مصادیق عیوب موجب فسخ نکاح

درتاریخ : 1392/06/30 به شماره : 9209970909900246

موضوعات مرتبط با این نمونه رأی و مرجع صدور

این نمونه رای که در شعبه 26 دیوانعالی کشور صادرشده است درباره این موضوعات می باشد: نکاح، فسخ، عیب، تدلیس، شرط تبانی

چکیده رای

 مصادیق عیوب موجب ایجاد حق فسخ نکاح جنبه حصری داشته و ریزش مو از این موارد شمرده نمی‌شود. همچنین تدلیس هنگامی موجب ایجاد حق فسخ نکاح می‌گردد که مسئله مورد تدلیس صراحتاً یا متبانیاً در عقد شرط شده باشد.

خلاصه جریان پرونده

خواهان زوج آقای م.الف. فرزند الف.، 32 ساله، شغل آزاد با وکالت آقای م.ح. طی دادخواست تقدیمی به ریاست محترم دادگاه عمومی تهران پیوست سند نکاحیه و غیره به طرفیت خوانده همسرش الف.م. فرزند م.، 24 ساله، خانه‌دار، محل اقامت زوجین تهران، تقاضای فسخ نکاح به سبب عدم صحت و سلامت زوجه و تدلیس در وقوع عقد نکاح و الزام خوانده به خسارات دادرسی نموده است و وکیل مذکور توضیح داده که موکل اینجانب به‌موجب سند نکاحیه پیوست مورخ 5/4/90 همسر قانونی خوانده محترم گردیده لیکن تاکنون زندگی مشترک خود را بنا به دلایل ذیل آغاز نکرده‌اند، موکل طبق اظهاراتش پس از گذشت مدتی از تاریخ عقد متوجه گردیده زوجه‌اش (خوانده محترمه) از کلاه‌گیس استفاده می‌نماید که با پیگیری‌های بعدی، خوانده محترم و خانواده‌اش اعلام داشته، مشارالیها به دلیل بیماری خاص تحت درمان بوده و این عارضه به زودی حل و درمان خواهد شد و با تحقیقات به عمل آمده از طریق پزشکان معالج خوانده محترم و همچنین اقوام ایشان معلوم شده خوانده محترم از سال‌های قبل از عقد نکاح دچار این بیماری (کچلی) بوده و هیچ‌گونه مویی در بدن ایشان نخواهد رویید، لذا اولاً ـ خوانده محترمه با کتمان بیماری و تدلیس موجب فریب موکل و وقوع عقد نکاح شده‌اند و ثانیاً ـ بیماری مذکور غیر قابل علاج می‌باشد و ثالثاً ـ همواره در عقد نکاح اصل بر سلامت زوجین بوده و عقد بر این مبنا واقع شده، لذا بلافاصله اقدام به طرح دادخواست فسخ نکاح نموده و تقاضای صدور حکم مبنی بر فسخ نکاح به لحاظ تدلیس و الزام ایشان به پرداخت خسارات مورد استدعاست و در لایحه جداگانه نیز مطالب دادخواست را تکرار و ضمن پیوست عکس‌ها و مقالات علمی مرتبط با بیماری مذکور، استدعای ارجاع موضوع به پزشکی قانونی نموده و متذکر شده در ماده 1128 قانون مدنی، امراض صرع و پیسی و کچلی را از جمله موارد اعلام زوجین دانسته است. پرونده پس از تشریفات ثبت و ارجاع، در شعبه 242 دادگاه خانواده تهران مطرح و در جلسه اولیه دادگاه مورخ 2/2/91 که زوجین و وکلایشان حضور داشته‌اند مخلصاً وکیل خواهان اظهار داشته عرایض به شرح دادخواست تقدیمی است و وکیل خوانده اظهار داشته دفاعیات به شرح لایحه تقدیمی است و گفته وکیل خواهان که اظهار داشته خواهان (زوج) بعد از مدتی متوجه شده زوجه‌اش (خوانده) از کلاه‌گیس استفاده می‌کند، تاریخ اطلاع را دقیقاً ذکر ننموده چرا که خیار فسخ فوری است در صورتی که اولاً ـ خواهان محترم و خانواده ایشان دقیقاً اطلاع داشتند و از ابتدا به ایشان گفته شده بود و ثانیاً ـ تقاضای فسخ فوری صورت نگرفته بلکه بعد از گذشت چند ماه بوده است و وکیل زوج نیز در پاسـخ مطالبی گفته است و خـوانده (زوجـه) تعدادی عکـس به خواهان ارائه و خطاب به وی اظهار داشته من و شما بعد از عقد به مسافرت رفتیم و عکس‌های بدون حجاب را گرفتیم چطور ادعای عدم اطلاع می‌نمایید و بالاخره دادگاه طی نامه مورخ 2/5/91 خانم الف.م. را جهت معاینه و تشخیص این‌که وی بیمار است یا خیر و این‌که آیا بیماری وی صعب‌العلاج می‌باشد یا خیر؟ به پزشکی قانونی معرفی نموده است و پزشک قانونی در پاسخ اعلام داشته بر اساس معاینه به عمل آمده نامبرده مبتلا به ریزش مو در کل ناحیه سر می‌باشد لیکن در حال حاضر از ناحیه پس سر موها شروع به رویش کرده است و مسیر پیشرفت بیماری را ناشناخته اما قابل درمان ذکر نموده است و دادگاه پس از تحقیقات انجام شده و استماع اظهارات و مدافعات مشروح طرفین در دادنامه شماره 0001177 ـ 22/7/91 ابتدا اظهارات وکیل خواهان را در خصوص ادعای تحقق تدلیس نقل نموده مبنی بر این‌که طرفین در تاریخ 5/4/90 با هم ازدواج نموده‌اند لیکن تاکنون زندگی مشترک را به دلایل ذیل (در دادخواست ذکر شد) آغاز نکرده‌اند و همین‌طور دفاع وکیل خوانده را نیز نقل نموده است مبنی بر این‌که اولاًـ بیماری زوجه را زوج و خانواده‌اش قبل از عقد مطلع بوده‌اند لذا تدلیس محقق نشده و ثانیاً ـ عارضه ایشان قابل علاج است و ثالثاً ـ دادخواست فسخ بعد از گذشت 8‌ماه از تاریخ وقوع عقد می‌باشد در صورتی که اقدام فسخ باید فوراً انجام گیرد لذا شرط فوریت رعایت نشده است و این‌که در نهایت صدور حکم به بطلان دعوای فسخ را تقاضا نموده است و نیز دادگاه نظریه پزشک قانونی را که در بالا ذکر شد نقل کرده مبنی بر این‌که زوجه مبتلا به ریزش مو در کل سر است و در حال حاضر از ناحیه پس سر موها شروع به رویش کرده و آن را قابل درمان دانسته است و خلاصه دادگاه چون بیماری مذکور از عیوب خمسه موجب فسخ نکاح نمی باشد و به موجب سند نکاحیه، عاری بودن زوجه از مطلق بیماری‌ها به‌صورت شرط لفظی ضمن عقد نکاح ذکر نشده است و طبق اظهارات زوج در جلسه دادگاه یک هفته بعد از جشن عروسی که به سفر رفته‌اند ریزش موهای زوجه از نواحی دور سر شروع شده بنابراین در هنگام عقد زوجه فاقد صفت کمال نبوده است لذا توجیهات وکیل خواهان در جهت اثبات تدلیس زوجه را قابل پذیرش ندانسته در نتیجه دعوی خواهان را غیر وارد و حکم به بطلان دعوی صادر کرده است که از ناحیه زوج آقای م.الف. با وکالت آقای م.ح. مورد اعتراض و طی دادخواست و لایحه تجدیدنظر پیوست استفتائاتی از مراجع عالیقدر تقلید تقاضای تجدیدنظر نموده است لذا پرونده در شعبه 47 دادگاه تجدیدنظر استان تهران مطرح و در دادنامه شماره 0001871 ـ 27/9/91 تجدیدنظرخواهی آقای م.الف. مذکور را وارد ندانسته زیرا رأی تجدیدنظر خواسته را موافق موازین قانونی و با رعایت اصول و قواعد دادرسی تشخیص و رأی تجدیدنظر خواسته را تأیید نموده است، متعاقباً زوج آقای م.الف. با وکالت آقای م.ح. نسبت به‌دادنامه شعبه 47 دادگاه تجدیدنظر مذکور اعتراض و طی دادخواست فرجامی و لایحه و مدارک مربوطه پیوست تقاضای فرجام‌خواهی نموده است، بدین جهت پرونده به دیوان‌عالی کشور ارسال و به‌این شعبه ارجاع گردیده است.

رای دیوان

با توجه به محتویات پرونده در خصوص اعتراض و فرجام‌خواهی زوج آقای م.الف. با وکالت آقای م.ح. به طرفیت فرجام‌خوانده همسرش خانم الف.م. نسبت به دادنامه فوق صادره از شعبه 47 دادگاه تجدیدنظر استان تهران که در تأیید دادنامه شماره 0001177 ـ 22/7/91 شعبه 242 دادگاه خانواده تهران مبنی بر حکم به بطلان دعوی زوج به خواسته فسخ نکاح صادر گردیده است، متذکر می‌گردد اعتراض و فرجام‌خواهی وارد نیست زیرا اولاً ـ بیماری ریزش مو از عیوب خمسه که موجب خیار فسخ نکاح می‌گردد، نمی‌باشد و ثانیاً ـ تدلیس مجوز فسخ نکاح نیز محقق نشده است زیرا مجرّد کتمان عیب، تدلیس مجوز فسخ نکاح نمی‌باشد بلکه تدلیس مجوز فسخ نکاح در صورتی محقق می‌شود که در ضمن عقد نکاح لفظاً سلامت از بیماری ریزش مو شرط بشود و یا این‌که قبل از عقد موضوع سلامت ریزش مو مطرح و عاقد صیغه عقد نکاح را مبتنیاً بر آن جاری کند و یا به‌صورت وصف آن را عاقد ذکر نماید و بعداً معلوم شود سالم نبوده است و در موضوع پرونده هیچ یک از آنها واقع نشده است و ثالثاً ـ با توجه به اظهارات زوج در جلسه دادگاه مبنی بر این‌که یک هفته بعد از جشن عروسی که به سفر رفته‌اند ریزش موها از نواحی دور سر شروع شده و از آن معلوم می‌شود در هنگام عقد شروع نشده بوده و سالم بوده است پس تدلیسی صورت نگرفته است و رابعاً ـ زوجه خطاب به زوج اظهار داشته در مسافرت عکس‌های بدون حجاب را گرفتیم چطور ادعای عدم اطلاع می‌نمایید که حرف منطقی و موجه است بنابراین قدر متیقن آن است که هنگام گرفتن عکس‌های بی‌حجاب از ریزش مو مطلع شده لیکن اقدام به فسخ نکرده و این حاکی از آن است که به وضعیت موجود راضی شده که اقدام به فسخ ننموده است و در نتیجه حق خیار فسخ وی ساقط شده است لذا ضمن رد فرجام‌خواهی دادنامه فرجام‌خواسته ابرام می‌گردد و پرونده طبق ماده 396 قانون آیین دادرسی مدنی دادگاه‌های عمومی و انقلاب جهت اقدام مقتضی به دادگاه اعاده و ارسال می‌گردد.
رییس شعبه 26 دیوان‌عالی کشور ـ مستشار
انصاری ـ افشاری

توضیح: نمونه رای های منتشر شده در دادراه اعم از نمونه رای بدوی، نمونه رای تجدید نظر و نمونه رای دیوان عموما از نمونه رای های منتشر شده از سوی قوه قضائیه و مراکز و پژوهشگاه های وابسته به قوه قضائیه برگرفته شده است.