مقدمه: شاکی در دادخواست تقدیمی خود اعلام داشته است، براساس بند (ل) ماده 139 قانون مالیاتهای مستقیم مصوب 27/11/1381 مجلس شورای اسلامی کلیه فعالیتهای فرهنگی، هنری، انتشاراتی، مطبوعاتی که دارای مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هستند از پرداخت مالیات معاف می‎باشند. به موجب تبصره 3 ماده 139 مذکور نیز آیین‎نامه اجرائی موضوع این ماده به وسیله سازمان امور مالیاتی کشور و تهیه و با پیشنهاد وزارت امور اقتصادی و دارائی به تصویب هیأت وزیران خواهد رسید. ماده 13 آیین‎نامه اجرایی موضوع تبصره 3 ماده 139 مرقوم می‎دارد، فعالیت انتشاراتی و مطبوعاتی فرهنگی و هنری اشخاص حقیقی و حقوقی که به موجب مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی انجام می‎شود، فعالیتهای یاد شده براساس دستورالعمل توسط سازمان امور مالیاتی کشور با همکاری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تعیین و اعلام خواهد شد. از آنجائی که فعالیتهای نشر کتاب، مطبوعات و بخش عمده‎ای از فعالیتهای تبلیغاتی اطلاع رسانی فرهنگی و هنری وابسته به صنعت چاپ است و به دلیل تأثیر اساسی آن صدور مجوز تاسیس و بهره برداری واحدهای چاپ و صنایع وابسته و نظارت بر فعالیت های آن بر عهده وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گذاشته شده است، علیهذا در ماده 2 دستورالعمل موضوع ماده 12 آیین‎نامه اجرائی مذکور آمده است که درآمد حاصل از فعالیت های انفرادی و یا جمعی موضوعات مذکور در ماده یک این دستورالعمل توسط اشخاص حقیقی و حقوقی که دارای مجوز فعالیت (پروانه تاسیس) از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی می‎باشند، سمعی و بصری و صحنه تولید و توزیع و عرضه می‎گردد از پرداخت مالیات معاف است. در بند (الف) دستورالعمل موضوع ماده 12 آیین‎نامه اجرائی تبصره 3 ماده 139 اصلاحی قانون مالیاتهای مستقیم مورخ 27/11/1380 معافیت موضوع بند ماده 139 مذکور فعالیت های انتشاراتی چنین تعریف شده است. الف- فعالیت هایی که در فرایند

آفرینش فکـری، تـولید فنـی حروف چینی، چاپ، پخش، کتاب انجام می‎شود تا به صورت مکتوب یا الکترونیکی عرضه گردد و به دست مصرف کننده برسد» در بند (ب) ماده یک دستورالعمل مذکور نیز درباره فعالیتهای مطبوعاتی، مجموعه فعالیتهائی که در تولید و نشر خبر، گزارش، آگهی و اطلاع رسانی انتشار و عرضه مطبوعات و نشریات و مسائل روزانه و مجله و یا دیگر انواع آن به صورت چاپی الکترونیکی و یا از طریق رسانه‎های دیگر در دسترس و بهره برداری عموم قرار می‎گیرد و علیهذا تعاریف مذکور در دستورالعملهای که به وسیله سازمان امور مالیاتی و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تهیه شده است مورد تایید سازمان و وزارتخانه مذکور قرار گرفته است و در نتیجه هم سازمان امور مالیاتی و هم وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ملزم به رعایت مفاد آن می‎باشند. متاسفانه سازمان مشتکی‎عنه علیرغم صراحت بند (ل) ماده 139 و تعریف و فعالیتهای انتشاراتی و مطبوعاتی که صراحتاً صنعت چاپ نام برده است و فعالیت کلیه واحدهای دارای مجوز از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را معاف از پرداخت مالیات می‎داند و با تفسیر غیر قانونی و با خروج از محدوده اختیارات خود صنعت چاپ را از معافیت مالیاتی محروم نموده است، و نیز طی نامه شماره 13171-94-232 مورخ 14/4/1385 به اتحادیه صنف چاپخانه داران تهران صراحتاً اعلام نموده است که در فهرست فعالیتهای فرهنگی هنری موضوع بند (ل) ماده 139 قانون مالیاتهای مستقیم مصوب 27/11/1380 که طی دستورالعمل اجرائی موضوع ماده 12 آیین‎نامه اجرائی تبصره 3 این ماده احصاء شده است و با عنایت به اینکه صنعت چاپ از معافیتهای خاص صنعتی برخوردار بوده و در فهرست مزبور قرار نگرفته است، بنابراین مشمول معافیت موضوع بند (ل) ماده 139 قانون مالیاتهای مستقیم نمی‎باشد. علیهذا اولاً سازمان مشتکی‎عنه در وضع و تصویب دستورالعمل مورد شکایت خارج از حدود اختیارات خود عمل نموده است. ثانیاً نامه 13171-94-232 مورخ 14/4/1385 سازمان امور مالیاتی هر چند به عنوان هیأت مدیره صنف چاپخانه داران نوشته شده است ولی دستورالعمل عام الشمول بوده و شامل تمام چاپخانه‎های کشور می‎شود و مغایر و بر خلاف بند (ل) ماده 139 قانون مالیاتهای مستقیم می‎باشد، علیهذا تقاضای ابطال دستورالعمل بند (ل) به لحاظ مغایرت با ماده 139 قانون مالیاتهای مستقیم و خارج از حدود اختیار عمل کردن را تقاضا دارد. مدیرکل دفتر حقوقی سازمـان امـور مالیاتی در مقام دفاع طی نامـه شماره 71713/212

مورخ 13/8/1386 عنوان داشته است، بند (ل) ماده 139 قانون مالیاتهای مستقیم و نیز بند 12 آیین‎نامه اجرایی موضوع تبصره 3 ماده 139 صرفاً در مورد معافیت فعالیتهای انتشاراتی و مطبوعاتی، فرهنگی و هنری می‎باشد که به موجب مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی انجام می‎شوند و در تعاریفی که از فعالیتهای موصوف در ماده یک دستورالعمل موضوع ماده 12 آیین‎نامه مذکور شده هیچ اشاره‎ای به صنف چاپخانه داران نشده است و در قسمت (الف) ماده اخیرالذکر، فعالیت انتشاراتی را چنین تعریف نموده «مجموعه فعالیتهایی که در فرایند آفرینش فکری، تولید فنی، پخش و فروش کتاب انجام می‎شود تا به صورت مکتوب یا الکترونیک عرضه و در بازار به دست مصرف کننده برسد» در حالی که خواهان در متن دادخواست به قسمت (الف) مذکور استناد نموده و با تحریف آن، حروف چینی و چاپ کتاب را در تعریف این نوع فعالیت اضافه نموده است. علی ایحال ملاک عمل سازمان متبوع درباره اعطای معافیت به فعالیتهای موضوع بند (ل) ماده 139 فهرستی است که با جلسه مشترک مسئولین وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان متبوع به تصویب رسیده است و از آنجائی که صنعت چاپ در این فهرست قرار ندارد، مشمول این نوع معافیت نمی‎باشد. ضمن اینکه این صنعت از معافیت خاص صنعتی موضوع ماده 132 قانون یاد شده برخوردار می‎باشد. هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ فوق با حضور رؤسا و مستشاران و دادرسان علی‎البدل شعب دیوان تشکیل و پس از بحث و بـررسی و انجام مشاوره با اکثریت آراء بـه شرح آتی مبادرت بـه صدور رأی می‎نماید.
رأی هیأت عمومی
به موجب بند (ل) ماده 139 اصلاحی قانون مالیاتهای مستقیم مصوب 1380، فعالیتهای انتشاراتی و مطبوعاتی، فرهنگی و هنری که به موجب مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی انجام می‎شوند از پرداخت مالیات معاف است و طبق تبصره 3 بند (ل) ماده مزبور تهیه آیین‎نامه اجرائی این ماده به سازمان امور مالیاتی کشور و تصویب آن با پیشنهاد وزارت امور اقتصادی و دارائی به عهده هیأت وزیران محول شده است. نظر به اینکه صنعت چاپ از معافیت مالیاتی خاص برخوردار بوده و به شرح دستورالعمل اجرائی موضوع ماده 12 آیین‎نامه اجـرائی قانـون جزو فهرست فعالیتهای فرهنگی و هنری بـه شمار نیامده است و اساساً از مصادیق فعالیت های

مـورد نظر مقنن بـه شرح فـوق‎الذکر محسوب نمی‎شود، بنابراین دستورالعمل شماره 3117-94-232 مـورخ 14/4/1385 معاون عملیات سازمان امور مالیاتی کشور مبنی بر عدم شمول معافیت از پرداخت مالیات مقرر در بند (ل) ماده 139 قانون مالیاتهای مستقیم به صنعت چاپ مغایرتی با قانون ندارد و خارج از حدود اختیارات قانونی مربوط نمی‎باشد./
هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
معاون قضائی دیوان عدالت اداری
مقدسی‎فرد