رای وحدت رویه 1678 – 1329/10/23

خلاصه رای: رسیدگی به اعتراض بر تصدیق انحصار وراثت در مواردی که مبتنی و متوقف بر رسیدگی به موضوع نسب باشد با همان دادگاهی است که به موضوع نسب رسیدگی می نماید.

حكم شماره 1678- 1329/10/23

الف) زنی از دادگاه بخش تهران تقاضای صدور تصدیق انحصار وراثت نموده و توضیح داده كه شوهر من در تهران محل اقامت دائمی خود فوت نموده و وراث او من و دختر اوست. پس از انتشار آگهی زن دیگری اعتراض نموده است و خود را عیال منقطعه متوفی و حامله از او معرفی تقاضای رسیدگی و صدور حكم به سهم الارث جنین را كرده است.

دادگاه بخش پس از رسیدگی و ایراد انكار نسب از لحاظ اینكه رسیدگی به انتساب صغیر به متوفی طبق شق 3 ماده 16 قانون آئین دادرسی مدنی داخل در صلاحیت دادگاه شهرستان است قرار عدم صلاحیت صادر می كند.

براثر پژوهش خواهی از این قرار دادگاه شهرستان مركز به استناد اینكه :

قانون امور حسبی وارد بر ماده 16 قانون مزبور است و در ماده 362 قانون امور حسبی كه در مقام بیان كیفیت صدور گواهی حصر وراثت و تعیین عده وراث و نسبت آنها به متوفی در صورت عدم اعتراض و صدور حكم مقتضی پس از اعتراض و رسیدگی است هیچگونه قیدی وجود ندارد . دادگاه بخش را صالح دانسته است .

ب ) شعبه دیگر دادگاه شهرستان مركز در مورد قرار صلاحیتی كه در چنین موضوعی از دادگاه بخش صادر شده بود به استناد اینكه :

در مورد اعتراض راجع به نسب ضمن تقاضای گواهی حصر وراثت باید بدواً موضوع نسب در دادگاه صلاحیت دار طرح شود و سپس اقدام شایسته به عمل آید، قرار صلاحیت دادگاه بخش را فسخ كرده است .

بر اثر بروز اختلاف بین دادرسان پژوهشی موضوع بر حسب ماده 42 قانون امور حسبی در هیئت عمومی دیوان عالی كشور طرح گردیده و اكثریت چنین رأی داده اند:

با توجه به اینكه صلاحیت دادگاه شهرستان نسبت به دادگاه بخشی نسبی است و ماده 362 قانون امور حسبی دادگاه بخش را در مورد اعتراض به تصدیق انحصار وراثت مرجع رسیدگی و صدور حكم قرار داده است رسیدگی به موضوع نسب هم در مواردی كه اتخاذ نسبت به اعتراض بر تصدیق حصر وراثت مبتنی و متوقف بر رسیدگی به موضوع نسب باشد با همان دادگاه است كه به موضوع نسب رسیدگی می نماید .