مقدمه: الف- شعبه شانزدهم در رسیدگی به پرونده کلاسه 84/630 موضوع شکایت نصیر قاسم پور شادلوی به طرفیت گمرک ایران به خواسته الزام به تجدید پروانه حق العمل کاری در گمرک به شماره 2042 به شرح دادنامه 1434 مورخ 30/7/1385 چنین رأی صادر نموده است، اگرچه در ماده 380 آیین‎نامه اجرائی قانون امور گمرکی قید گردیده متقاضی تمدید «باید قبل از انقضای مدت و با پرداخت بهای تمبر پروانه و تسلیم دفتر مخصوص … درخواست تمدید آن را بکند.» لکن این موضوع از حیث اجرایی و تسهیل رسیدگی به تقاضا و حفظ حقوق متقاضی دولت می‎باشد و دلالتی بر محرومیت دایم از این حق نمی‎نماید. دلیل این استنباط و صحت آن ادامه ماده مرقوم است که تکالیفی برای رئیس گمرک محل تنظیم و تعیین کرده است. «رئیس گمرک محل در صورتی که تخلفی که مستلزم محرومیت دایم یا موقت از شغل حق العمل کاری باشد از متقاضی ندیده و ادامه شغل وی را صلاح بداند، می‎تواند باملاحظه دفتر حق العمل کاری سال قبل و پلمپ و امضای دفتر حق العمل کاری سال بعد تا یکسال دیگر پروانه را تمدید نماید» و از طرفی برابر مقررات مربوط به حقوق افراد و با توجه به قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران محرومیت افراد از حقوق اجتماعی و انتخاب شغل، بدون عذر قانونی و منع ناشی از محکومیت قطعی توسط مراجع قضائی موجه نبوده و مخالف حفظ و صیانت حقوق جامعه و افراد می‎باشد. لذا تصمیم اداره گمرک بر عدم تمدید یا صدور پروانه جدید مربوط به حق العمل کاری در گمرک مخالف موازین قانونی می‎باشد. لذا حکم به ورود شکایت شاکی تمدید و یا صدور پروانه جدید وفق مقررات مربوطه با وصول حقوق دولت صادر می‎گردد. ب- شعبه ششم تجدیدنظر در رسیدگی به پرونده کلاسه 85/2635 موضوع رسیدگی به تجدیدنظر خواهی گمرک ایران از دادنامه 1434 مورخ 30/7/1385 صادره از شعبه 16 دیوان عدالت اداری به شرح دادنامه 32 مورخ 6/1/1386 چنین رأی صـادر نموده است، بـا توجه بـه اینکه اعتراض موجه و موثری که فسخ دادنامه بدوی را ایجاب نماید، مشهود

نیست با رد تجدیدنظر خواهی دادنامه بدوی را عیناً تایید و استوار می‎نماید. ج- شعبه سیزدهم در رسیدگی به پرونده کلاسه 86/1090 موضوع شکایت ابراهیم یوسفی و محمد و فهیمه پور غفور به طرفیت گمرک ایران به خواسته الزام خوانده به تمدید اعتبار کارت حق العمل کاری شاکی به شرح دادنامه 7 مورخ 7/1/1387 چنین رأی صادر نموده است، توجهاً به مواد 376 و 379 و 380 و 382 آیین‎نامه اجرایی قانون امور گمرکی مصوب 1350 با اصلاحات بعدی نظر به اینکه تصمیم اداره مذکور متضمن نقص قوانین و مقررات نبوده و از جانب شاکی هم دلیلی بر مخدوش بودن آن ارائه نشده است، مالاً موجبی برای ابطال آن وجود ندارد. لذا شعبه سیزدهم دیوان با در نظر گرفتن مراتب فوق البیان با غیر وارد تشخیص دادن شکایت شاکی به استناد مفهوم مخالف مواد 13 و 14 قانون دیوان عدالت اداری مصوب 9/3/1385 مجلس شورای اسلامی و 25/9/1385 مجمع تشخیص مصلحت نظام جمهوری اسلامی ایران حکم به رد شکایت صادر و اعلام می‎نماید. هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ فوق با حضور رؤسا و مستشاران و دادرسان علی‎البدل شعب دیوان تشکیل و پس از بحث و بـررسی و انجام مشاوره با اکثریت آراء بـه شرح آتی مبادرت بـه صدور رأی می‎نماید.
رأی هیأت عمومی
به موجب صدر ماده 380 آیین‎نامه اجرائی قانون امور گمرکی مصوب 1351 مدت اعتبار پروانه حق العمل کاری فقط یک سال از تاریخ صدور آن است و به صراحت قسمت دوم ماده مذکور در صورتی که دارنده پروانه، مایل به ادامه حق العمل کاری در گمرک باشد باید قبل از انقضاء مدت و یا پرداخت بهای تمبر پروانه و تسلیم دفتر مخصوص حق العمل کاری تمدید آن را از گمرک صادر کننده پروانه تقاضا کند و به شرح قسمت آخر ماده مزبور، چنانچه رئیس گمرک محل با تحقق شرایط مندرج در ماده فوق‎الذکر ادامه شغل متقاضی را صلاح بداند می‎تواند پروانه اشتغال حق العمل کاری را تا یک سال دیگر تمدید کند. نظر به اینکه حکم مقرر در ماده فوق الاشعار مصرح در جواز تمدید پروانه حق العمل کاری به مدت یک سال دیگر به شرط تسلیم درخواست متقاضی و پرداخت بهای تمبر پروانه و ارائه دفتر مخصوص حق العمل کاری به مرجع ذیصلاح قبل از انقضاء مدت اعتبار پروانه مذکور است، بنابراین دادنامه شماره 7 مـورخ 7/1/1387 شعبه 13

دیوان مبنی بر رد شکایت شاکی به خواسته الزام گمرک ایران به تمدید پروانه حق العمل کاری به لحاظ عدم رعایت شرایط فوق‎الذکر صحیح و موافق قانون می‎باشد. این رأی به استناد بند 2 ماده 19 و ماده 43 قانون دیوان عدالت اداری برای شعب دیوان و سایر مراجع اداری ذیربط در موارد مشابه لازم‎الاتباع است./
هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
معاون قضائی دیوان عدالت اداری
مقدسی‎فرد