دفاع شکلی در برابر سند؛ انکار، تردید و جعل

کسی که در دادگاه علیه وی سندی ابراز میشود، میتواند نسبت به اصالت سند تعرض کند. این امر که به آن دفاع شکلی گفته میشود تحت سه عنوان «انکار، تردید و ادعای جعل » ممکن است.

انکار

هریک از طرفین دعوی ممکن است برای اثبات ادعای خودش به سند عادی استناد کند. طرف مقابل میتواند نسبت به اصالت چنین سندی سکوت کرده و آنرا پذیرفته یا نسبت به اصالت آن تعرض کند. تعرض به اصالت سند عادی را در اصطلاح « انکار » گویند. بنابراین شخصی که سند غیر رسمی علیه او ابراز شده میتواند خط، مهر، امضاء یا اثر انگشت منتسب به خودش را انکار کند. اظهار انکار باید تا اولین جلسه دادرسی صورت گیرد.

اگر فرد اصالت امضاء، مهر یا اثر انگشت در سند عادی را بپذیرد ولی ادعا داشته باشد که پس از امضاء قسمتی به آن اضافه شده است، باید نسبت به آن قسمت ادعای جعل کند.

تردید

ممکن است سندی که علیه طرف دعوی مورد استناد قرار میگیرد، منتسب به شخص دیگری باشد. اگر فرد اصالت این سند عادی را قبول نداشته باشد، میتواند نسبت به تعلق خط، امضاء و یا اثر انگشت سند به منتسب الیه اظهار « تردید » کند. مثلا سند عادی با امضای مورث فردی در دادگاه ارائه میشود. اگر وارث امضای سند را اصیل نداند، میتواند نسبت به آن تردید کند. اظهار تردید نیز باید تا اولین جلسه دادرسی انجام گیرد.

جعل

کسی که در دعوی حقوقی علیه وی سند رسمی یا عادی مورد استناد قرار میگیرد، اگر اصالت سند را قبول نداشته باشد، میتواند ادعای « جعل » طرح کند.

ادعای جعل برخلاف انکار و تردید که فقط در مورد اسناد عادی قابل طرح بودند، هم درمورد اسناد عادی و هم در خصوص اسناد رسمی میتواند طرح گردد. اما تفاوت در این است که اثبات جعل بر عهده مدعی آن بوده ولی در انکار و تردید اثبات صحت سند با کسی است که به آن استناد کرده است.

پس از ادعای جعل، دادگاه به طرف مقابل اعلام کرده که اصل سند را حاضر کند. اگر سند ظرف ده روز به دادگاه ارائه نگردد، از دلایل طرف خارج می شود.