مقدمه:
شاکی طی شکایت‌نامه تقدیمی اعلام داشته است، با توجه به مقررات ماده 132 اصلاحی قانون مالیات‌های مستقیم مصوب 7/2/1371 که واحدهای تولیدی و معدنی را که دارای پروانه بهر‌ه‌برداری می‌باشند حسب اولویت‌های 1 و 2 و 3 مشمول معافیت می‌داند و نظربه تبصره 6 ماده 105 که سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران و شرکت‌های تابعه آن را مشمول معافیت‌های مقرر در مواد 132 و 138 می‌داند. همچنین با توجه به مصوبه جدید مجلس شورای اسلامی در ارتباط با استفسار به‌عمل آمده موضوع تاریخ شروع بهره‌برداری ذکر شده در ماده 132 و تصویب ماده واحده‌ای که در آن تاریخ شروع بهره‌برداری مندرج در پروانه بهره‌برداری را مشروط به این‌که تاریخ آن قبل از تاریخ صدور پروانه نباشد، ملاک عمل قرارداده و در صورتی که تاریخ شروع بهره‌برداری قبل از تاریخ صدور پروانه بهره‌برداری ذکر شده باشد، تاریخ صدور پروانه بهره‌برداری را معتبر شمرده است، این شرکت طی نامه مورخ 22/10/1376 درخواست اعمال معافیت‌های مقرر در ماده 132 را نموده که اداره دارایی اصفهان طی نامه مورخ 11/11/76 به استنناد به بخشنامه شماره 43228/10242- 4/30 مورخ 8/10/1376 معاون درآمدهای مالیاتی وزارت امور اقتصادی و دارایی اعلام نمود که شرکت پاتله مشمول معافیت‌های مقرر در ماده 132 نمی‌باشد. با توجه به این‌که بخشنامه مذکور مغایر ماده واحده مصوب مجلس شورای اسلامی بوده و قبلاً نیز چنین بخشنامه‌هایی به صورت دیگر (بخشنامه 50158/4558- 5/30- 23/9/1373 و 33962/8595- 4/30- 1/8/1374) معاون درآمدهای مالیاتی وزارت امور اقتصادی و دارایی از طرف هیأت عمومی دیوان عدالت اداری طی رأی شماره 81- 76 مورخ 20/5/1375 باطل اعلام گردیده‌اند، خواهشمند است نسبت به بخشنامه مورد شکایت نیز اظهارنظر فرمایید. مدیر کل حقوقی وزارت امور اقتصادی و دارایی در پاسخ به شکایت مذکور طی نامه شماره 5074- 91 مورخ 6/5/77 مبادرت به ارسال تصویر نامه شماره 2025- 4/30 مورخ 22/4/1377 رئیس شورای عالی مالیاتی نموده است. در نامه مزبور آمده است، علاوه بر این‌که استفساریه مورد اشاره مربوط به ماده 132 قانون مالیات‌های مستقیم مصوب 3/12/1366 بوده و ارتباطی به ماده 132 اصلاحی قانون مالیات‌های مستقیم مصوب 7/2/1371 ندارد، اصولاً این استفسار به مورد ایراد شورای نگهبان واقع شده و به تصویب نهایی نرسیده و تاکنون نیز از طریق مراجع ذی‌صلاح به وزارت امور اقتصادی و دارایی ابلاغ نگردیده است. ضمناً با رأی شماره 81- 76 مورخ 20/5/1375 هیأت عمومی دیوان عدالت اداری دو بخشنامه قبلی معاون درآمدهای مالیاتی راجع به مقررات اصلاحی 132 قانون مالیات‌های مستقیم ابطال گردیده بود و از آن‌جا که به موجب تبصره یک ذیل ماده 132 اصلاحی مقرر گرددیه که فهرست اولویت‌های موضوع ماده 132 اصلاحی فوق‌الذکر در آغاز هر دوره برنامه توسعه اقتصادی به تصویب هیأت وزیران برسد و برنامه توسعه اول از 1/1/1368 آغاز شده است لذا با توجه به فقدان ضابطه اجرایی جهت اعمال معافیت مالیاتی در سال‌های قبل از برنامه توسعه اول، بخشنامه مورد نظر شرکت پاتله جهت اعمال رأی هیأت عمومی دیوان عدالت اداری تهیه گردید. ازطرفی با عنایت به متن ماده 132 اصلاحی که عبارت «از تاریخ شروع بهره‌برداری» را بدون هیچ‌گونه قید اضافی بکار برده، بنابراین مقید نمودن آن به عبارت «مندرج در پروانه بهره‌برداری» صحیح نبوده و همان شروع بهره‌برداری واقعی ملاک تشخیص شروع معافیت مالیاتی قرار گرفته است. بنابه‌مراتب واحدهای تولیدی که تاریخ شروع بهره‌برداری آنها قبل از 1/1/1368 باشد مشمول مقررات ماده 132 اصلاحی نبوده و حسب مورد تابع مقررات زمان خود خواهد بود.
هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ فوق به ریاست آیت‌الله موسوی تبریزی و با حضور رؤسای شعب دیوان تشکیل و پس از بحث و بررسی انجام مشاوره با اکثریت آراء به شرح آتی مبادرت به صدور رأی می‌نماید.
رای هیات عمومی:
طبق ماده 132 اصلاحی قانون مالیات‌های مستقیم مصوب 7/2/1371 «درآمد واحدهای تولیدی و معدنی که از تاریخ تصویب این اصلاحیه از طرف وزارتخانه‌های صنایع یا صنایع سنگین یا معادن و فلزات و یا جهادسازندگی حسب مورد برای آنها کارت شناسایی با پروانه بهره‌برداری صادر می‌شود از تاریخ بهره‌برداری حسب اولویت‌های 1، 2، 3 به ترتیب به مدت 8، 6 و 4 سال از مالیات معاف می‌باشند…»، نظر به این‌که مقنن استفاده از معافیت مقرر در ماده مذکور را به‌طور کلی از تاریخ بهره‌برداری واحدهای تولیدی و معدنی قرارداده است مفاد بخشنامه شماره 43228/10242- 4/30 مورخ 8/10/76 معاون درآمدهای مالیاتی وزارت امور اقتصادی و دارایی که اعمال حکم مقرر در ماده فوق‌الذکر را مقید و مشروط به شروع تاریخ بهره‌برداری از 1/1/68 کرده و با قید مذکور دایره شمول حکم قانونگذار را مضیق و محدوده نموده است مغایر قانون تشخیص داده می‌شود و بدین جهت بخشنامه مزبور به استناد قسمت دوم ماده 25 قانون دیوان عدالت اداری ابطال می‌شود.
رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
سیدابوالفضل موسوی تبریزی