ارتباط ترک زندگی مشترک توسط زوجه در جریان دعوای طلاق و نشوز وی

درتاریخ : 1392/06/17 به شماره : 9209970906800857

موضوعات مرتبط با این نمونه رأی و مرجع صدور

این نمونه رای که در شعبه 8 دیوانعالی کشور صادرشده است درباره این موضوعات می باشد: نکاح، ترک زندگی مشترک، تمکین، نشوز، حقوق مالی زوجه

چکیده رای

اگر در جریان رسیدگی به دعوای طلاق، زوجه منزل مشترک را ترک نماید، این اقدام زوجه که در مقام مقابله با دادخواست طلاق زوج انجام پذیرفته، حرکتی انفعالی محسوب و موجب نشوز و مسقط حقوق قانونی وی نیست.

خلاصه جریان پرونده

 آقای ح.ه. در تاریخ 23/3/91 دادخواستی به طرفیت همسرش خانم ع.ر. به خواسته صدور گواهی عدم امکان سازش تقدیم نموده که شعبه 277 دادگاه عمومی تهران تحت پرونده شماره 458/91 عهده دار رسیدگی شده است. خواهان در دادخواست تقدیمی توضیح داده که به موجب سند ازدواج شماره 4409 مورخ 5/4/71 دفتر ازدواج شماره 338 حوزه ثبتی تهران، با صداقیه 114 عدد سکه بهار آزادی خوانده را به عقد دایمی و رسمی خود درآورده‌ام. با توجه به سوء معاشرت زوجه قـادر به ادامه زندگی مشترک نبوده و تقاضای صدور حکم طلاق دارم. اولین جلسه رسیدگی دادگاه به تاریخ 26/4/91 با حضور خواهان تشکیل می‌گردد. خوانده حضور ندارد ولی لایحه‌‌ای ارسال نموده است. خواهان اظهار می‌دارد از روز اول ازدواج، زوجه هر روز به بهانه‌های واهی زندگی را برایم سیاه نموده و با آبروریزی در صدد گرفتن طلاق بوده است. ایشان بارها تقاضای طلاق نمود ولی بخاطر بچه‌ها و این‌که زندگی‌ام را دوست داشتم حاضر به جدایی نبودم. زوجه حاضر به تمکین نیست و با پرداخت حقوق مالی وی تقاضای طلاق دارم. زوجه نیز در لایحه‌اش توضیح داده که در تیرماه 90 دادخواست طلاق داده‌ام و فعلاً هیچ مخالفتی با طلاق ندارم به شرط این‌که کلیه حقوق مالی مرا بپردازد. در این مرحله دادگاه مبادرت به صدور قرار ارجاع امر به داوری نموده که پس از تعیین داوران و طی تشریفات، نظر آنان که مفاداً حکایت از عدم توفیق در برقراری صلح و سازش بین زوجین دارد، ارائه می‌شود. زوجه در لایحـه‌ای به دادگاه اعلام نمـوده که زوج به موجب دادنامه شماره 573 مورخ 28/10/90 شعبه 1019 شورای حل اختلاف به پرداخت نفقه فرزندان مشترک به اسامی س. و س. محکوم شده است ولی تاکنون نپرداخته است. ضمن این‌که به لحاظ نداشتن امنیت جانی از تاریخ 19/4/90 جدا از شوهرم زندگی می‌کنم و باید نفقه ایام مذکور را بپردازد. تصویری از دادنامه شماره 955 مورخ 9/12/90 شعبه 209 دادگاه عمومی تهران مبنی بر محکومیت زوج به استرداد جهیزیه ارائه می‌شود. زوجه قبلاً مهریه‌اش را مطالبه نموده و طی دادنامه شماره 2463 مورخ 20/12/90 شعبه 277 دادگاه خانواده تهران حکم به رد دعوی زوج مبنی بر تعدیل تقسیط مهریه صادر شده است. جلسه بعدی رسیدگی دادگاه به تاریخ 19/6/91 با حضور زوجه تشکیل می‌گردد. خوانده اظهار می‌دارد شاغل در آموزش و پرورش می‌باشم. از تیرماه 71 با خواهان زندگی مشترک خود را شروع کرده و حاصل این ازدواج دو فرزند دختر 16 ساله و پسر 15 ساله می‌باشد. تمام امور منزل و نگهداری فرزندان را به تنهایی به عهده داشته‌ام. تمام حقوقی دریافتی خود را در منزل خرج کردم بنابراین خواستار دریافت اجرت‌المثل و مهریه و نفقه از تاریخ 19/4/90 و جهیزیه‌ام می‌باشم. دادگاه ختم دادرسی را اعلام و با توجه به محتویات پرونده و اظهارات طرفین و احراز رابطه زوجیت و این‌که مساعی دادگاه و داوران در جهت ایجاد صلح و سازش مفید و مؤثر واقع نگردیده و زوج همچنان اصرار به طلاق دارد، ادعای خواهان را وارد دانسته و طی دادنامه شماره 998 مورخ 20/6/91 مستنداً به ماده 1133 قانون مدنی گواهی عدم امکان سازش صادر و اعلام می‌دارد، زوج مکلف است هم زمان با ثبت طلاق تمام مهـریه زوجه را مـطابق نرخ رشـد تـورم به زوجه بپردازد. در مورد اجرت‌المثل ایام زوجیت با توجـه به ادعای زوج مبنی بر عدم تمکین زوجه، وی را مستحق دریافت اجرت‌المثل یا نصف دارایی نمی‌داند. فرزندان مشترک از مدار حضانت خارجند، نوع طلاق رجعی است. پس از ابلاغ این دادنامه به زوجه، نامبرده مبادرت به تجدیدنظرخواهی نموده و در لایحه خود توضیح می‌دهد که در طول زندگی مشترک تمام وظایف همسری را به جا آورده و فرزندانم را نگهداری و تربیت نموده‌ام. به علت سوء رفتار زوج و داشتن رابطه نامشروع مجبور شدم با فرزندانم از تاریخ 19/4/91 منزل مشترک را ترک نمایم و این حکم تمکین نباید به تمام دوران زندگی مشترک تسری یابد. زوج نیز طی لایحه‌ای به موارد مطروحه در لایحه تجدیدنظرخواه پاسخ می‌دهد. شعبه دوم دادگاه تجدیدنظر استان تهران تجدیدنظرخواهی زوجه نسبت به دادنامه شماره 998 مورخ 20/6/91 شعبه 277 دادگاه خانواده تهران را وارد ندانسته و طی دادنامه شماره 1451 مورخ 7/8/91 رأی تجدیدنظر خواسته را تأیید نموده است. این دادنامه در تاریخ 6/9/91 به زوجه ابلاغ گردیده و نامبرده ظرف مهلت مقرر قانونی، اعتراض و دادخواست فرجامی خود را نسبت به دادنامه اخیر تقدیم نموده که پس از ثبت و تبادل لوایح جهت رسیدگی به این شعبه ارجاع شده است، گزارش پرونده و لایحه فرجامی هنگام شور قرائت می‌شود.

رای دیوان

فرجام‌خواهی خانم ع.ر. نسبت به دادنامه شماره 1451 مورخ 7/8/91 شعبه دوم دادگاه تجدیدنظر استان تهران که در مقام تأیید دادنامه شماره 998 مورخ 20/6/91 شعبه 277 دادگاه عمومی تهران اصدار گردیده و متضمن گواهی عدم امکان سازش به خواسته زوج فرجام‌خوانده است وارد و موجه به نظر می‌رسد. زیرا هر چند بر اساس ماده 1133 قانون مدنی مرد می‌تواند هر وقت که بخواهد وفق مقررات همسرش را مطلقه نماید و مخالفت یا عدم رضایت زوجه مؤثر در مقام نیست ولی به موجب تبصره 3 ماده واحده قانون اصلاح مقررات مربوط به طلاق، در این‌گونه موارد زوج موظف است کلیه حقوق شرعی و قانونی زوجه را قبل از اجرا و ثبت صیغه طلاق نقداً در حق وی تأدیه نماید. در این پرونده دادگاه ضمن صدور گواهی عدم امکان سازش مقرر داشته که زوج تمام مهریه را مطابق نرخ رشد به زوجه بپردازد ولی زوجه را مستحق دریافت اجرت‌المثل یا نصف دارایی زوج ندانسته و در مورد نفقه ایام عده اظهارنظری نشده است، در حالی‌که اولاً ـ در مورد مهریه چون قبلاً مورد مطالبه قرار گرفته می‌بایست مطابق احکام صادره اقدام می‌گردید ولی نظر به این‌ کـه مـورد اعتراض زوج قـرار نگرفته می‌تـوان آن را حمـل بر توافق تلقی نمود در عین حال مهریه 114 عدد سکه بهار آزادی بوده که در موقع پرداخت باید عین سکه‌ها پرداخت شود بنابراین تأکید بر پرداخت آن مطابق نرخ رشد موضوعیت نداشته و غیر موجه می‌باشد. از طرفی زوج در دادخواست تقدیمی مدعی ترک منزل مشترک از طرف زوجه و عدم تمکین وی نشده بلکه به جهت سوء معاشرت و عدم توافق اخلاقی فی مابین درخواست طلاق نموده است و اگر در جریان رسیدگی به دعوی طلاق، زوجه منزل مشترک را ترک کرده باشد که زوج هم‌چنین ادعایی را مطرح نموده است و این اقدام زوجه به ترک منزل که در مقام مقابله با درخواست طلاق زوج و در جریان رسیدگی به این دعوی صورت گرفته و یک حرکت انفعالی برای زوجه محسوب بوده و مصداق نشوز وی را نداشته و نمی‌تواند مسقط حقوق قانونی وی بوده باشد یا بعد از آن و در صورتی‌که قبل از دادخواست طلاق بوده باشد معـلوم شود که آیا رأی صـادره به قطعیت رسیده است یا خیر و بعد از قطعیت از طرف زوج چه اقدامی برای اجرای حکم و مراجعت زوجه به زندگی مشترک به عمل آمده ضرورت داشته که پرونده مذکور مطالبه و خلاصه مفید آن در صورت‌مجلس منعکس و سپس با مد نظر قرار دادن مراتب و موارد فوق‌الذکر و لحاظ 19 سال زندگی مشترک که مورد تأیید زوج قرار گرفته، در خصوص حقوق مالی و قانونی زوجه (اعمال شرط تنصیف دارایی یا اجرت‌المثل یا نحله و همچنین نفقه ایام عده) تصمیم قانونی اتخاذ نماید. بنابراین دادنامه فرجام‌خواسته به‌لحاظ نقص تحقیقات مخدوش بوده و مستنداً به بند 5 ماده 371 قانون آیین دادرسی مدنی نقض گردیده و رسیدگی مجدد به استناد بند الف ماده 401 هـمان قـانون به دادگاه محترم صادر کننده رأی منقوض ارجاع می‌گردد.
رییس شعبه 8 دیوان‌عالی کشور ـ مستشار ـ عضو معاون 
عباسیان ـ ناصح ـ کریمپور نطنزی

توضیح: نمونه رای های منتشر شده در دادراه اعم از نمونه رای بدوی، نمونه رای تجدید نظر و نمونه رای دیوان عموما از نمونه رای های منتشر شده از سوی قوه قضائیه و مراکز و پژوهشگاه های وابسته به قوه قضائیه برگرفته شده است.