مصادیق عسر و حرج زوجه

درتاریخ : 1392/02/24 به شماره : 9209970908300085

موضوعات مرتبط با این نمونه رأی و مرجع صدور

این نمونه رای که در شعبه 23 دیوانعالی کشور صادرشده است درباره این موضوعات می باشد: طلاق، عسر و حرج، اعتیاد به مواد مخدر، ضرب و جرح، سوء رفتار زوج

چکیده رای

اعتیاد زوج آنگاه موجب عسر و حرج زوجه است که بر اساس زندگی خلل وارد آورده و الزام زوج به ترک آن ممکن نگردد. یک فقره محکومیت زوج به ایراد ضرب و جرح زوجه، بدون احراز سوءرفتار مستمر وی از مصادیق عسر و حرج نمی‌باشد. 

خلاصه جریان پرونده

خانم م.م. با وکالت آقای م.ک. دادخواستی به طرفیت آقای د.د. به خواسته صدور گواهی عدم امکان سازش جهت اجرای صیغه طلاق به لحاظ عسر و حرج زوجه و تحقق شرایط ضمن‌عقد تقدیم دادگاه عمومی خرامه نموده و وکیل خواهان توضیح داده است که به حکایت سند رسمی ازدواج پیوستی رابطه زوجیت دائم موکله با خوانده محرز است و ماحصل ازدواج آنها فرزند دختر 4 ساله می‌باشد متأسفانه زوج اعتیاد به مواد مخدر (هروئین) دارد، علی‌رغم تعهد به ترک اعتیاد و مراجعات مکرر به مراکز ترک اعتیاد ترک ننموده است، اعتیاد زوج اساس زندگی مشترک را متزلزل نموده تا حدی که از یک سو موجب سوءرفتار و سوء معاشرت زوج و ترک کامل معاشرت اقوام گردیده است و از سوی دیگر موجب ناتوانی مشارالیه در تأمین مایحتاج زندگی همسر و فرزند گردید و تمام هزینه‌ها از سوی خانواده زوجه پرداخت می‌شود. تلاش موکله در مطالبه مهریه به عنوان پشتوانه زندگی بی‌نتیجه مانده و زوج تحمل حبس را بر پرداخت مهریه ترجیح داده است. با سپری شدن مدت طولانی از حبس و فقدان تلاش در جهت آزادی به وضوح دلالتی بر بی‌توجهی وی نسبت به زندگی و سرنوشت همسر و فرزند دارد. به جهات مذکور موکله در عسر و حرج شدید بسر می‌برد به استناد بندهای 1 و 2 و 7 سند ازدواج صدور گواهی عدم امکان سازش جهت اجرای صیغه طلاق مورد استدعا است. شعبه اول دادگاه عمومی کربال خرامه عهده‌دار رسیدگی به پرونده می‌شود و پس از یک سلسله اقدامات قضایی از جمله ارجاع امر به داوری و اخذ نظر داوران و معرفی نمودن زوج به پزشکی قانونی جهت تست مواد مخدر و نیز معرفی زوجه جهت تست حاملگی و منفی اعلام شدن هر دو آزمایش نهایتاً به‌شرح دادنامه شماره 00314ـ16/7/90 توجهاً به مفاد دادنامه شماره 00127ـ89 شعبه 101 جزایی خرامه مبنی بر محکومیت خوانده به پرداخت دیه جهت ایراد صدمه بدنی عمدی به خواهان و رونوشت تعهد خوانده در شعبه 101 جزایی مبنی بر عدم مصرف مواد و پرداخت نفقه خواهان و فرزند مشترک و لحاظ زندانی بودن خوانده به مدت 18 ماه جهت عدم پرداخت مهریه و بذل مهریه و حقوق قانونی از جمله نفقه توسط زوجه … در مجموع درخواست خواهان موجه و ثابت تشخیص و با احراز عسر و حرج مشارالیها به استناد مواد 1129 و 1130 قانون مدنی حکم به الزام خوانده به طلاق خواهان از نوع بائن صادر می‌کند و حضانت طفل 4 ساله بنام الف. را با توجه به قبول هزینه طفل توسط زوجه به او واگذار و برای خوانده حق ملاقات منظور می‌نماید. زوج با وکالت آقای م.ز. و زوجه با وکالت آقای م.ک. از حکم صادره تجدیدنظرخواهی می‌کنند. اعتراض زوج نسبت به اصل طلاق و اعتراض زوجه نسبت به بذل مهریه می‌باشد و در این باره اعلام می‌دارد بذل کل مهریه در قبال حضانت فرزند مشترک تا سن بلوغ و مشروط به آن بوده است که محقق نگردیده است و در قبال طلاق حاضر است صرفاً ده عدد سکه بهار آزادی از مهریه را بذل کند. رسیدگی در مرحله تجدیدنظر به شعبه 20 دادگاه تجدیدنظر استان فارس محول می‌گردد و این دادگاه به موجب دادنامه شماره 01061ـ23/11/90 و با استدلال مشابه استدلال دادگاه بدوی تجدیدنظرخواهی زوج را مردود ولی اعتراض زوجه را با این استدلال که وی در صورت‌جلسه 29/10/89 اعلام کرده فرزند مشترک تا حال پیش خودم بوده و از این به بعد نیز تقبل می‌نمایم و تحویل خودم باشد، پذیرفته و با اصلاح دادنامه به اینکه حضانت فرزند مشترک تا سن بلوغ با مادر باشد و با قید بذل مهریه و نفقه و حقوق مالی از سوی زوجه دادنامه تجدیدنظرخواسته را تأیید می‌کند. وکیل زوج از رأی دادگاه تجدیدنظر فرجام‌خواهی به عمل می‌آورد و دادخواست فرجامی را به جای تقدیم دادگاه تجدیدنظر به دادگاه بدوی تسلیم و تبادل لوایح انجام به دادگاه تجدیدنظر ارسال و از طریق دادگاه مذکور نیز به دیوان‌عالی کشور ارسال می‌گردد و رسیدگی پس از ثبت در دبیرخانه دیوان به این شعبه ارجاع می‌شود که به هنگام شور مشروح لایحه اعتراضیه فرجام‌خواه و لایحه جوابیه فرجام‌خوانده قرائت خواهد شد.

رای دیوان

دادنامه فرجام‌خواسته مآلاً واجد خدشه و ایراد است زیرا عمده استدلال دادگاه جهت احراز عسر و حرج زوجه و توجیه صدور حکم طلاق اعتیاد زوج به مواد مخدر و ایراد ضرب و جرح وی نسبت به زوجه می‌باشد حال آنکه اعتیاد موجب عسر و حرج به گونه‌ای که توصیف گردیده که بر اساس زندگی خلل وارد آورده و الزام زوج به ترک آن ممکن نگردد که در مانحن‌فیه به فرض اینکه اصل اعتیاد محرز باشد، با توجه به ادعای زوج به ترک اعتیاد و گواهی پزشکی قانونی بر عدم اعتیاد، بررسی لازم درباره اعتیاد مضر انجام نشده است و راجع‌به ایراد ضرب و جرح هم علاوه بر اینکه یک فقره محکومیت بدون احراز سوءرفتار مستمر زوج از مصادیق عسر و حرج نمی‌باشد، دادنامه استنادی درباره محکومیت زوج مربوط به فرد دیگری بنام ه.د. است که در این خصوص نیز توجه کافی نشده و بررسی لازم به عمل نیامده است، مضافاً علت قانونی واگذاری حضانت فرزند مشترک تا سن بلوغ به مادر نیز به وضوح مشخص نمی‌باشد و صرف موافقت زوجه با حضانت بدون اخذ موافقت زوج و بدون ارائه دلیل بر عدم صلاحیت مشارالیه کافی برای توجیه حضانت مادر بعد از سن 7 سالگی طفل نمی‌باشد بنابراین به جهات اشعاری در وضعیت حاضر رأی صادره قابلیت تأیید را ندارد و نقض می‌گردد و رسیدگی مجدد به همان شعبه صادرکننده رأی منقوض محول تا با بررسی همه جانبه رأی مقتضی صادر فرمایند. 
رئیس شعبه 23 دیوان‌عالی کشور ـ عضو معاون
انصاری ـ جعفری

توضیح: نمونه رای های منتشر شده در دادراه اعم از نمونه رای بدوی، نمونه رای تجدید نظر و نمونه رای دیوان عموما از نمونه رای های منتشر شده از سوی قوه قضائیه و مراکز و پژوهشگاه های وابسته به قوه قضائیه برگرفته شده است.