مطالبه سرقفلی از سوی مستأجر پس از صدور حکم تخلیه به‌دلیل تغییر شغل

درتاریخ : 1392/06/13 به شماره : 9209970220100675

موضوعات مرتبط با این نمونه رأی و مرجع صدور

این نمونه رای که در شعبه 1 دادگاه تجدید نظر استان تهران صادرشده است درباره این موضوعات می باشد: اجاره، قانون روابط موجر و مستأجر 1356، تخلیه عین مستأجره، تغییر شغل، سرقفلی، حق کسب و پیشه و تجارت

چکیده رای

در اجاره‌های تحت شمول قانون روابط موجر و مستأجر سال 1356، در صورت صدور حکم تخلیه به‌دلیل تغییر شغل وجهی تحت عنوان سرقفلی به مستأجر تعلق نمی گیرد.

رای بدوی

درخصوص دادخواست خواهان‌ها آقایان م. و ع.د. فرزندان ر. با وکالت آقای ع.ج. به‌طرفیت آقایان س.ط. و ج.ی. خوانده ردیف دوم با وکالت آقای هـ .الف. به‌خواسته صدور حکم به محکومیت خواندگان به‌پرداخت مبلغ سرقفلی (حق سرقفلی) به‌نرخ عادله روز با جلب نظر کارشناس و نیز محکومیت ایشان به‌پرداخت خسارات دادرسی، هزینه دادرسی و حق‌الوکاله وکیل با این توضیح که خواهان‌ها که مستأجرین مع‌الواسطه ملک پلاک ثبتی 3646/2426 بوده‌اند پس‌ازآنکه مرتکب تخلف قانونی و انتقال مورد اجاره به غیر شده‌‌اند به‌موجب درخواست مالک (خوانده ردیف دوم) محکوم به تخلیه می‌گردند و بدیهی است که بابت حق کسب و پیشه مبلغی دریافت نداشته‌اند حالیه خواهان‌ها ادعا دارند با توجه به اینکه درخصوص ملک مذکور حق سرقفلی پرداخته‌اند حق خود را مطالبه نموده‌اند، نظر به اینکه هرچند میان حق کسب و پیشه و حق سرقفلی تفاوت ماهوی وجود دارد (و به‌طور خلاصه حق کسب و پیشه ناشی از تلاش مستأجر در کسب‌وکار و نتیجتاً وقوع یک نحوه رونق تجاری در محل عین مستأجره است حال‌آنکه حق سرقفلی آن چیزی است که مستأجر در قبال پرداخت وجه بخشی از حقوق مالکانه موجر را به اختیار می‌گیرد) لکن درخصوص اینکه رویه قضائی به‌صورت شفاف برای مستأجرین دو حق کسب و پیشه جدا و سرقفلی جدا محاسبه کند وجود ندارد لکن معمولاً نظر کارشناسان که در صورت وجود حق سرقفلی مبلغ فوق‌العاده بالاتری را در نظر می‌گیرند مورد ‌تأیید می‌باشد بر این اساس دادگاه با این بیان که اولاً حق کسب و پیشه ناشی از مقدار توفیق کاسب در محل می‌باشد و سرقفلی حق است که با پرداخت وجه کسب‌شده و حکم قاطعی بر اینکه تخلف مستأجر وفق ماده 14 قانون روابط و مستأجر سال 1356 حق سرقفلی را ضایع می‌نماید وجود ندارد و ثانیاً با توجه به بخش دیگری از دفاعیات وکیل خوانده ردیف دوم که اظهار نموده موکلش (که حالیه به‌عنوان مالک ملک را در اختیار دارد) هنگام اجاره ملک وجهی بابت سرقفلی دریافت نکرده درحالی‌که بر اساس محتویات پرونده اجرائی به‌شماره 86/1236ج اجرای احکام مدنی مجتمع قضایی بعثت تهران در قبال مبلغی که متعاقباً کارشناس میزان آن را چهارصد میلیون ریال تعیین می‌نماید به مستأجر وقت (خوانده ردیف اول) اجازه انتقال مورد اجاره به غیر را می‌دهد که بر اساس محتویات پرونده مذکور مبلغ مذکور از سوی خوانده ردیف اول پرداخت گردیده لذا دریافت این وجه مفهوم دیگری به‌جز سرقفلی نمی‌تواند داشته باشد و ثالثاً خوانده ردیف اول نیز به‌موجب سند شماره 31215 دفترخانه شماره … مورخ 21/5/87 حقوق متعلقه ازجمله حق سرقفلی را در حق خواهان‌ها صلح می‌نماید بر این اساس اگر قائل باشیم خواهان‌ها مستحق بازپس گرفتن حق پرداخت‌شده نیستند درحالی‌که مالک علاوه بر دریافت مال‌الاجاره مقرره و نیز بازپس‌گیری ملک خویش به‌لحاظ تخلف مستأجر مبلغ چهارصد میلیون ریال نیز در سال 82 به‌موجب گزارش اصلاحی شعبه 183 دریافت داشته باشد منطبق بر انصاف نمی‌باشد بر این اساس دادگاه به استناد به مواد 198و519 قانون آیین دادرسی مدنی و نیز مواد 10و1257 قانون مدنی و با توجه به‌نظریه کارشناس که علی‌رغم اعتراض وکیل خوانده ردیف دوم به‌لحاظ اینکه اعتراض معموله ناشی از اعتقاد به عدم استحقاق خواهان‌ها می‌باشد که مؤثر در مقام نیست خواسته خواهان‌ها را وارد دانسته و خوانده ردیف دوم آقای ج.ی. را به‌پرداخت مبلغ دویست میلیون تومان بابت حق سرقفلی در حق خواهان‌ها و نیز هر دو خوانده را مشترکاً به‌پرداخت مبلغ یک‌میلیون و بیست‌وپنج هزار ریال بابت هزینه دادرسی و حق‌الوکاله وکیل خواهان‌ها بر اساس تعرفه در حق خواهان‌ها محکوم می‌نماید. رأی صادره حضوری و ظرف بیست روز پس از ابلاغ قابل تجدیدنظرخواهی در محاکم تجدیدنظر استان تهران می‌باشد. 
رئیس شعبه 188 دادگاه عمومی حقوقی تهران ـ پورمند

رای دادگاه تجدید نظر

درخصوص تجدیدنظرخواهی ج.ی. با وکالت هـ .الف. به‌طرفیت م. و ع.د. نسبت به دادنامه شماره 865 مورخه 17/11/90 صادره از شعبه 188 دادگاه عمومی حقوقی تهران که بر اساس آن حکم بر محکومیت تجدیدنظرخواه به‌پرداخت مبلغ دویست میلیون تومان بابت حق سرقفلی در حق تجدیدنظر خواندگان به انضمام خسارات دادرسی صادر و اعلام گردیده است دادگاه با توجه به اینکه قبلاً شعبه 188 محاکم عمومی حقوقی تهران طی دادنامه 247 مورخ 13/5/89 حکم بر محکومیت تجدیدنظر خواندگان به تخلیه یک باب مغازه موردنظر به‌علت تغییر شغل صادر نموده و مراتب در شعبه دهم محاکم تجدیدنظر استان تهران به تأیید قطعی رسیده است و با لحاظ اینکه قانون‌گذار در قانون روابط موجر و مستأجر مصوب سال 1356 حقی به‌عنوان سرقفلی در مورد تخلیه به‌لحاظ تغییر شغل برای مستأجر منظور نکرده است و با لحاظ نظریه شماره 4459/7 مورخ 6/5/84 اداره حقوقی قوه قضاییه دادنامه معترضٌ‌عنه مخدوش تشخیص و مستنداً به ماده 358 قانون آیین دادرسی مدنی ضمن نقض دادنامه موصوف حکم بر بی حقی خواهان‌های بدوی صادر و اعلام می‌نماید این رأی قطعی است. 
 مستشاران شعبه 1 دادگاه تجدیدنظر استان تهران
رضائی ـ خشنودی

توضیح: نمونه رای های منتشر شده در دادراه اعم از نمونه رای بدوی، نمونه رای تجدید نظر و نمونه رای دیوان عموما از نمونه رای های منتشر شده از سوی قوه قضائیه و مراکز و پژوهشگاه های وابسته به قوه قضائیه برگرفته شده است.