مقدمه: شاکی به شرح دادخواست تقدیمی اعلام نموده است، با توجه به ماده 47 قانون استخدام کشوری مصوب 31/3/45 مبنی بر اینکه مستخدم رسمی سالانه حق استفاده از یک ماه مرخصی را دارد، اینک سازمان مشتکی‎عنه با صدور دستورالعمل شماره 2/710 مورخ 15/1/77 کارکنان آموزشکده‎های اقماری که در طول تابستان مشغول فعالیت هستند آنان را مقید به استفاده از مرخصی در زمان خاصی نموده است و چون اعمال حق مذکور مستلزم تقاضای مستخدم و علی القاعده متضمن اختیار تعیین تاریخ استفاده از آن با رعایت مقتضیات اداری می‎باشد و الزام مستخدم به استفاده از حق مذکور در زمان خاص بدون جلب رضایت او موافق اصل اختیار استفاده از حق مقرر در ماده 47 قانون فوق‎الذکر نیست، لذا دستورالعمل مورد اعتراض در خصوص استفاده از مرخصی در زمان خاص مخالف قانون است. از آن مرجع محترم تقاضامندم رسیدگی فرموده و حکم بر ابطال بخشنامه 2/710 مورخ 15/1/77 سازمان آموزش و پرورش صادر فرمایید. مشاور وزیر آموزش و پرورش و مدیرکل امور اداری در پاسخ به شکایت مذکور طی نامه شماره 23/44444/710 مورخ 27/6/85 اعلام داشته‎اند، 1- اهمیت و نقش آموزش و پرورش در بهسازی و توسعه زندگی فردی و اجتماعی موجب شده است که جامعه و اولیای دانش آموزان انتظار داشته باشند که مدرسه محیطی رشد دهنده، پویا و زمینه ساز پرورش استعدادهای بالقوه و خداداد فرزندان آنان باشد، تحقق اهداف متعالی آموزش و پرورش و لزوم توجه به روحیات ویژگیهای نسل جوان تفاوتهای ناشی از شرایط جغرافیایی و محیطی و محدودیت منابع و امکانات، ایجاب می‎کند که اداره امور مدارس مبتنی بر افزایش قدرت تصمیم گیری، استقلال نسبی، انعطاف پذیری و روشهای غیر متمرکز و مشارکت جویانه باشد تا بتواند فضای عمومی مدرسه را پویا، پر نشاط وفعال نموده و توانمندیها وخلاقیت مدیران، معلمان و دانش آموزان را به خوبی شکوفا ومتجلی

سازد. 2- مدرسه مهمترین نهاد اجتماعی، تربیتی و آموزشی و اصلی ترین رکن تعلیم و تربیت است که به منظور تربیت صحیح دانش آموزان در ابعاد دینی، اخلاقی، علمی آموزشی، اجتماعی و کشف استعدادها و هدایت و رشد متوازن روحی و معنوی و جسمانی آنـان، برابر ضوابط و دستورالعملهای وزارت آموزش و پرورش تأمین و اداره می‎شود. 3- مدیریت واحد آموزشی این عنوان به متصدیان پستهایی اطلاق می‎شود که به طور تمام وقت مدیریت، سرپرستی و معاونت واحدهای آموزشی را در مقاطع ابتدایی، راهنمایی، دبیرستان، پیش دانشگاهی، هنرستان و … عهده دار می‎باشند. (با توجه به تبصره 3 ذیل ماده 2 دستورالعمل نحوه احتساب تجربه آموزشی موضوع تبصره یک ماده یک آیین‎نامه اجرائی طرح طبقه بندی مشاغل معلمان کشور) که از پایین ترین سطح طبقه یک گروه 8 تا بالاترین سطح طبقه 9 گروه 16 تقسیم می‎گردد. از حیث پستهای قابل تخصیص براساس نوع، حجم و اهمیت مسئولیتهای سطوح مختلف مدیریتی در طرح طبقه بندی مشاغل معلمان در چهار سطح مدیریتی طبقه بندی می‎شوند. مستخدمین دولت در وزارت آموزش و پرورش بطور اعم در کادر اداری و آموزشی خدمت می‎نمایند و از حیث برخورداری از مرخصی استحقاقی مشمول ماده 47 قانون استخدام کشوری می‎باشند لکن از حیث شغلی تفاوت ماهوی و شکلی در نوع کار دارند. کادر اداری که در رسته اداری مالی خدمت مینمایند، از اول فروردین تا آخر اسفند ماه می‎توانند از یک ماه مرخصی در طول سال برخوردار شوند. لکن کادر آموزشی از شرایط و ویژگی و حساسیت خاص برخوردار هستند که به موجب مواد 93 و 96 آیین‎نامه اجرائی مدارس مصوب شورای عالی آموزش و پرورش، شروع سال تحصیلی در واحدهای آموزشی، از اول مهر ماه تا آخر شهریور ماه سال بعد یک سال تحصیلی محسوب می‎گردد، خواهد بود. تعطیلات ضمن سال تحصیلی مدارس برابر تعطیلات رسمی کشور و تعطیلات نوروزی (لغایت 13 فروردین) و تعطیلات فصلی (تیر و مرداد) خواهد بود و مدارس در ایام تعطیلات فصلی روزهای دوشنبه و چهارشنبه برای انجام کارهای اداری باز خواهد بود و سایر روزها تعطیل می‎باشند. مضافاً اینکه به استناد ماده 17 آیین‎نامه مرخصی ها (موضوع مواد 47 و 48 و 49 قانون استخدام کشوری مصوب 22/7/46 هیأت وزیران و اصلاحات بعدی آن) تعطیلات فصلی مستخدمین رسته آموزشی و دیگر مستخدمین که از این نوع تعطیلات استفاده می‎کنند تـا میزان یک مـاه در سال بـه حساب مرخصی استحقاقی آنان در همان سال منظور

می‎شود. این قبیل مستخدمین چنانچه در سال بعللی به میزان کمتر از تعطیلات فصلی استفاده نمایند، ملزم می‎باشند با درخواست مرخصی، مازاد مدت تا یک ماه را در طـول سال تحصیلی از مرخصی استحقاقی بـا رعایت مقررات ایـن آیین‎نامه استفاده نمایند و چنانچه رئیس اداره یا معاون اداری و مالی وی بنابه مصالح اداری با درخواست مرخصی مزبور موافقت ننماید و بدینوسیله امکان استفاده از این مرخصی تا پایان سال تحصیلی برای فرد فراهم نگردد، این مرخصی برای سال بعد ذخیره خواهد شد. اجرای مفاد این ماده از تاریخ 4/11/68 می‎باشد که این مورد در مرخصی مدیران واحدهای آموزشی به طور خاص و به صورت شذه ندر اتفاق می‎افتد که بنا به قاعده معروف (الندر کالمعدوم) می‎باشد و اساساً تمام مدیران واحدهای آموزشی در مدارس از تعطیلات فصلی همانند معلمان استفاده می‎نمایند و این موضوع (مرخصی ذخیره) بلحاظ تعطیلات فصلی برای مدیران واحدهای آموزشی مدارس موضوعیت ندارد و چنانچه بر فرض این مسئله موضوعیت داشته باشد حسب مفاد ماده 17 آیین‎نامه مذکور می‎بایست تقاضای کتبی وی دال بر مرخصی وی لحاظ و عدم موافقت مقام مافوق را به همراه داشته باشد، و از سوی دیگر چنانچه مدیران واحدهای آموزشی در تعطیلات فصلی بسر می‎برند، در ایام تعطیلات در مدرسه حضور فیزیکی داشته باشند بابت حضور و ثبت نام از دانش آموزان جهت استفاده از برنامه‎های درسی (فوق برنامه) که به صورت انتفاعی خواهد بود، حق الزحمه دریافت می‎دارند که این موضوع هیچ ارتباطی با سال تحصیلی آموزشی نداشته و ندارد که این مورد در بند 2 بخشنامه شماره 2/710 مورخ 15/1/77 لحاظ شده است. لذا بخشنامه فوق‎الذکر در راستای ضوابط و مقررات حاکم بر واحدهای آموزشی صادر و ابلاغ گردیده است و هیچ منافاتی با ماده 47 قانون استخدام کشوری ندارد. بنابراین با عنایت به مارالذکر و مدارک پیوست تقاضای رد شکایت و تایید شیوه نامه مذکور را دارد. هیأت عمومـی دیوان‎عـدالت اداری در تـاریخ فـوق بـا حضور رؤسا و مستشـاران و دادرسان علی‎البدل شعب دیوان تشکیل و پس از بحث و بـررسی و انجـام مشـاوره بـا اکثریت آراء به شرح آتی مبادرت به صدور رأی می‎نماید.
رأی هیأت عمومی
مطابق ماده 17آیین‎نامه مرخصیها که به اذن قانونگذار توسط هیأت وزیران به تصویب رسیده است «تعطیلات

فصلی مستخدمین رسته آموزشی و دیگر مستخدمینی که از این نوع تعطیلات استفاده می‎کنند تا میزان یک ماه در سال به حساب مرخصی استحقاقی آنان در همان سال منظور می‎شود ….» نظر به مراتب فوق‎الذکر و برخورداری کارکنان کـادر آموزشی از تعطیلات تابستانی مـذکور و مقررات مربوط به برخورداری از مرخصی استحقاقی بخشنامه مورد اعتراض مغایرتی با قانون ندارد و خارج از حدود اختیارات قانونی مربوط نمی‎باشد./
هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
معاون قضائی دیوان عدالت اداری
مقدسی‎فرد