مفهوم شتم موجب عسر و حرج زوجه

درتاریخ : 1392/12/18 به شماره : 9209970908200338

موضوعات مرتبط با این نمونه رأی و مرجع صدور

این نمونه رای که در شعبه 30 دیوانعالی کشور صادرشده است درباره این موضوعات می باشد: طلاق، عسر و حرج، ضرب و شتم

چکیده رای

شتم به معنای توهین بوده و چنانچه مکرر و مداوم باشد به‌نحوی‌که تحمل آن عادتاً برای زوجه دشوار باشد از مصادیق عسر و حرج است.

خلاصه جریان پرونده

خانم م.ر. به وکالت از م.ن. به‌طرفیت آقای م.ل. در 17/1/89 دادخواستی تسلیم دادگاه نموده و در آن تقاضای گواهی عدم امکان سازش به علت عسر و حرج نموده است توضیح داده: مدتی است مشکلات عدیده میان زوجین به وجود آمده و ادامه زندگی را با مشقت همراه ساخته است. زوج در لایحه‌ای که با شماره 205-3/3/89 ثبت‌شده در دفاع اظهار داشته: اینجانب در همان ابتدا زندگی متوجه شدم که خانواده همسرم با توجه به اینکه از بیماری دخترشان با اطلاع بودند حقیقت را از من کتمان کرده و دخترشان که مبتلا به جنون ادواری بوده به عقد من درآوردند و با نیرنگ و حیله می‌خواهند اینجانب را تلکه نمایند همان‌طور که قبل از من نیز این کار را با کس دیگری کرده‌اند . . . هدف ایشان نه برای زندگی بلکه برای رسیدن ثروت از راه کلاه‌برداری و فریبکاری بوده است و نهایتاً تقاضای اقدام قانونی را نموده است دادگاه رسیدگی‌کننده اقداماتی را انجام می‌دهند ازجمله با تعیین اوقات رسیدگی و استماع اظهارات حاضرین و ارجاع مورد به داوران زوجین و اخذ نظریه آن‌ها سرانجام دادنامه شماره 89100682-30/4/89 از شعبه 284 دادگاه عمومی خانواده تهران صادرشده است مورد را با ماده 1130 قانون مدنی دانسته و گواهی عدم امکان سازش با شرایط مندرج در آن صادر می‌نماید زوج نسبت به این رأی تجدیدنظرخواهی نموده است و به شرح مندرج در لایحه منضم به دادخواست دادنامه صادره را برخلاف قانون دانسته و تقاضای نقض رأی و صدور حکم قانونی را نموده است زوجه نسبت به تجدیدنظرخواهی دفاع نموده است در لایحه جوابیه موکل خود را در عسر و حرج دانسته و توضیح داده که دلایل ارائه‌شده دال بر این است که زوجه در مشقت است و نهایتاً دادنامه را برابر قانون دانسته و تقاضای تأیید آن را نموده است. دادگاه تجدیدنظر پس از تعین وقت رسیدگی و استماع اظهارات حاضرین رأی مورد فرجامی با شماره مزبور را صادر و در آن استدلال شده که عسر و حرج زوجه و تحقق شروط ضمن عقد محرز نمی‌باشد و دادنامه را نقض و دعوی مطروحه را مردود اعلام نموده است زوجه توسط وکیل خود نسبت به این رأی فرجام‌خواهی نموده است و با تکرار مطالب گذشته و به شرح مندرج در آن مدعی عسر و حرج زوجه شده و درنتیجه دادنامه صادره را برخلاف قانون و شرع دانسته و تقاضای نقض رأی و صدور حکم قانونی را نموده است زوج با تقدیم لایحه جوابیه و به شرح مندرج در آن و با تکرار مطالب گذشته رأی مورد فرجامی را برابر قانون دانسته و تقاضای ابرام رأی صادره را نموده است. پرونده جهت رسیدگی پس از اقدامات معموله به این شعبه ارجاع شده است. 
هیأت شعبه در تاریخ بالا تشکیل گردید پس از قرائت گزارش آقای عبدالعلی اللهیاری عضو ممیّز و اوراق پرونده دادنامه شماره فوق‌الذکر فرجام‌خواسته مشاوره نموده چنین رأی می‌دهد:

رای دیوان

اجمال دعوی زوجه «فرجام‌خواه» و وکیل وی صدور حکم طلاق به علت عسر و حرج است که بدواً برابر دادنامه شماره 682 مورخ 30/4/89 صادره از شعبه 24 دادگاه عمومی تهران با احراز عسر و حرج حکم طلاق به نفع وی صادرشده است رأی مذکور مورد تجدیدنظرخواهی زوج قرارگرفته است که دادنامه مورد فرجامی با شماره مزبور صادر که در آن دادنامه بدوی نقض و دعوی زوجه و وکیل وی مردود اعلام‌شده است زوجه توسط وکیل خود فرجام‌خواهی نموده است. هیأت شعبه ـ مطابق ماده 1130 قانون مدنی درصورتی‌که دوام زوجیت موجب عسر و حرج زوجه باشد وی می‌تواند به دادگاه مراجعه و تقاضای طلاق کند تبصره الحاقی به این ماده عسر و حرج موضوع این ماده را تعریف نموده است و آن عبارت است از به وجود آمدن وضعیتی که ادامه زندگی را برای زوجه با مشقت همراه ساخته و تحمل آن مشکل باشد در این تبصره مواردی از عسر و حرج من‌جمله هر نوع سوء رفتار زوج من‌جمله ضرب و شتم را منصوصاً از مصادیق عسر و حرج معین کرده است و در پایان این تبصره قانون‌گذار مجدداً توضیح داده که موارد مندرج در این ماده مانع از آن نیست که دادگاه در سایر مواردی که عسر و حرج زن در دادگاه احراز شود حکم طلاق صادر نماید با توجه به اینکه شتم در لغت به معنای توهین می‌باشد نظر به موارد ذیل عسر و حرج موردنظر قانون‌گذار در مانحن‌فیه وجود دارد. 
1- با ملاحظه به لایحه تقدیمی از طرف زوج که با شماره 205- 3/3/89 ثبت دفتر لوایح شده است زوج به کرات همسر و خانواده وی را توهین نموده است که منصوصاً قانون‌گذار توهین به‌اصطلاح قانون شتم را از مصادیق عسر و حرج دانسته است مثلاً در این لایحه ذکر نموده: . . . با نیرنگ و حیله اینجانب را تلکه نمایند همان‌طور که قبل از من نیز این کار را با کس دیگری کرده‌اند . . . ایشان برای رسیدن به هدف اصلی یعنی گرفتن مهریه و . . . فقط و فقط به‌منظور کاسبی کردن و پول درآوردن و خالی کردن جیب این و آن بوده است . . . تمامی این برنامه‌ها برای این است که راحت‌تر از اینجانب طلاق بگیرند و دیگری را در دام فریب و نیرنگ قرار دهند و کاسبی را از نو شروع کنند . . کدام مشقت باید قسم حضرت عباس را قبول کنیم و یا دم خروس را خانم وکیل با دروغ و دو دوزه ‌بازی به هیچ کجا نخواهید رسید.
2- صفحه 72 پرونده «لایحه‌ای که ظاهراً زوج تسلیم شعب تشخیص نموده است» با یقین کامل و صراحت تمام و خلوص نیت ایشان «یعنی زوجه» مبتلا به بیماری جنون آنی بوده من جای هیچ‌گونه شک و تردید ندارم ایشان در روز عاشورای حسینی در محل زندگی‌ام به علت عارضه جنون چنان حرکتی کرد که تمام همسایگان و مأمورین شاهد بودند در هنگامی‌که این حالت به او دست می‌دهد چشمان او قاطی می‌شود و اگر کسی به چشم او نگاه کند می‌ترسد و حرکت‌های ناموزون و وحشیانه از خود بروز می‌دهد. او در ماه یک الی دو بار دچار جنون می‌شود هیچ‌کس قادر به مهار او نیست جز پدرش. 
3- دادنامه شماره 480/89-2/4/89 صادره از شعبه 285 دادگاه خانواده تهران که دال بر عدم پرداخت نفقه از طرف زوج است. 
4- اوراق پرونده دلالت بر این دارد که زوجین بیش از سه سال است که جدا از هم زندگی می‌کنند. 
5- صفحه 90 پرونده دلالت بر این دارد که زوج در زندان است. 
6- استشهادیه مضبوط در پرونده «صفحه 91 پرونده» که حدود 12 نفر شهادت داده‌اند که زوج همسرش را از خانه بیرون کرده است هرکجا توانسته به هر شعبه از دادگاه‌ها. مبنی بر اینکه همسرش جنون دارد و رگباری از تهمت و ناسزا نثار همسرش نموده است به‌علاوه در این استشهادیه آمده: زوج فیلمی مونتاژ نموده حاکی از اینکه همسرش قبل از ازدواج با ایشان رابطه نامشروع داشته است یا مردهای دیگری داشته.
6- اظهارات ن.ل. کاسب بازار «صفحه 94 پرونده» که اظهار داشته داور زوج به پیش من و برادرم آمد بیست میلیون تومان به برادرم داد و گفت این پول را به خانواده زوجه بده و بگوئید این زندگی را یکسره نمایند و بقیه مهریه را ببخشند البته فقط همین پول را می‌دهیم و طلاها و جهیزیه را مسترد نمی‌کنیم. این دو قادر به زندگی باهم نیستند و هر چه آشتی می‌دهیم دوباره دعوای آن‌ها شروع می‌شود بنا به‌مراتب مذکور همان‌طور که فوقاً اشاره شد عسر و حرج زوجه با توجه به ماده و تبصره مزبور محرز است و دلایل کافی بر ادعای زوجه وجود دارد و دادگاه محترم رسیدگی‌کننده به آن دلایل توجه ننموده است ادعای زوج به شرح مزبور مبنی بر جنون زوجه – کلاهبردار بودن زوجه و خانواده‌اش و نسبت دادن حرکات ناموزون و وحشیانه به همسرش «زوجه» و . . . همگی برای زوجه سخت بوده و تحمل آن با مشقت همراه است لذا مستنداً به ماده 1130 قانون مدنی و تبصره الحاقی به آن و مواد 370 و بند 2 و 5 و 371 و 401 قانون آیین دادرسی مدنی با نقض دادنامه پرونده به شعبه محترم دیگر از حوزه صادرکننده دادگاه رأی منقوض ارجاع می‌شود. 
رئیس شعبه 30 دیوان‌عالی کشور ـ مستشار
جوادی ـ اللهیاری

توضیح: نمونه رای های منتشر شده در دادراه اعم از نمونه رای بدوی، نمونه رای تجدید نظر و نمونه رای دیوان عموما از نمونه رای های منتشر شده از سوی قوه قضائیه و مراکز و پژوهشگاه های وابسته به قوه قضائیه برگرفته شده است.