1- ابطال دستورالعمل مورخ 12/8/1372 وزیر کار و امور اجتماعی 2- ابطال آن قسمت از ماده 32 آییننامه اجرایی تاسیس و فعالیت سازمانهای غیر دولتی مصوب 29/3/1384 هیأت وزیران.
این دادنامه به منظور رسیدگی به طرح دعوی آقای نورعلی کبیری. با خواسته 1- ابطال دستورالعمل مورخ 12/8/1372 وزیر کار و امور اجتماعی 2- ابطال آن قسمت از ماده 32 آییننامه اجرایی تاسیس و فعالیت سازمانهای غیر دولتی مصوب 29/3/1384 هیأت وزیران. از سوی هیأت عمومی دیوان عدالت اداری با مشخصات پرونده، گردش کار و رأی زیر صادر شده است:
کلاسه پرونده : 110/85
شاکی : آقای نورعلی کبیری.
تاریخ رأی: يکشنبه 26 اسفند 1386
شماره دادنامه :
قانون کمیسیونی در وزارت کشور تشکیل میگردد و مطابق ماده 5 منظور از کلیه گروههای مذکور در مواد بعدی این قانون، موضوع اصل 26 قانون اساسی میباشد. هیأت وزیران در جلسه مورخ 13/2/1368 آییننامه اجرائی واحدهای صنفی موضوع قانون فعالیت احزاب مصوب 7/6/1367 مجلس شورای اسلامی را تصویب نمودند و در ماده یک آن آوردهاند، در این آییننامه منظور از انجمن، جمعیت اتحادیه صنفی و امثال آن تشکیلاتی است که به وسیله دارندگان کسب، پیشه، حرفه و تجارت معین تشکیل میگردد و در ماده 2 آن اضافه گردیده کلیه صنوف مشمول ماده یک، جهت اخذ پروانه فعالیت موظفند مدارک ذیل را در تهران و شهرستانها جهت اخذ پروانه فعالیت به فرمانداری محل تسلیم نمایند. فصل ششم ماده 34 قانون کار جمهوری اسلامی ایران مصوب 2/7/1368 بیان داشته، به منظور بررسی و پیگیری مسایل و مشکلات صنفی و اجتماعی و حسن اجرای آن قسمت از مفاد اصل 29 قانون اساسی که متضمن حفظ حقوق و تأمین منافع و بهرهمندی از خدمات بهداشتی، درمانی و مراقبتهای پزشکی میباشد، کارگران و مدیران بازنشسته میتوانند به طور مجزا نسبت به تاسیس کانونهای کارگران و مدیران بازنشسته شهرستانها و استانها اقدام نمایند. لذا این ماده به وزارت کار اجازه نداده تا خود نسبت به تاسیس کانونها اقدام کند و تنها در تبصره 2 وزارتخانههای کار و امور اجتماعی و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سازمان تامین اجتماعی موظف به همکاری با کانونهای عالی کارگران ومدیران بازنشسته کشور گردیدند. در اجرای ماده 182 قانون برنامه سوم توسعه، هیأت وزیران درتاریخ 29/3/1384 آییننامه اجرایی تاسیس و فعالیت سازمانهای غیر دولتی را تصویب کرده و در تبصره یک ماده یک عنوان داشته، کانون میتواند به جای واژه سازمان در نام گذاری به کارگرفته شوند و در ماده 17 پیشبینی نموده متقاضیان تاسیس سازمان مکلفند در غیر از مواردی که مطابق قانون مرجع خاصی برای صدور پروانه سازمانهای مربوط تعیین شده است، درخواست اخذ پروانه را به مراجع نظارتی مقرر در بند (ت) ماده یک ارائه نمایند و در تبصره یک ماده 32 مرجع صدور پروانه برای سازمانهای غیر دولتی تخصصی با رعایت مقررات این آییننامه و با اخذ نظر دستگاههای ذیربط، وزارت کشور شمرده شد ولی در ماده 32 تشکلهای کارگری و کارفرمایی موضوع فصل ششم قانون کار را از شمول سازمان موضوع این آییننامه خـارج دانست در حالی که این ماده نباید شامل کانونهای کارگران و مدیران بازنشسته شهرستانها و استانها باشد. لـذا
تقاضای ابطال دستورالعمل مورخ 12/8/1372 وزیر کار و قسمتی از ماده 32 آییننامه اجرائی تاسیس و فعالیت سازمانهای غیر دولتی مصوب 29/3/1384 هیأت وزیران را به لحاظ فقدان اختیار قانونی دارم. مدیرکل دفتر امور حقوقی دولت در پاسخ به شکایت فوق طی لایحه شماره 65282 مورخ 9/8/1385 مبادرت به ارسال تصاویر نامههای شماره 62047/8 مورخ 9/5/1385 معاون امور اجتماعی و شوراهای وزارت کشور و شماره 65728 مورخ 5/6/1385 مدیرکل سازمانهای کارگری و کارفرمایی وزارت کار و امور اجتماعی نموده است. در نامه شماره 62047/8 مورخ 9/5/1385 معاونت امور اجتماعی و شوراهای وزارت کشور آمده است، قانون فعالیت احزاب، جمعیتها، انجمنهای سیاسی و صنفی در تاریخ 7/6/1360 و قانون کار در 29/8/1369 به تصویب رسیده است، لذا نظر به اینکه قانون فعالیت احزاب نسبت به قانون کار عام است و همچنین، تاریخ تصویب قانون فعالیت احزاب قبل از قانون کار بوده بنابراین قبل از تصویب قانون کار کمیسیون ماده 10 قانون احزاب اقدام به صدور پروانه فعالیت در خصوص موضوع دستورالعمل مورخ 12/8/1372 مینمود. علی ایحال عام مقدم (قانون فعالیت احزاب) پیش از ورود خاص مؤخر (قانون کار) دارای ضمانت اجراء بوده است. در نامه مدیرکل سازمانهای کارگری و کارفرمایی وزارت کار وامور اجتماعی به شماره 65728 مورخ 5/6/1385 آمده است، به موجب دستورالعمل مورخ 12/8/1382، در خصوص افراد ذی نفع شرایطی تعریف گردیده تا ادارات اجرایی وزارت متبوع با توجه به وضعیت سن و فاصله مکانی، مودیان کانون کارگران و مدیران بازنشسته و با در نظر قرار دادن «حذف نظارت به منظور حسن اجرای امور در راستای قانون» این عزیزان بتوانند در شهرستانهای محل اقامت خود با عنایت به ماده 2 دستورالعمل مذکور نسبت به تاسیس کانون اقدام نمایند و این موضوع به عنوان فصل چهارم دستورالعمل تعریف گردیده است و به تجویز ذیل اصل 138 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، تنظیم مقررات اداری را از وظایف هر یک از اعضای کابینه دولت بر شمرده است و ضمناً در مفاد دستورالعمل مذکور نیز سعی بر آن گردیده، ارکان مستقل نظارتی کانونها شامل مجمع عمومی، هیأت مدیره، بازرسان استقلال خود را حفظ نموده و تنها سیر مراحل اداری آن تعریف گردد. هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ فوق با حضور رؤسا و مستشاران و دادرسان علیالبدل شعب دیوان تشکیل و پس از بحث و بررسی و انجام مشاوره با اکثریت آراء بـه شرح آتی مبادرت بـه صدور رأی مینماید.
رأی هیأت عمومی
به موجب ماده 134 قانون کار مصوب 1369، «به منظور بررسی و پیگیری مسائل و مشکلات صنفی و اجتماعی و حسن اجرای آن قسمت از مفاد اصل 29 قانون اساسی که متضمن حفظ حقوق و تامین منافع و بهرهمندی از خدمات بهداشتی، درمانی و مراقبتهای پزشکی میباشد، کارگران و مدیران بازنشسته میتوانند به طور مجزا نسبت به تاسیس کانونهای کارگران و مدیران بازنشسته شهرستانها و استانها اقدام نمایند.» و در تبصره 2 ماده مزبور نیز تصریح شده است که «وزارتخانههای کار و امور اجتماعی و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سازمان تامین اجتماعی موظف به همکاری با کانونهای عالی کارگران و مدیران بازنشسته کشور میباشند» نظر به اینکه دستورالعمل مورخ 12/8/1372 وزارت کار و امور اجتماعی و همچنین ماده 32 آییننامه اجرائی تأسیس و فعالیت سازمانهای غیر دولتی مصوب 1384 هیأت وزیران با استفاده از اختیار مقرر در اصل 138 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و در اجرای اصل 29 آن قانون در جهت اهداف و حکم خاص مقنن به شرح مذکور در ماده 134 و تبصره 2 آن از قانون کار تنظیم و انشاء و تصویب شده است، بنابراین مغایرتی با قانون ندارد./
هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
معاون قضائی دیوان عدالت اداری
رهبرپور
توضیح: نمونه رای های منتشر شده در دادراه اعم از نمونه رای بدوی، نمونه رای تجدید نظر و نمونه رای دیوان عموما از نمونه رای های منتشر شده از سوی قوه قضائیه و مراکز و پژوهشگاه های وابسته به قوه قضائیه برگرفته شده است.