مقدمه: الف-1- شعبه چهارم دیوان در رسیدگی به پرونده کلاسه 85/1368 موضوع شکایت خانم حوریه نیک آمال به طرفیت، وزارت آموزش و پرورش به خواسته، الزام به استخدام رسمی به شرح دادنامه شماره 4143 مورخ 21/11/85 چنین رأی صادر نموده است، نظر به اینکه مطابق قانون بکارگیری معلمین حق التدریس و استفساریه مجلس مصوب 83 معلمان حق التدریس که مجموع سالهای تدریس آنان صرفنظر از انفصال یا انقطاع حداقل 4 سال سابقه با 12 ساعت تدریس در هفته باشد بدون آزمون و یا حداقل 3 سال سابقه و 12 ساعت تدریس در هفته به شرط قبولی در آزمون با رعایت شرائط عمومی استخدامی به استخدام رسمی در آموزش و پرورش پذیرفته می‎شوند و تدریس در مدارس بزرگسالان مانع قانونی نمی‎باشد و شاکی با مدرک تحصیلی لیسانس و از تاریخ 1/11/77 لغایت 15/4/83 با مدت هفت سال سابقه حق التدریس مشمول قانون مذکور است، بنابراین خواسته موجه و حکم به ورود شکایت شاکی و الزام به استخدام رسمی در آموزش و پرورش صادر می‎گردد. الف-2- شعبه اول تجدیدنظر دیوان در رسیدگی به پرونده کلاسه 86/109 موضوع تقاضای تجدیدنظر سازمان آموزش و پرورش شهر تهران نسبت به رأی شماره 4143 مورخ 21/11/85 شعبه 4 دیوان به شرح دادنامه شماره 1436 مورخ 30/3/86 رأی به رد تجدیدنظر خواهی و تایید دادنامه بدوی صادر نموده است. ب-1- شعبه دوم دیوان در رسیدگی به پرونده کلاسه 85/1486 موضوع شکایت خانم اختر جهانبانی به طرفیت وزارت آموزش و پرورش به خواسته، رسیدگی به وضعیت استخدامی به شرح دادنامه شماره 724 مورخ 5/6/86 چنین رأی صادر نموده است، نظر به اینکه آنچه در شرح استفساریه مجلس شورای اسلامی مصوب 1383 معلمان حق التدریس قطع نظر از انفصال یا انقطاع 4 سال تدریس با ذکر 12 ساعت تدریس در هفته اعلام گردیده است، شاکیه در طول تدریس از این روند اعلامی پیروی کرده و عملاً مصدر کار بوده است، رعایت شرایط استخدام منجمله گزینش و اختبارات علمی را گذرانـده و ایراد و منقصتی بـرای او اعلام نشده است و چـون وفق مقررات قانونی دارای بیش از 4 سال سابقه

تدریس است و چون تدریس درکلاس بزرگسالان منع حقوقی و قانونی نداشته واعلام نگردیده است و با توجه به همه امتیازات شاکیه منجمله اینکه مشارالیها جزء دبیران دبیرستان و پیش دانشگاهی بوده لذا شکایت شاکیه را وارد تشخیص داده حکم به ورود شکایت وی صادر می‎نماید. ج- شعبه 14 دیوان در رسیدگی به پرونده کلاسه 84/562 موضوع شکایت خانم فاطمه میرصانع به طرفیت وزارت آموزش و پرورش به خواسته، استخدام به اعتبار معلم حق التدرسی بودن به شرح دادنامه شماره 264 مورخ 12/3/86 چنین رأی صادر نموده است، به موجب قسمت 1/1 بند یک دستورالعمل اجرایی قانون بکارگیری معلمان حق التدریس به شماره 95/710 مورخ 12/11/83 که بر اساس رأی شماره 323 الی 332 مورخ 20/4/84 صادر شده از سوی هیأت عمومی دیوان عدالت اداری ادعای مغایرت آن با قانون و خارج از حدود اختیارات بودن وضع آن مردود اعلام گردیده معلم حق التدریسی مشمول قانون به کسی اطلاق می‎گردد که طبق ابلاغ رسمی از سوی مسئولان ذیصلاح ادارات آموزش و پرورش در یکی از سمتهای آموزشی و پرورشی در واحدهای آموزشی دولتی، آموزشکده‎های فنی و حرفه‎ای و مراکز تربیت معلم اشتغال داشته و برابر اسناد و مدارک ثبت شده از بودجه جاری دولتی حق التدریس دریافت نموده و در سال تحصیلی 83-82 یا 84-83 در سمت فوق شاغل به تدریس باشد که برابر لایحه پاسخ واصله، خواهان به لحاظ اشتغال سالهای 83-82 یا 84-83 در واحدهای آموزشی بزرگسالان حق الزحمه خود را از محل شهریه داوطلبان دریافت نموده فاقد وصف دریافت حق التدریس از بودجه جاری دولتی مقرر در دستورالعمل اجرایی یاد شده می‎باشد در نتیجه موجبات استخدام رسمی او فراهم نیست، بنابراین دادخواست مطروحه غیر موجه تشخیص و حکم به رد آن صادر و اعلام می‎گردد. د-1- شعبه دهم دیوان در رسیدگی به پرونده کلاسه 84/537 موضوع شکایت خانم زهره نظامی به طرفیت، وزارت آموزش و پرورش به خواسته استخدام رسمی به شرح دادنامه شماره 2072 مورخ 28/11/85 چنین رأی صادر نموده است، چون شاکیه از سال 1377 به صورت متناوب و متوالی با 18 ساعت تدریس در هفته در آموزش و پرورش داشته است، لذا مشمول دستورالعمل بوده مستنداً به قسمت (ب) بند 1 ماده 11 قانون دیوان عدالت اداری حکم به ورود شکایت وی و الزام مشتکی‎عنه به استخدام رسمی نامبرده صـادر و اعلام مـی‎گردد. د-2- شعبـه اول تجدیدنظر دیـوان در رسیدگی بـه پرونده کلاسه 86/825 موضوع تقاضای تجدیـد نظر سازمان آموزش و پـرورش شهر تهران نسبت بـه دادنامه شمـاره 2072 مـورخ

28/11/85 به شرح دادنامه شماره 1528 با رد تجدیدنظر خواهی دادنامه بدوی را تایید نموده است. هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ فوق با حضور رؤسا و مستشاران و دادرسان علی‎البدل شعب دیوان تشکیل و پس از بحث و بررسی و انجام مشاوره با اکثریت آراء به شرح آتی مبادرت بـه صدور رأی می‎نماید.
رأی هیأت عمومی
اولاً، با توجه به مجموع محتویات پرونده‎های فوق‎الذکر وجود تناقض در مدلول دادنامه‎های فوق‎الاشعار محرز است، ثانیاً، مقصود مقنن از معلم حق التدریس با عنایت به مقررات استخدامی، کسی است که طبق ابلاغ مقام ذیصلاح در یکی از رشته‎های شغلی آموزشی و پرورشی دولتی به خدمت اشتغال داشته و از محل اعتبار بودجه دولتی حق التدریس دریافت داشته است. بنابراین اطلاق عنوان معلم حق التدریس به افرادی که در واحدهای آموزشی بزرگسالان با دریافت حق الزحمه از محل شهریه داوطلبان به تحصیل به خدمت اشتغال داشته‎اند، محمل قانونی ندارد و دادنامه شماره 264 مورخ 12/3/1386 شعبه چهاردهم دیوان که مبین این معنی است، صحیح و موافق قانون می‎باشد. این رأی به استناد بند 2 ماده 19 و ماده 43 قانون دیوان عدالت اداری برای شعب دیوان و سایر مراجع اداری ذیربط لازم الاجراء است./
هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
معاون قضائی دیوان عدالت اداری
مقدسی‎فرد