ابطال دستورالعمل مصوب شورای آموزش پزشکی به شماره 6543/3/1- 25/9/1374.
این دادنامه به منظور رسیدگی به طرح دعوی آقای سید علی طاهری. با خواسته ابطال دستورالعمل مصوب شورای آموزش پزشکی به شماره 6543/3/1- 25/9/1374. از سوی هیأت عمومی دیوان عدالت اداری با مشخصات پرونده، گردش کار و رأی زیر صادر شده است:
کلاسه پرونده : 140/74
شاکی : آقای سید علی طاهری.
تاریخ رأی: شنبه 26 آبان 1375
شماره دادنامه :
مقدمه:
شاکی طی دادخواست تقدیمی اعلام داشته‌اند، طبق ماده 7 قانون تشکیل وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی مصوب 9/7/64 که مقرر می‌دارد «سیاستگذاری و تعیین خط‌مشی و برنامه آموزشی پزشکی به عهده وزارت است که این امور باید به تأیید شورای عالی انقلاب فرهنگی برسد» متأسفانه شورای آموزش پزشکی و تخصصی که تحت نظر معاونت آموزشی و دبیرخانه شورای آموزش پزشکی و تخصصی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی انجام وظیفه می‌نماید. در چهل و یکمین الی چهل و سومین نشست خود که بدون رعایت موازین اسلامی و قانونی و مصالح و منافع جامعه مقرراتی غیرعادلانه و متفاوت و بی‌ثبات برای ثبت نام و امتحانات دستیاری دوره‌های پزشکی تخصصی وضع نموده و قبل از اخذ تأیید نظر شورای عالی انقلاب فرهنگی موضوع ماده 7 قانون تشکیل وزارت مذکور آنها را برای اجراء به کلیه دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور ابلاغ کرده است. تنها توجهی که مسئولین ذیربط وزارت مذکور در مراجعات دانشجویان و اولیاء آنان از اعمال این نوع سیاست آموزشی غیرقانونی و پیچیده ارائه می‌دهد اجرای قانون مربوط به خدمت پزشکان و پیراپزشکان (ماده1) می‌باشد. در صورتی که صراحت قانون مربوط ناظر بر فارغ‌التحصیلان رشته پزشکی است و مطلقاً شامل آندسته از افراد نخواهد بود که داوطلب ادامه تحصیل تا آخرین درجات علمی و تخصصی رشته پزشکی می‌باشد. و در مفاد قانون مذکور هیچ‌گونه اشاره‌ای به مقطع فراغت از تحصیل رشته پزشکی ننموده است. بنابه مراتب خواستار ابطال دستورالعمل مورد شکایت می‌باشم. مدیر کل دفتر امور حقوقی وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی در پاسخ به شکایت مذکور طی نامه شماره 1137/9/ف مورخ 12/3/1375 اعلام داشته‌اند، الف ـ بر اساس مفاد ماده یک قانون خدمت پزشکان و پیراپزشکان کلیه فارغ‌التحصیلان رشته‌های پزشکی پس از فراغت از تحصیل در کلیه مقاطع مشمول قانون و ملزم به انجام خدمات قانونی بوده و قبل از انجام خدمات قانونی مجاز به ادامه تحصیل در دوره‌های تخصصی نمی‌باشند. ب ـ با توجه به قانون تشکیل شورای آموزش پزشکی و تخصصی رشته پزشکی مصوب 1352 تعیین ضوابط جهت تربیت متخصصین با شورای آموزش پزشکی می‌باشد و پس از تصویب قانون تشکیل وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در سال 64 و تفکیک دانشکده‌های پزشکی از وزارت فرهنگ و آموزش عالی و واگذاری آنها به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در این وزارتخانه مستقر شد و حسب ضوابط مقرر در قانون مذکور شورا نسبت به تعیین ضوابط جهت تربیت پزشکان متخصص در دانشکده‌های پزشکی با تنظیم آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌ها و مقررات اجرایی برگزاری امتحانات مربوطه اقدام می‌نماید که دستورالعمل ثبت نام بیست و سومین دوره امتحانات پذیرش دستیار در اسفند ماه 1374 نیز بر اساس اختیار حاصله از قانون فوق‌الذکر تصویب و پس از ابلاغ به دانشگاه‌های علوم پزشکی به مورد اجرا گذاشته شده است و مستند آن بندهای 4 و ج ماده یک قانون تشکیل شورای آموزش پزشکی و تخصصی رشته‌های پزشکی مصوب سال 1352 می‌باشد. در خصوص مغایرت مصوبه مورد اشاره با ماده 7 قانون تشکیل وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی مصوب سال 64 قابل ذکر است که در این ماده سیاستگذاری تعیین خط‌مشی و برنامه‌ریزی آموزش پزشکی آمده است که مصوبه مذکور از شمول این موارد خارج است زیرا سیاستگذاری تعیین خط‌مش و نیز برنامه‌ریزی آموزش پزشکی ننموده بلکه ضوابط اجرایی امتحانات ورودی تخصصی را تعیین نموده است و این امور نیز در چارچوب سیاست‌ها و خط‌مشی و برنامه‌های شورای عالی برنامه‌ریزی شورای عالی انقلاب فرهنگی می‌باشد. بنابه مراتب رد شکایت مورد استدعاست دبیر محترم شورای نگهبان در خصوص ادعای شاکی مبنی بر مغایرت مورد شکایت با موازین شرعی طی نامه شماره 0993/21/75- 10/8/1375 اعلام داشته‌اند، موضوع ادعای خلاف شرع بودن دستورالعمل بیست و سومین دوره آزمون دستیاری مصوب چهل‌وسومین جلسه شورای پزشکی و تخصصی به شماره 6543/3- 25/9/1374 در جلسه مورخ 9/8/1375 فقهای شورای نگهبان مطرح شد و نظر آقایان فقها بدین شرح اعلام می‌گردد. در صورتی که دستورالعمل بیست و سومین دوره آزمون دستیاری مورد بحث مستند به قانون و منطبق با قوانین باشد خلاف موازین شرع نیست و تشخیص مغایرت و موافقت آن با قوانین از وظایف دیوان عدالت اداری است.
هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ فوق به ریاست حجت‌الاسلام و المسلمین اسماعیل فردوسی‌پور و با حضور رؤسای شعب دیوان تشکیل و پس از بحث و بررسی و انجام مشاوره با اتفاق آراء به شرح آتی مبادرت به صدور رأی می‌نماید.
رای هیات عمومی:
با توجه به ماده 1 قانون مربوط به خدمت پزشکان و پیراپزشکان مصوب 30/1/67 موضوع لزوم انجام خدمت در مناطق مورد نیاز پس از فراغت از تحصیل در مقاطع تحصیل فوق‌دیپلم و بالاتر از تاریخ 1/4/67 به بعد، دستورالعمل مصوب نشست چهل و سوم شورای آموزش پزشکی و تخصصی رشته‌های پزشکی خلاف قانون تشخیص داده نشد.
رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
اسماعیل فردوسی‌پور
شاکی طی دادخواست تقدیمی اعلام داشته‌اند، طبق ماده 7 قانون تشکیل وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی مصوب 9/7/64 که مقرر می‌دارد «سیاستگذاری و تعیین خط‌مشی و برنامه آموزشی پزشکی به عهده وزارت است که این امور باید به تأیید شورای عالی انقلاب فرهنگی برسد» متأسفانه شورای آموزش پزشکی و تخصصی که تحت نظر معاونت آموزشی و دبیرخانه شورای آموزش پزشکی و تخصصی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی انجام وظیفه می‌نماید. در چهل و یکمین الی چهل و سومین نشست خود که بدون رعایت موازین اسلامی و قانونی و مصالح و منافع جامعه مقرراتی غیرعادلانه و متفاوت و بی‌ثبات برای ثبت نام و امتحانات دستیاری دوره‌های پزشکی تخصصی وضع نموده و قبل از اخذ تأیید نظر شورای عالی انقلاب فرهنگی موضوع ماده 7 قانون تشکیل وزارت مذکور آنها را برای اجراء به کلیه دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور ابلاغ کرده است. تنها توجهی که مسئولین ذیربط وزارت مذکور در مراجعات دانشجویان و اولیاء آنان از اعمال این نوع سیاست آموزشی غیرقانونی و پیچیده ارائه می‌دهد اجرای قانون مربوط به خدمت پزشکان و پیراپزشکان (ماده1) می‌باشد. در صورتی که صراحت قانون مربوط ناظر بر فارغ‌التحصیلان رشته پزشکی است و مطلقاً شامل آندسته از افراد نخواهد بود که داوطلب ادامه تحصیل تا آخرین درجات علمی و تخصصی رشته پزشکی می‌باشد. و در مفاد قانون مذکور هیچ‌گونه اشاره‌ای به مقطع فراغت از تحصیل رشته پزشکی ننموده است. بنابه مراتب خواستار ابطال دستورالعمل مورد شکایت می‌باشم. مدیر کل دفتر امور حقوقی وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی در پاسخ به شکایت مذکور طی نامه شماره 1137/9/ف مورخ 12/3/1375 اعلام داشته‌اند، الف ـ بر اساس مفاد ماده یک قانون خدمت پزشکان و پیراپزشکان کلیه فارغ‌التحصیلان رشته‌های پزشکی پس از فراغت از تحصیل در کلیه مقاطع مشمول قانون و ملزم به انجام خدمات قانونی بوده و قبل از انجام خدمات قانونی مجاز به ادامه تحصیل در دوره‌های تخصصی نمی‌باشند. ب ـ با توجه به قانون تشکیل شورای آموزش پزشکی و تخصصی رشته پزشکی مصوب 1352 تعیین ضوابط جهت تربیت متخصصین با شورای آموزش پزشکی می‌باشد و پس از تصویب قانون تشکیل وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در سال 64 و تفکیک دانشکده‌های پزشکی از وزارت فرهنگ و آموزش عالی و واگذاری آنها به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در این وزارتخانه مستقر شد و حسب ضوابط مقرر در قانون مذکور شورا نسبت به تعیین ضوابط جهت تربیت پزشکان متخصص در دانشکده‌های پزشکی با تنظیم آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌ها و مقررات اجرایی برگزاری امتحانات مربوطه اقدام می‌نماید که دستورالعمل ثبت نام بیست و سومین دوره امتحانات پذیرش دستیار در اسفند ماه 1374 نیز بر اساس اختیار حاصله از قانون فوق‌الذکر تصویب و پس از ابلاغ به دانشگاه‌های علوم پزشکی به مورد اجرا گذاشته شده است و مستند آن بندهای 4 و ج ماده یک قانون تشکیل شورای آموزش پزشکی و تخصصی رشته‌های پزشکی مصوب سال 1352 می‌باشد. در خصوص مغایرت مصوبه مورد اشاره با ماده 7 قانون تشکیل وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی مصوب سال 64 قابل ذکر است که در این ماده سیاستگذاری تعیین خط‌مشی و برنامه‌ریزی آموزش پزشکی آمده است که مصوبه مذکور از شمول این موارد خارج است زیرا سیاستگذاری تعیین خط‌مش و نیز برنامه‌ریزی آموزش پزشکی ننموده بلکه ضوابط اجرایی امتحانات ورودی تخصصی را تعیین نموده است و این امور نیز در چارچوب سیاست‌ها و خط‌مشی و برنامه‌های شورای عالی برنامه‌ریزی شورای عالی انقلاب فرهنگی می‌باشد. بنابه مراتب رد شکایت مورد استدعاست دبیر محترم شورای نگهبان در خصوص ادعای شاکی مبنی بر مغایرت مورد شکایت با موازین شرعی طی نامه شماره 0993/21/75- 10/8/1375 اعلام داشته‌اند، موضوع ادعای خلاف شرع بودن دستورالعمل بیست و سومین دوره آزمون دستیاری مصوب چهل‌وسومین جلسه شورای پزشکی و تخصصی به شماره 6543/3- 25/9/1374 در جلسه مورخ 9/8/1375 فقهای شورای نگهبان مطرح شد و نظر آقایان فقها بدین شرح اعلام می‌گردد. در صورتی که دستورالعمل بیست و سومین دوره آزمون دستیاری مورد بحث مستند به قانون و منطبق با قوانین باشد خلاف موازین شرع نیست و تشخیص مغایرت و موافقت آن با قوانین از وظایف دیوان عدالت اداری است.
هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ فوق به ریاست حجت‌الاسلام و المسلمین اسماعیل فردوسی‌پور و با حضور رؤسای شعب دیوان تشکیل و پس از بحث و بررسی و انجام مشاوره با اتفاق آراء به شرح آتی مبادرت به صدور رأی می‌نماید.
رای هیات عمومی:
با توجه به ماده 1 قانون مربوط به خدمت پزشکان و پیراپزشکان مصوب 30/1/67 موضوع لزوم انجام خدمت در مناطق مورد نیاز پس از فراغت از تحصیل در مقاطع تحصیل فوق‌دیپلم و بالاتر از تاریخ 1/4/67 به بعد، دستورالعمل مصوب نشست چهل و سوم شورای آموزش پزشکی و تخصصی رشته‌های پزشکی خلاف قانون تشخیص داده نشد.
رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
اسماعیل فردوسی‌پور
توضیح: نمونه رای های منتشر شده در دادراه اعم از نمونه رای بدوی، نمونه رای تجدید نظر و نمونه رای دیوان عموما از نمونه رای های منتشر شده از سوی قوه قضائیه و مراکز و پژوهشگاه های وابسته به قوه قضائیه برگرفته شده است.