گردشکار: شاکی به شرح دادخواست تقدیمی اعلام داشته است، سازمان آموزش و پرورش استان آذربایجان غربی در بند 14 از دستورالعمل شماره 21604/35/551 مورخ 12/4/1387 اقدام به تعیین حسابی خاص، جهت واریز وجوه مربوط به سهم دولت نموده که این امر مخالف اصل 53 قانون اساسی می‎باشد، لذا درخواست ابطال قسمتی از مفاد بند 14 به شرح بین الهلالین «حساب جاری 92693 نزد بانک ملی شعبه مدرس ارومیه به نام درآمدهای اختصاصی سازمان آموزش و پرورش استان آذربایجان غربی) را می‎نماید. اخذ وجوه مربوط به سهم دولت، بر اساس قانون (اجازه اخذ هزینه‎های مربوط به صدور اجازه تاسیس و تجدید امتیاز آموزشگاههای علمی آزاد) صورت می‎گیرد. حسب قانون موصوف، کلیه عوارض دریافتی می‎بایست پس از وصول به حساب خزانه واریز شود، حال آنکه دستورالعمل مورد شکایت، حساب مذکور را به حساب (درآمدهای اختصاصی سازمان آموزش و پرورش استان آذربایجان غربی) تغییر داده است که این امر با اصل 53 قانون اساسی مغایر می‎باشد. مضافاً در متن قانون فوق الاشعار، بطور علی الاطلاق از (متقاضیان تاسیس و تجدید امتیاز آموزشگاه) جهت پرداخت وجوه مذکور نامبرده شده است که ناظر بر (موسس) آموزشگاه می‎باشد و نه مدیر آموزشگاه، حال آنکه در متن دستورالعمل مورد اعتراض، مسئولیت پرداخت وجوه مذکور، علاوه بر موسس به مدیر آموزشگاه نیز تسری داده شده که این موضوع، ضمن آنکه با قانون موصوف مغایر می‎باشد، از آنجا که ایجاد مسئولیت تضامنی نیز، خود نیازمند قانون می‎باشد، با توجه به اینکه مورد شکایت با اصول 58 و 71 قانون اساسی مغایرت دارد، لذا درخواست ابطال و حذف عبارت (مدیران) از بند 14 مورد اعتراض را می‎نماید. رئیس سازمان آموزش و پرورش استان آذربایجان غربی در پاسخ به شکایت مذکور طی نامه شماره 83212/35/551 مـورخ 14/12/1387 اعلام داشته‎اند،1- در بنـد

(ب) ماده 149 قانون برنامه سوم توسعه و ماده 53 قانون برنامه چهارم توسعه، درآمدهای آموزش و پرورش عمدتاً در قالب درآمد اختصاصی استانی و ملی منظور شده‎اند و بر اساس بند (الف) نامه شماره 680/760 مورخ 25/2/1380 مدیرکل دفتر بودجه و تشکیلات نیز درآمد حاصل از آموزشگاههای علمی آزاد در ردیف درآمدهای اختصاصی استان تعریف شده و استان را ملزم به افتتاح حساب درآمد اختصاصی از طریق خزانه معین استان نموده و حساب شماره 92693 نزد بانک ملی شعبه مدرس ارومیه توسط خزانه معین این استان افتتاح گردیده است، لذا افتتاح حساب 92693 جهت واریز سهم دولت از محل درآمد آموزشگاههای علمی آزاد مطابق مقررات صورت گرفته و کاملاً قانونی می‎باشد. 2- ماده 3 آیین‎نامه اجرایی قانون اخذ هزینه‎های مربوط به صدور اجازه تاسیس و تجدید آموزشگاههای علمی آزاد، آموزشگاهها را موظف به پرداخت وجوه مذکور نموده است و اشاره‎ای به موسس و مدیر نکرده است. 3- براساس بند 3 ماده 7 آیین‎نامه تاسیس آموزشگاههای علمی آزاد، اجرای کلیه مقررات و بخشنامه‎های ابلاغ شده وزارت آموزش و پرورش در آموزشگاه از وظایف مدیر بوده لذا اجرای قانون پرداخت حق السهم دولت بر عهده مدیر بوده و بر اساس بند 8 ماده 5 آیین‎نامه مذکور وظیفه موسس همکاری با مدیر آموزشگاه در حسن اجرای مقررات و بخشنامه‎های وزارت آموزش و پرورش می‎باشد. 4- براساس بند 12 ماده 7 آیین‎نامه تاسیس آموزشگاههای علمی آزاد ارسال آمار دانش آموزان ثبت نام شده و سایر اطلاعات مورد نیاز آموزش و پرورش از وظایف مدیر بوده که یکی از این اطلاعات نحوه محاسبه و پرداخت حق السهم دولت از محل دریافت شهریه‎ها می‎باشد. 5- حق السهم پرداختی به دولت توسط آموزشگاه که از محل 5 درصد و 15درصد شهریه‎های دریافتی از دانش آموزان آموزشگاه بوده و جزء هزینه‎های آموزشگاه محسوب می‎شود، لذا براساس بند 15 ماده 7 آیین‎نامه تاسیس آموزشگاههای علمی آزاد مدیر باید بر آن نظارت داشته و بر اساس ماده 14 قانون تاسیس مدارس غیر انتفاعی باید کلیه درآمدها و هزینه‎ها و در دفاتر رسمی ثبت و تراز سالانه توسط مدیر تنظیم گردد. 6- براساس ماده 10 آیین‎نامه تاسیس آموزشگاههای علمی آزاد مدیر آموزشگاه موظف است قبل از آغاز فعالیت نمونه امضاء خود و نیز مهر آموزشگاه را به اداره آموزش و پرورش اعلام نماید. یعنی تمام مکاتبات آموزشگاه از جمله در خصوص حق السهم با اداره آموزش و پرورش از طریق مدیر صورت گرفته و مدیر مسئولیت دارد.

با عنایت به مراتب فوق و نگاهی به وظایف موسس و وظایف مدیر آموزشگاه، موسس مسئولیت اجرائی چندانی در آموزشگاه نداشته و باید نظارت کلی بر حسن جریان کلی آموزشگاه داشته ولی مسئولیت اجرای کلیه مقررات و بخشنامه‎های ابلاغ شده وزارت آموزش و پرورش بر عهده مدیر می‎باشد. لذا مسئولیت تضامنی ایجاد شده برای هر دو نفر موسس و مدیر بر اساس قانون و مقررات می‎باشد. لذا بنابه مراتب و با توجه به اینکه دادخواست شاکی بر خلاف مقررات و قوانین بوده، تقاضای رد شکایت وی را دارد. هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ فوق با حضور رؤسا و مستشاران و دادرسان علی‎البدل شعب دیوان تشکیل و پس از بحث و بررسی و انجام مشاوره با اکثریت آراء بـه شرح آتی مبادرت بـه صدور رأی می‎نماید.
رأی هیأت عمومی
الف- هر چند حکم مقرر در اصل 53 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مصرح در متمرکز شدن کلیه دریافتیهای دولت در حسابهای خزانه‎داری کل است، لیکن با توجه به بند (ب) ماده 149 قانون برنامه سوم توسعه و ماده 53 قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران که به موجب آنها عمده درآمدهای آموزش و پرورش در ردیف درآمد اختصاصی استانی و ملی منظور شده‎اند و اینکه حسب نامه شماره 68/760 مورخ 25/2/1380 مدیرکل دفتر بودجه و تشکیلات وزارت آموزش و پرورش درآمد حاصل از آموزشگاههای علمی آزاد در دریف درآمدهای اختصاصی استانی تعریف شده و هر استان ملزم به افتتاح حساب درآمد اختصاصی از طریق خزانه معین استان و واریز سهم دولت از محل درآمد آموزشگاههای علمی آزاد به حساب مذکور گردیده است، بنابراین بند 14 بخشنامه شماره 21604/35/551 مورخ 12/4/1387 سازمان آموزش و پرورش استان آذربایجان غربی در خصوص تکلیف مسئولان آموزشگاههای علمی آزاد به واریز سهم دولت از شهریه‎های دریافتی به حساب خاص خزانه معین مغایرتی با قانون ندارد. ب- ماده واحده قانون اجازه اخذ هزینه‎های مربوط به صدور اجازه تاسیس و تجدید امتیاز آموزشگاههای علمی آزاد مصوب 1367 مفید تکلیف متقاضیان تاسیس و تجدید امتیاز آموزشگاههای علمی آزاد به واریز وجوه مقرر درقانون از جمله 5 الی 15درصد شهریه دریافتی بابت سهمیه دولت به حساب قانونی

مربوط است. لیکن با عنایت به وظایف و مسئولیتهای مدیر آموزشگاه علمی آزاد به شرح آیین‎نامه مربوط در باب ضرورت نظارت بر حسن اجرای قوانین و مقررات، بند 14 بخشنامه مورد اعتراض از حیث توجه مسئولیت مدیر آموزشگاه در اجرای قانون فوق‎الذکر مغایرتی با قانون ندارد./
هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
معاون قضائی دیوان عدالت اداری
رهبرپور