مقدمه:
شاکی به شرح دادخواست تقدیمی اعلام داشته‎است، در تبصره 3 ماده 3 آیین‎نامه تعیین صلاحیت حسابداران رسمی و چگونگی انتخاب آنان مصوب 22/5/1374 هیأت وزیران تسهیلاتی را برای مدیران دستگاههای اجرائی که تا تاریخ تصویب آیین‎نامه مذکور دارای حداقل ده سال سابقه در ارتباط با امور حسابرسی، مالی و محاسباتی، مالیاتی می‎باشند را قائل شده که این افراد از آزمونهای موضوع این بند معاف خواهند بود به شرط آنکه ظرف شش ماه پس از تصویب این آیین‎نامه درخواست خود را به دبیرخانه هیأت ارائه دهند که قید مهلت شش ماهه از تاریخ تصویب آیین‎نامه فقط افراد خاصی را شامل خواهد شد و به نوعی باعث ایجاد تبعیض گردیده که این امر خلاف ماده 28 قانون اساسی است که دولت را موظف به ایجاد شرایط مساوی برای احراز مشاغل برای همه افراد جامعه نموده است خلاق شرع مقدس می‎باشد. در حالی که در تبصره 2 از همان ماده 3 آیین‎نامه مذکور همین تسهیلات (معاف از آزمون) را برای افرادی که توسط هیأت عالی نظارت سازمان حسابرسی در سطح مدیرحسابرسی تایید شوند قائل شده بدون هیچ‎گونه قید مهلت. لذا ابطال مدت مقید شده شش ماهه پس از تصویب این آیین‎نامه که متقاضی باید درخواست خود را به دبیرخانه هیأت ارائه دهد مستنداً به ماده 170 قانون اساسی و ماده 25 قانون دیوان عدالت اداری دارد.
معاون دفتر امور حقوقی دولت در پاسخ به شکایت مذکور طی نامه شماره 8871 مورخ 7/4/1383 ضمن ایفاد تصویر نامه شماره 388/91 مورخ 27/2/1383 وزارت امور اقتصادی و دارائی اعلام داشته‎اند:
حکم قانون:
به موجب تبصره یک قانون استفاده از خدمات تخصصی وحرفه‎ای حسابداران ذیصلاح به عنوا حسابدار رسمی مصوب 1372 مقرر شده است «شرایط و ضوابط مربوط به تعیین صلاحیت حسابداران رسمی و چگونگی انتخاب آنان مطابق آیین‎نامه‎ای می‎باشد که به پیشنهاد وزیر امور اقتصادی و دارائی به تصویب هیأت وزیران می‎رسد».
ضوابط و شرایط مقرر در مصوبه دولت:
تبصره‎های 2 و 3 ماده 3 مصوبه هیأت وزیران هر کدام مربوط به گروهی از افراد است که ذیلاً نقل می‎شود، تبصره 2 ماده 3 «اشخاص حقیقی و مدیران سازمان حسابرسی که تا تصویب اساسنامه و تشکیل جامعه حسابداران رسمی ایران توسط هیأت عالی نظارت سازمان حسابرسی در سطح مدیرحسابرسی تایید شده و می‎شوند از آزمونهای موضوع این بند معاف می‎باشند.»
تبصـره 3 ماده 3 «مدیـران دستگاههای اجرایـی که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی تا تاریخ تصویباین آیین‎نامه حداقل 10 سال در ارتباط با امور حسابرسی، مالی، محاسباتی و مالیاتی تصدی داشته باشند در صورتی که ظرف شش ماه پس از تصویب این آیین‎نامه درخواست خود را به دبیرخانه هیأت ارائه دهند، به تشخیص هیأت و مشروط به داشتن سایر شرایط مذکور در این ماده از آزمونهای موضوع این بند معاف خواهند بود.»
نظریه:
همانگونه که ملاحظه می‎گردد تبصره 3 ناظر به مدیران دستگاههای اجرائی است که مسئولیت آنها مرتبط با امور حسابرسی، مالی، محاسباتی و مالیاتی می‎باشد. حال آنکه تبصره 2 مصوبه ناظر به مدیران سازمان حسابرسی و اشخاص حقیقی است که در طسح مدیر حسابرسی تایید و مسئولیت مستقیم در امر حسابرسی داشته‎اند، به علاوه همانگونه که تبصره 3 مقید به مهلت شش ماه شده تبصره 2 نیز مقید به «تا زمان تصویب اساسنامه و تشکیل جامعه حسابداران رسمی» شده است. از سوی دیگر تعیین شرایط متفاوت برای هر یک از گروهها، براساس تجربه و سطح متفاوت مسئولیت، تبعیض نبوده والا باید ملتزم شد در همه موارد و همه افراد قانون و ضوابط یکسان وضع شود که این امر خلاف عدالت و انصاف است.
هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ فوق با حضور رؤسای شعب بدوی و رؤسا و مستشاران شعب تجدیدنظر تشکیل و پس از بحث و بررسی و انجام مشاوره با اکثریت آراء به شرح آتی مبادرت به صدور رأی می‏نماید.
رأی هیات عمومی
الف- به شرح نظریه شماره 7112/30/83 مورخ 20/1/1383 فقهای محترم شورای نگهبان تبصره 3 ماده 3 آیین‎نامه تعیین صلاحیت حسابداران رسمی وچگونگی انتخاب آنان مصوب 22/5/1374 هیأت وزیران مغایر احکام شرع شناخته نشده است و موردی برای ابطال آن از این حیث وجود ندارد.
ب- به موجب تبصره یک ماده واحده قانون استفاده از خدمات تخصصی و حرفه‎ای حسابداران ذیصلاح به عنوان حسابدار رسمی «شرایط و ضوابط مربوط به تعیین صلاحیت حسابداران رسمی و چگونگی انتخاب آنان مطابق آیین‎نامه‎ای می‎باشد که به پیشنهاد وزیر امور اقتصادی و دارائی به تصویب هیأت وزیران می‎رسد.» نظر به اینکه تبصره 3 ماده 3 آیین‎نامه تعیین صلاحیت حسابداران رسمی و چگونگی انتخاب آنان براساس اختیار مقرر در قانون تنظیم و تصویب شده است قید مهلت شش ماهه برای معافیت از انجام آزمون در مورد مشمولین ماده واحده قانون مذکور مغایرتی با قانون ندارد.