلف نموده تقاضای صدور حکم طلاق دارد. به‌ضمیمه دادخواست تصویری از دادنامه شماره 99 مورخ 23/11/90 شعبه 101 دادگاه جزایی خمام مبنی بر محکومیت زوج به اتهام ایراد ضرب‌وجرح عمدی نسبت به زوجه و ترک انفاق و تخریب سند دولتی ارائه می‌شود. اولین جلسه رسیدگی دادگاه به تاریخ 10/5/91 با حضور وکیل خواهان تشکیل می‌گردد. خوانده حضور ندارد. لایحه‌ای ارسال ننموده است. وکیل خواهان اظهار می‌دارد زوج شروط دوازده‌گانه ضمن عقد را امضاء نموده و از آن‌ها تخلف کرده است. ازجمله به لحاظ عدم پرداخت نفقه به تحمل 91 روز حبس محکوم‌شده و بند یک شروط ضمن عقد محقق گردیده است. مورد دیگر اثبات سوء رفتار زوج و تحقق بند 2 شروط ضمن عقد می‌باشد بدین ترتیب که به اتهام ایراد ضرب‌وجرح عمدی زوجه محکوم به پرداخت دیه شده است. زوج از بند 9 شروط ضمن عقد نیز به لحاظ ارتکاب جرم و محکومیت کیـفری تخـلف نموده است. در این مرحـله دادگـاه مبادرت به صدور قرار ارجاع امر به داوری نموده که پس از تعیین داوران و طی تشریفات نظر آنان که مفاداً حکایت از عدم توفیق در برقراری صلح و سازش بین زوجین دارد، ارائه می‌شود در گزارش داور زوجه قید گردیده که زوج نفقه نمی‌پردازد و زوجه را مورد ضرب‌وجرح قرار داده است و به‌همین جهت زوجه حاضر به ادامه زندگی مشترک نیست و حاضر است در قبال طلاق یک سکه از مهریه و نفقه و اجرت‌المثل را بذل نماید. زوجین فاقد فرزند مشترک می‌باشند. زوج نیز طی لایحه‌ای که در زندان تنظیم نموده اعلام نموده که مدتی است در زندان لاکان بسر می‌برم ولی همسرم را دوست دارم و حاضر به طلاق نیستم. درصورتی‌که اصرار به طلاق داشته باشد با بخشش کلیه حقوق مالی با طلاق موافقم. جلسه بعدی رسیدگی دادگاه به تاریخ 26/10/91 با حضور زوجه و وکیل وی تشکیل می‌گردد. وکیل خواهان اظهار می‌دارد زوجه مهریه‌اش را مطالبه نموده و در پرونده جداگانه در حال دریافت مهریه می‌باشد حاضر است در قبال طلاق 10 سکه از مهریه‌اش را بذل نماید. سایر حقوق مالی خود را نیز بذل می‌نماید دادگاه ختم دادرسی را اعلام و با توجه به محتویات پرونده و اظهارات طرفین و احراز رابطه زوجیت و اینکه مساعی دادگاه و داوران در جهت ایجاد صلح و سازش مفید و مؤثر واقع نگردیده و زوجه و وکلای وی با اشاره به تخلف زوج از بندهای 1 و 2 و 9 شروط ضمن عقد خواستار طلاق گردیده و برای اثبات ادّعای خود به دادنامه شماره 990 مورخ 23/11/90 شعبه 101 دادگاه جزایی خمام استناد نموده که طی آن زوج به اتهام ایراد ضرب‌وجرح عمدی زوجه و ترک انفاق و تخریب سند به پرداخت دیه و تحمل حبس محکوم گردیده لذا ادّعای خواهان را وارد دانسته و طی دادنامه شماره 1391 مورخ 11/11/91 مستنداً به مواد 1131 و 1146 و 1151 قانون مدنی و ماده‌واحده قانون اصلاح مقررات مربوط به طلاق گواهی عدم امکان سازش به لحاظ تحقق شروط ضمن عقد صادر و نوع طلاق را با توجه به بذل ده سکه از مهریه خلعی اعلام می‌دارد. پس از ابلاغ این رأی به زوج، نامبرده مبادرت به تجدیدنظرخواهی نموده و در لایحه خود توضیح داده که اینجانب فردی بیکار و فاقد منبع درآمدی هستم قادر به پرداخت مهریه نیستم. حاضر به طلاق همسرم نمی‌باشم. در محضر دادگاه تعهد می‌سپارم که موضوع گذشته دیگر تکرار نشود. همه‌چیز را برای همسرم جهت یک زندگی خوب فراهم نمایم. وکیل زوجه طی لایحه‌ای به موارد مطروحه در لایحه تجدیدنظرخواه پاسخ می‌دهد. شعبه هفتم دادگاه تجدیدنظر استان گیلان ، تجدیدنظرخواهی زوج نسبت به دادنامه شماره 1391 مورخ 11/11/91 شعبه اوّل دادگاه عمومی خمام را وارد دانسته و توضیح داده که اولاً: وکلای زوجه با استناد به تخلف زوج از بندهای 1 و 2 و 9 شروط ضمن عقد خواستار طلاق گردیده ولی دادگاه بدوی با استناد به مواد 1131 و 1146 و 1151 قانون مدنی برخلاف خواسته گواهی عدم امکان سازش صادر نموده ضمن استناد به ماده 1131 مبتنی بر اشتباه بوده است. ثانیاً: تخلف از بند یک شروط ضمن عقد در صورتی موجب طلاق است که اجبار زوج به تأدیه ممکن نباشد و سوء معاشرت زوج نیز در صورتی موجب طلاق است که ادامه زندگی مشترک را برای زوجه غیرقابل‌تحمل نماید و صرف محکومیت زوج به اتهام ایراد ضرب عمدی ساده و ترک انفاق موجب ثبوت تخلف زوج از شروط ضمن عقد نخواهد بود ضمن اینکه محکومیت زوج به اتهام ترک انفاق موجب تحقق بند 9 شروط نیست. فلذا طی دادنامه شماره 248 مورخ 28/2/92 ضمن نقض رأی بدوی حکم به ردّ دعوی زوجه صادر می‌نماید. این رأی در تاریخ 18/3/92 به وکلای زوجه ابلاغ و نامبردگان ظرف مهلت مقرر قانونی دادخواست فرجامی خود را نسبت به دادنامه اخیر تقدیم نموده که پس از ثبت و تبادل لوایح جهت رسیدگی به این شعبه ارجاع شده است. گزارش پرونده و لایحه فرجامی هنگام شور قرائت می‌شود.
هیأت شعبه در تاریخ بالا تشکیل گردید. پس از قرائت گزارش آقای مسعود کریمپور نطنزی عضو ممیّز و ملاحظه اوراق پرونده مشاوره نموده چنین رأی می‌دهد:

رای دیوان

فرجام‌خواهی خانم ط.ر. با وکالت آقای ح.ح. و خانم الف.ح. نسبت به دادنامه شماره 248 مورخ 28/2/92 شعبه هفتم دادگاه تجدیدنظر استان گیلان که در مقام نقض دادنامه شماره 1391 مورخ 11/11/91 شعبه اوّل دادگاه عمومی خمام اصدار گردیده و متضمّن حکم به ردّ دعوی زوجه فرجام‌خواه به خواسته طلاق است، وارد و موجّه به نظر نمی‌رسد. زیرا زوجه و وکلای وی در دادخواست تقدیمی و مراحل دادرسی و لوایح ارائه‌شده با اشاره به تخلف زوج از بندهای 1 و 2 و 9 شروط ضمن عقد مندرج در سند ازدواج خواستار طلاق گردیده و برای اثبات ادّعای خود به دادنامه شماره 99 مورخ 23/11/90 شعبه 101 دادگاه جزایی خمام مبنی بر محکومیت زوج به اتهام ایراد ضرب‌وجرح عمدی زوجه و ترک انفاق و تخریب سند دولتی به پرداخت جریمه و تحمل حبس استناد نموده‌اند. دادگاه بدوی با توجه به محتویات پرونده و اظهارات و مدافعات طرفین و اخذ نظریه داوران و ملاحظه دادنامه استنادی ادّعای خواهان را وارد دانسته و مبادرت به صدور گواهی عدم امکان سازش به لحاظ تحقق شروط ضمن عقد می‌نماید. دادگاه تجدیدنظر استان با این استدلال که اولاً: موارد استنادی مغایر با خواسته خواهان و در یک مورد مبتنی بر اشتباه است و ثانیاً: هیچ‌کدام از بندهای 1 و 2 و 9 شروط ضمن عقد محقق نگردیده ضمن نقض رأی تجدیدنظر خواسته حکم به ردّ دعوی زوجه صادر نموده است که بر این تشخیص و استنباط دادگاه تجدیدنظر خدشه و خللی وارد نگردیده است. کما اینکه تحقق بند یک شروط ضمن عقد مستلزم محکومیت قطعی زوج به پرداخت نفقه معوقه بیش از 6 ماه و عدم امکان الزام زوج به تأدیه آن می‌باشد که چنین سابقه‌ای در پرونده ملاحظه نمی‌شود. سوء رفتار مستمر زوج یا جرائم خلاف حیثیت و شئون خانوادگی یعنی بندهای 2 و 9 شروط ضمن عقد نیز از مفاد دادنامه استنادی استنباط نمی‌گردد. ضمن اینکه زوجه اساساً به عسر و حرج خود در تداوم زوجیت اشاره‌ای ننموده و میزان بذل 10 سکه از 701 سکه مهریه با چنین ادعایی سازگاری ندارد بنابراین دادنامه فرجام‌خواسته در حدود اعتراضات مطروحه از ناحیه فرجام‌خواه فاقد ایراد و اشکال مستوجب نقض بوده و مستنداً به ماده 370 قانون آیین دادرسی مدنی، رأی فرجام‌خواسته ابرام می‌گردد 
 رئیس شعبه 8 دیوان‌عالی کشور ـ مستشار ـ عضو معاون
 عباسیان ـ ناصح ـ کریمپور نطنزی

توضیح: نمونه رای های منتشر شده در دادراه اعم از نمونه رای بدوی، نمونه رای تجدید نظر و نمونه رای دیوان عموما از نمونه رای های منتشر شده از سوی قوه قضائیه و مراکز و پژوهشگاه های وابسته به قوه قضائیه برگرفته شده است.