تخلیه و استرداد اراضی زراعی

سوال-شخصی زمین مزروعی و کشاورزی خود را به دیگری اجاره داده و به علت انقضای مدت، تقاضای تخلیه زمین موصوف را کرده است.

سوال این است که آیا خواهان می تواند به عنوان تخلیه، زمین کشاورزی و مزروعی خود را پس بگیرد و صدور حکم تخلیه به این عنوان صحیح است یا خواهان باید تقاضای خلع ید کند ؟ چون وفق بند 2 ماده 2 قانون روابط موجر و مستاجر مصوب مرداد ماه 1356، اراضی مزروعی و غیرمزروعی، مشمول قانون روابط موجر و مستاجر نمی شوند، و آیا خلع ید و تخلیه هر دو واژه، مترادفند که به کار بردن آن برای رفع تصرف مجاز است یا خیر؟ در مورد سوال زمین مورد غصب مستاجر قرار نگرفته است .

پاسخ: بر اساس نظریه شماره 7/6011 مورخ 1378/8/22 اداره حقوقی قوه قضایه : اجاره زمین های کشاورزی و مزروعی، همان طوری که در بند 2 ماده 2 قانون روابط موجر و مستاجر مصوب 1356 نیز به آن اشاره شده است، تابع مقررات این قانون نبوده و تابع مقررات قانون مدنی است.

طبق ماده 494 قانون مدنی با انقضای مدت اجاره چنانچه مالک با ادامه تصرفات مستاجر در مورد اجاره راضی نبوده و مستاجر نیز حاضر به تخلیه و تحویل مورد اجاره نشود، مالک میتواند دادخواست خود را تحت عنوان تخلیه یا خلع ید مطرح نموده و ملک خود را مسترد نماید.

همچنین به لحاظ این که عقد اجاره طبق ماده مرقوم با انقضای مدت برطرف میشود خواهان می‌تواند دعوی خود را به عنوان خلع ید نیز مطرح نماید و به طور کلی عناوین تخلیه ید و خلع ید قانونا باهم متفاوت نیستند و خواهان هر کدام از عناوین مذکور را انتخاب نماید دعوا قابل رسیدگی است.

اینجانب با کلیت پاسخ اداره حقوقی موافقم، اما ایراداتی هم به آن وارد است ازجمله اینکه بر اساس رویه قضایی، در مواردی که تصرفات خوانده مبتنی بر قراردا اجاره باشد، دادگاه ها یا شورای حل اختلاف-حسب صلاحیت ذاتی و محلی-دعوای خلع ید را استماع نمیکنند و خواهان را به طرح دادخواست حکم تخلیه یا دستور تخلیه ارشاد میکنند.بنابراین به نظر بهتر است خواهان از همان ابتدا دعوای خود را به صورت درخواست صدور حکم تخلیه یا دستور تخلیه-حسب مورد-مطرح نماید.