مقدمه: الف- شعبه چهاردهم در رسیدگی به پرونده کلاسه 81/375 موضوع شکایت آقای محمدرضا عروجی به طرفیت آموزش و پرورش به خواسته، درخواست حقوق و مزایای مرخصی ذخیره در ایام تابستان به شرح دادنامه شماره 22 مورخ 18/1/1383 چنین رأی صادر نموده است، با عنایت به اینکه حسب رأی وحدت رویه شماره 3 مورخ 30/2/1364 هیأت عمومی دیوان اعمال ماده واحده قانون مصوب، سالب حق استفاده از مرخصی استحقاقی ذخیره شده مستخدم نمی‎باشد و ماده 9 آیین‎نامه مرخصی‎ها اجازه ذخیره مرخصی به مستخدم دولتی را داده است و توجهاً به اینکه مدرسه راهنمائی 15 خرداد ورامین طی نامه شماره 168 مورخ 3/4/1378 خطاب به آموزش و پرورش ورامین گواهی نموده شاکی از مورخ 1/7/1359 لغایت 15/7/1370 مشغول انجام وظیفه بوده و به علت حجم زیاد کار و نداشتن دفتردار دیگر در ایام تابستان از مرخصی فصلی استفاده ننموده است و با التفات به اینکه شاکی بازنشسته گردیده و قانوناً در هنگام بازنشستگی باید تمامی حقوق و مزایای مورد مطالبه مستخدم پرداخت گردد ولی در قضیه مانحن فیه در باب مرخصی های ذخیره شده این پرداخت صورت نگرفته است، علیهذا حکم به ورود شکایت و استحقاق شاکی به دریافت حقوق و مرخصی های ذخیره شده فصلی از مورخ 1/7/1359 لغایت 15/7/1370 صادر و اعلام می‎گردد. الف-2- شعبه نهم تجدیدنظر در رسیدگی به پرونده کلاسه 83/275 موضوع تقاضای تجدیدنظر اداره کل امور اداری وزارت آموزش و پرورش – سازمان آموزش و پرورش شهرستانهای استان تهران نسبت به دادنامه شماره 22 مورخ 18/1/1383 صادره از شعبه چهاردهم به شرح دادنامه شماره 1176 مورخ 6/8/1383 دادنامه بدوی را عیناً تایید نموده است. ب-1- شعبه یازدهم در رسیدگی به پرونده کلاسه 84/80 موضوع شکایت آقای بیژن صادقی به طرفیت، آموزش و پرورش استان تهران به خواسته، مطالبه وجوه مربوط به مرخصی های مورد طلب دوران مدیریت و معاونت به شرح دادنامه شماره 841 مـورخ 3/5/1384 چنین رأی صادر نموده است،

نظر به اینکه طبق ماده 17 آیین‎نامه مرخصی ها مستخدمین واحدهای آموزشی از تعطیلات فصلی (تیر و مرداد) استفاده می‎کنند، مدت مزبور در همان سال به حساب مرخصی استحقاقی تا میزان یک ماه منظور خواهد شد. چنانچه به عللی از تعطیلات فصلی استفاده ننماید، می‎بایست در همان سال تحصیلی از مرخصی استفاده کنند، در صورت عدم استفاده برای سال بعد ذخیره خواهد شد. با توجه به عدم دفاع موثر خوانده و سایر قرائن و محتویات پرونده با عنایت به مسئولیت نامبرده در پست سازمانی (مدیریت و معاونت) ذخیره شده مرخصی‎های نامبرده حقوق مکتسبه تلقی می‎گردد که قابل احتساب و پرداخت خواهد بود. بنابه مراتب مذکور حکم به ورود شکایت مشارالیه و الزام مشتکی‎عنه به اجابت خواسته به شرح متن دادخواست صادر و اعلام می‎گردد. ب-2- شعبه یازدهم تجدیدنظر در رسیدگی به پرونده کلاسه 84/1055 موضوع تقاضای تجدیدنظر آموزش و پرورش تهران نسبت به دادنامه شماره 841 مورخ 3/5/1384 شعبه یازدهم دیوان به شرح دادنامه شماره 2078 مورخ 13/7/1384 دادنامه بدوی را عیناً تایید نموده است. ج- شعبه یازدهم در رسیدگی به پرونده کلاسه 84/79 موضوع شکایت آقای بیت اله سرمست به طرفیت وزارت آموزش و پرورش به خواسته، مطالبه ذخیره مرخصی یک ماه از سال برای مدیران به شرح دادنامه شماره 846 مورخ 3/5/1383 چنین رأی صادر نموده است، در لایحه جوابیه طرف شکایت آمده برابر ماده 96 آیین‎نامه اجرائی مدارس مصوب شورای عالی آموزش و پرورش، مدارس در ایام تعطیلات فصلی (تیر و مرداد) فقط روزهای دوشنبه و چهار شنبه برای استفاده مستخدم از مرخصی ماده مذکور امکان داشته و ذخیره شدن مرخصی مفهومی ندارد. لذا تخلفی از مقررات و قوانین نشده حقی از نامبرده تضییع نشده دعوی مطروحه غیر وارد تشخیص حکم به رد شکایت مشارالیه صادر و اعلام می‎گردد. د-1- شعبه اول در رسیدگی به پرونده کلاسه 83/5923 موضوع شکایت آقای علی قاسمی به طرفیت اداره آموزش و پرورش ورامین به خواسته اعتراض به عدم دریافت حق مرخصی ذخیره سالیانه در دوران خدمت در آموزش و پرورش به شرح دادنامه شماره 4890 مورخ 14/12/1384 چنین رأی صادر نموده است، نظر به اینکه برابر مفاد لایحه جوابیه، شاکی قبل از بازنشستگی، متصدی امور دفتری در یک واحد آموزشی در ورامین بوده و چون براساس ماده 17 آیین‎نامه مرخصی‎ها تعطیلات فصلی تا میزان یک ماه درسال به حساب مرخصی استحقاقی در همان سال منظور می‎شود

و چنانچه مستخدمی در طول سال از تعطیلات فصلی استفاده ننماید ملزم می‎باشد که با درخواست مرخصی و عدم قبول و موافقت رئیس اداره با آن امکان استفاده از آن مرخصی برای سال بعد به عنوان ذخیره را فراهم نماید در حالی که در پرونده استخدامی شاکی، درخواستی که متضمن تقاضای استفاده از این راهکار قانونی باشد رویت نگردیده و وجود ندارد و بدین ترتیب این ترک فعل نامبرده مستوجب تضییع حقوق استخدامی وی گردیده و مسئولیتی در این خصوص متوجه سازمان طرف شکایت نبوده است و به همین جهت حکم به رد شکایت مطروحه در این خصوص صادر و اعلام می‎گردد. د-2- شعبه اول تجدیدنظر در رسیدگی به پرونده کلاسه 85/241 موضوع تقاضای تجدیدنظر آقای علی قاسمی نسبت به دادنامه شماره 4890 مورخ 14/12/1384 شعبه اول دیوان به شرح دادنامه شماره 647 مورخ 18/4/1385 با رد تجدیدنظر خواهی دادنامه بدوی را عیناً تایید و استوار نموده است. هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ فوق با حضور رؤسا و مستشاران و دادرسان علی‎البدل شعب دیوان تشکیل و پس از بحث و بررسی و انجام مشاوره با اکثریت آراء بـه شرح آتی مبادرت بـه صدور رأی می‎نماید.
رأی هیأت عمومی
اولاً، با توجه به مجموع محتویات پرونده‎های فوق‎الذکر وجود تناقض بین دادنامه‎های شماره 22 مورخ 18/1/1383 شعبه چهاردهم و شماره 841 مورخ 3/5/1384 شعبه یازدهم مبنی بر ورود شکایت و دعوی شاکیان به خواسته دریافت حقوق و مزایای مرخصی ذخیره ایام تابستان (تعطیلات فصلی واحد آموزشی) با دادنامه‎های شماره 846 مورخ 3/5/1383 شعبه یازدهم و 4890 مورخ 14/12/1384 شعبه اول مشعر بر رد شکایت و دعوی شاکیان به خواسته فوق‎الذکر محرز است. ثانیاً، در ماده 17 اصلاحی آیین‎نامه مرخصی ها که به تجویز ماده 50 قانون استخدام کشوری به تصویب هیأت وزیران رسیده تصریح شده است که، تعطیلات فصلی مستخدمین رسته آموزشی و دیگر مستخدمینی که از این نوع تعطیلات استفاده می‎کنند تا میزان یک ماه در سال به حساب مرخصی استحقاقی آنان در همان سال منظور می‎شود. این قبیل مستخدمین چنانچه در طول سال به عللی به میزان کمتر از تعطیلات فصلی استفاده نمایند، ملزم می‎باشند با درخواست مرخصی، مازاد مدت تا یک ماه را در طول سال تحصیلی از مرخصی استحقاقی با رعایت مقررات این آیین‎نامه استفاده نمایند وچنانچه رئیس اداره یا معاون اداری و مالی وی بنابه مصالح اداری با درخواست مرخصی مزبور موافقت ننماید

و بدین وسیله امکان استفاده از این مرخصی تا پایان سال تحصیلی برای فرد فراهم نگردد، این مرخصی برای سال بعد ذخیره خواهد شد، و حسب ماده 96 آیین‎نامه اجرایی مدارس، مصوب شورای عالی آموزش و پرورش فقط کادر اداری شامل مدیر، معاون، متصدی امور دفتری و خدمتگذار مکلفند روزهای دوشنبه و چهارشنبه در هفته در محل کار خود تا ساعت 12 حضور داشته باشند. نظر به اینکه اسناد و مدارک شاکیان و سایر محتویات پرونده‎های فوق‎الذکر مثبت تحقق و اجتماع شرایط مندرج در مقررات مذکور از جمله درخواست شاکیان به استفاده از مرخصی مورد ادعا و عدم موافقت مسئولین ذیصلاح با تقاضای آنان نیست، بنابراین مفاد دادنامه شماره 846 مورخ 3/5/1383 شعبه یازدهم و دادنامه شماره 4890 مورخ 14/12/1384 شعبه اول دیوان مبنی بر رد شکایت و ادعای شاکیان صحیح و موافق اصول و موازین قانونی می‎باشد. این رأی به استناد بند 2 ماده 19 وماده 43 قانون دیوان عدالت اداری مصوب 1385 در موارد مشابه برای شعب دیوان و مراجع اداری ذیربط لازم‎الاتباع است./
رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
علی رازینی