اعلام تعارض آراء صادره از شعب 7 و 8 دیوان عدالت اداری.
این دادنامه به منظور رسیدگی به طرح دعوی معاون تعاون و امور مجلس بنیاد شهید انقلاب اسلامی. با خواسته اعلام تعارض آراء صادره از شعب 7 و 8 دیوان عدالت اداری. از سوی هیأت عمومی دیوان عدالت اداری با مشخصات پرونده، گردش کار و رأی زیر صادر شده است:
کلاسه پرونده : 89/77
شاکی : معاون تعاون و امور مجلس بنیاد شهید انقلاب اسلامی.
تاریخ رأی: شنبه 24 مرداد 1377
شماره دادنامه :
مقدمه:
الف) شعبه هشتم در رسیدگی به پرونده کلاسه 73/619 موضوع شکایت خانم اعظم اصفهانی‌نژاد، به طرفیت بنیاد شهید مرکز به خواسته برقراری حقوق و مستمری به شرح دادنامه شماره 518 مورخ 26/7/1374 چنین رأی صادر نموده است، علاوه بر این‌که درعقد منقطع وجوب نفقه شرط نیست اصولاً با بذل مدت زوجه آزاد و از زوجیت شوهر خارج می‌شود، بنا به مراتب مذکور استحقاق شاکی به برقراری مستمری از تاریخی که قطع گردیده تصدیق و حکم به وارد بودن شکایت صادر می‌شود.
ب) شعبه هفتم در رسیدگی به پرونده کلاسه 76/751 موضوع شکایت آقای قاسم ملاعلی اکبری به طرفیت بنیاد شهید انقلاب اسلامی به خواسته اعتراض به برقراری حقوق و مستمری برای خانم اعظم اصفهانی‌نژاد به شرح دادنامه شماره 1945 مورخ 28/10/1376 چنین رأی صادر نموده است. نظر به این‌که خانم اعظم اصفهانی‌نژاد همسر شهید مرحوم افسر خلبان رضاملاعلی اکبری پس از شهادت همسرش ازدواج کرده و برابر بند الف از ماده 164 قانون ارتش مصوب سال 1366 یکی از مستمری‌بگیران مشمول قانون ارتش همسر دایم شهید مادام که شوهر اختیار نکرده، و یا اشتغال ندارد می‌باشد، و نظر به این‌که اختیار کردن شوهر اعم از ازدواج دایم یا غیردایم همسر را از شمول این ماده قانونی خارج می‌سازد بنابراین و به جهات مرقوم با وارد دانستن اعتراض و شکایت شاکی رأی به الزام بنیاد شهید انقلاب اسلامی به رعایت مفاد بند الف ماده 164 و اعمال ماده 166 و 167 قانون ارتش جمهوری اسلامی ایران در باره پدر شهید و شاکی پرونده صادر می‌نماید.
هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ فوق به ریاست آیت‌الله موسوی تبریزی و با حضور رؤسای شعب دیوان تشکیل و پس از بحث و بررسی انجام مشاوره با اکثریت آراء به شرح آتی مبادرت به صدور رأی می‌نماید.
رای هیات عمومی:
هدف قانونگذار از تثبیت حقوق مستمری و اختصاص آن به وراث قانونی تحت تکفل مستخدم متوفی جلوگیری از استیصال و عسر و حرج آنان در امر امرار معاش و تأمین معیشت آنان است و نتیجتاً قطع مستمری همسر دایم مستخدم متوفی به جهت ازدواج منقطع که به صراحت ماده 1113 قانون مدنی فی‌حدذاته موجد حق نفقه نیست جواز قانونی ندارد. مضافاً این‌که در جهت تجلیل از مقام والای شهدا و تأمین رفاه عائله تحت تکفل آنان در بند یک تبصره الحاقی به قانون استخدام جانبازان، اسرا و افراد خانواده‌های شهدا، جانبازان از کار افتاده، اسرا و مفقودالاثرهای انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی و… مصوب 7/9/75 تصریح گردیده است که ازدواج همسران شهدا موجب قطع حقوق و دریافتی‌های موضوع تبصره نخواهد بود. بنا به جهات فوق‌الذکر دادنامه شماره 518 مورخ 26/7/1374 شعبه هشتم دیوان مبنی بر تأیید استحقاق همسر دائم شهید به دریافت مستمری قانونی موافق اصول و موازین قانونی تشخیص داده می‌شود. این رأی به استناد قسمت آخر ماده 20 قانون دیوان عدالت اداری، برای شعب دیوان و سایر مراجع ذیربط در موارد مشابه لازم‌الاتباع است.
رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
سیدابوالفضل موسوی تبریزی
الف) شعبه هشتم در رسیدگی به پرونده کلاسه 73/619 موضوع شکایت خانم اعظم اصفهانی‌نژاد، به طرفیت بنیاد شهید مرکز به خواسته برقراری حقوق و مستمری به شرح دادنامه شماره 518 مورخ 26/7/1374 چنین رأی صادر نموده است، علاوه بر این‌که درعقد منقطع وجوب نفقه شرط نیست اصولاً با بذل مدت زوجه آزاد و از زوجیت شوهر خارج می‌شود، بنا به مراتب مذکور استحقاق شاکی به برقراری مستمری از تاریخی که قطع گردیده تصدیق و حکم به وارد بودن شکایت صادر می‌شود.
ب) شعبه هفتم در رسیدگی به پرونده کلاسه 76/751 موضوع شکایت آقای قاسم ملاعلی اکبری به طرفیت بنیاد شهید انقلاب اسلامی به خواسته اعتراض به برقراری حقوق و مستمری برای خانم اعظم اصفهانی‌نژاد به شرح دادنامه شماره 1945 مورخ 28/10/1376 چنین رأی صادر نموده است. نظر به این‌که خانم اعظم اصفهانی‌نژاد همسر شهید مرحوم افسر خلبان رضاملاعلی اکبری پس از شهادت همسرش ازدواج کرده و برابر بند الف از ماده 164 قانون ارتش مصوب سال 1366 یکی از مستمری‌بگیران مشمول قانون ارتش همسر دایم شهید مادام که شوهر اختیار نکرده، و یا اشتغال ندارد می‌باشد، و نظر به این‌که اختیار کردن شوهر اعم از ازدواج دایم یا غیردایم همسر را از شمول این ماده قانونی خارج می‌سازد بنابراین و به جهات مرقوم با وارد دانستن اعتراض و شکایت شاکی رأی به الزام بنیاد شهید انقلاب اسلامی به رعایت مفاد بند الف ماده 164 و اعمال ماده 166 و 167 قانون ارتش جمهوری اسلامی ایران در باره پدر شهید و شاکی پرونده صادر می‌نماید.
هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ فوق به ریاست آیت‌الله موسوی تبریزی و با حضور رؤسای شعب دیوان تشکیل و پس از بحث و بررسی انجام مشاوره با اکثریت آراء به شرح آتی مبادرت به صدور رأی می‌نماید.
رای هیات عمومی:
هدف قانونگذار از تثبیت حقوق مستمری و اختصاص آن به وراث قانونی تحت تکفل مستخدم متوفی جلوگیری از استیصال و عسر و حرج آنان در امر امرار معاش و تأمین معیشت آنان است و نتیجتاً قطع مستمری همسر دایم مستخدم متوفی به جهت ازدواج منقطع که به صراحت ماده 1113 قانون مدنی فی‌حدذاته موجد حق نفقه نیست جواز قانونی ندارد. مضافاً این‌که در جهت تجلیل از مقام والای شهدا و تأمین رفاه عائله تحت تکفل آنان در بند یک تبصره الحاقی به قانون استخدام جانبازان، اسرا و افراد خانواده‌های شهدا، جانبازان از کار افتاده، اسرا و مفقودالاثرهای انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی و… مصوب 7/9/75 تصریح گردیده است که ازدواج همسران شهدا موجب قطع حقوق و دریافتی‌های موضوع تبصره نخواهد بود. بنا به جهات فوق‌الذکر دادنامه شماره 518 مورخ 26/7/1374 شعبه هشتم دیوان مبنی بر تأیید استحقاق همسر دائم شهید به دریافت مستمری قانونی موافق اصول و موازین قانونی تشخیص داده می‌شود. این رأی به استناد قسمت آخر ماده 20 قانون دیوان عدالت اداری، برای شعب دیوان و سایر مراجع ذیربط در موارد مشابه لازم‌الاتباع است.
رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
سیدابوالفضل موسوی تبریزی
توضیح: نمونه رای های منتشر شده در دادراه اعم از نمونه رای بدوی، نمونه رای تجدید نظر و نمونه رای دیوان عموما از نمونه رای های منتشر شده از سوی قوه قضائیه و مراکز و پژوهشگاه های وابسته به قوه قضائیه برگرفته شده است.