هشدارهایی درباره عدم پرداخت مهریه
زن و مرد در آغاز زندگی مشترک بايد بدانند چه وظايفی در برابر هم دارند و اگر سرپيچي کنند در کدام موارد «قانون» با آن‌ها برخورد خواهد کرد.
پرداخت نفقه از وظايفي است که بر عهده مرد است که انجام آن باعث انسجام خانواده و ازدياد محبت می شود. نفقه، در اصطلاح فقهی و حقوقی، هزينه زندگی زن و فرزندان است که مرد بايد آن را بپردازد. انسان از آن‌جا که در اجتماع زندگي مي‌کند بايد حدود و مرزهای ديگران را هم رعايت کند و به حقوق آن‌ها احترام بگذارد؛ يکي از اين حدود، «نفقه» است که تأمين آن به عهده «مرد» است.
بعضی از مردان از جدّی بودن اين قانون فطری و حقوقي الهي اطلاع ندارند و به سبب همين بي اطلاعی، گرفتار مي‌شوند. برخی هم با تعصّب کور مي‌پ‍ندارند که «نفقه»، مسئوليت سنگينی است که فقط اسلام به دوش مرد نهاده است. حال آن که چنين نيست، زيرا اولاً: چنان که قبلاً گفتيم اساساً «نفقه» در بطن طبیعت و فطرت همه موجودات و از آن جمله، انسان نهاده شده است. ثانياً: نفقه در همه مکاتب بشری و الهي، مطرح شده است.
واجب بودن پرداخت نفقه از سوی مرد، دو شرط دارد:
1. دائم بودن ازدواج: قانون مدني ايران در ماده 1106 تصريح مي‌کند که: «در عقد دائم، نفقه زن به عهده شوهر است.» پس اگر عقد موقت باشد، نفقه از سوی مرد به زن واجب نيست؛ مگر اين که در سند عقد موقت، شرطي مبتني بر پرداخت نفقه از سوی مرد، قيد شده باشد.
2. تمکين کامل همسر: در حقوق اسلامی، تمکين به دو معنای زير است:
تمکين خاص، که شامل انجام وظايف زناشويی است.
تمکين عام، يعنی اطاعت زن از شوهر در امور جاری مشترک به نحو معمولی و متعارف. يعني زن بدون هم آهنگي با شوهرش شغل انتخاب نکند، به مسافرت، ميهمانی، ديد و بازديد و امثال آن نرود.
در ماده 1108 قانون مدني ايران آمده است:
«هرگاه زن، بدون مانع شرعي از ادای وظايف زوجيت امتناع کند، مستحق نفقه نخواهد بود.»
پس استحقاق نفقه در عقد دائم، مشروط به تمکين زن در برابر شوهرش مي‌باشد؛ مگر اين که همسر دارای عذر شرعی باشد، که در اين صورت هر چند همسر از ادای وظايف زناشويی، خودداری مي‌کند، ولی باز هم مستحق نفقه است.
پیامدهای نپرداختن نفقه
مرد اگر بی هيچ گونه عذر موجهي، خرج زندگي همسر و خانواده را نپردازد، با عواقب ناگواری رو به رو خواهد شد؛ صدمه به شخصيت و آبرو، سست کردن گوهر ذاتي انسان، نچشيدن طعم ايمان و عبادت، دور شدن از سلامت جسمی و روحی، از جمله عوارض طبيعی آن است.
علاوه بر اين ها، زن وقتي در تنگنای معيشتی قرار مي‌گيرد و سستی و تنبلی همسر خود را مي‌بيند گاه ناچار مي‌شود که به «قانون» پناه ببرد تا از اين راه، حق خود و فرزندان را طلب کند. اين اقدامات قانوني او در شکل‌های مدنی و کيفری خود را نشان مي‌دهد؛ تا جايي که به حبس و زندان مرد هم منجر مي‌شود. همين زنداني شدن آغاز ماجراهای ناگوار ديگری است که شخصيت مرد و کيان خانواده را در معرض تندبادهای شديدی قرار مي‌دهد.
برگرفته از خبرگزاری میزان (تاریخ انتشار 1394/5/31)