مهریه ( عندالمطالبه و یا عندالاستطاعه )

• مهریه عندالمطالبه: پشت پرده یک انتظار

کلماتی که در مراسم عقد، با شور و شوق و گاه با بی‌تفاوتی از کنارشان می‌گذریم. اما همین دو کلمه، می‌تواند سرنوشت مالی و حتی عاطفی یک زندگی را به کلی تغییر دهد بسیاری از ما بر این باوریم که مهریه عندالمطالبه یعنی هر زمان زن اراده کند ، مرد باید آن را فوراً و تمام و کمال بپردازد امّا آیا این باور با واقعیت‌های حقوقی و اجتماعی جامعه ما همخوانی دارد؟

وقتی عندالمطالبه به عندالاستطاعه گره می‌خورد

در ظاهر ، مهریه عندالمطالبه به زن این قدرت را می‌دهد که هر زمان که خواست، مهریه‌اش را طلب کند؛ چه زندگی شیرین باشد و چه به طلاق منجر شود  امّا نکته‌ای که اغلب نادیده گرفته می‌شود، توانایی مالی مرد است قانونگذار در کنار حق مطالبه زن ، به وضعیت مالی مرد هم توجه کرده است یعنی اگر مرد توانایی پرداخت یکجای تمام مهریه را نداشته باشد ، می‌تواند درخواست اعسار دهد در این صورت دادگاه با بررسی دارایی‌ها ، شغل و درآمد مرد او را به پرداخت مهریه به صورت اقساط محکوم می‌کند ،  اینجاست که "عندالمطالبه" به نوعی به "عندالاستطاعه" تبدیل می‌شود یعنی هر چند زن حق مطالبه دارد ، اما وصول یکجایی آن عملاً وابسته به توانایی پرداخت مرد است این اقساط هم معمولاً به نسب کل مهریه مبلغ بسیار ناچیزی است ، مثلاً ماهی یک سکه طلا و یا حتی کمتر همین موضوع می‌تواند برای زن بسیار دلسردکننده باشد؛ چرا که وصول مهریه که قرار بود یک پشتوانه مالی باشد تبدیل به یک فرآیند طولانی و فرسایشی و گاه دهه‌ها طول می‌کشد.

• چالش‌ها و پیامدها: دو روی یک سکه

برای زنان ، این شرایط می‌تواند منجر به احساس سرخوردگی و تضییع حقوق شود پشتوانه مالی که قرار بود در زمان نیاز به کمکشان بیاید به یک وعده دور و دراز تبدیل می‌شود در دوران جدایی، این فرآیند طولانی می‌تواند بار روانی و مالی زیادی را بر دوش زن تحمیل کند از سوی دیگر مردان ، نیز با چالش‌های خاص خود مواجه‌اند حتی اگر توانایی پرداخت یکجای مهریه را نداشته باشند، محکومیت به پرداخت اقساط، هرچند کم یک بار مالی دائمی بر دوش آنها می‌گذارد این امر می‌تواند سال‌ها بر زندگی مالی و تصمیمات آنها سایه افکند که خود مشکلات بیشتری را به همراه دارد.

• راهکارها و نکات قابل توجه

برای اینکه مهریه عندالمطالبه ، به جای یک منبع اختلاف واقعاً یک پشتوانه باشد، لازم است زوجین در زمان عقد با آگاهی کامل اقدام کنند

• واقع‌بینی در تعیین مهریه: انتخاب مهریه‌ای متناسب با توانایی مالی واقعی مرد می‌تواند از بسیاری از مشکلات آینده جلوگیری کند.

• توافقات شفاف: اگرچه عندالمطالبه بودن یک اصل است ، امّا زوجین می‌توانند در خصوص نحوه پرداخت و توافقات دیگر نیز شفافیت بیشتری داشته باشند.

• مشاوره حقوقی: قبل از عقد و حتی در صورت بروز مشکل، مشاوره با وکیل متخصص حقوق خانواده می‌تواند راهگشا باشد و از پیچیدگی‌های آینده بکاهد.

• مهریه عندالمطالبه ، پدیده‌ای با ابعاد مختلف است که در ظاهر ساده امّا در عمل پیچیدگی‌های فراوانی دارد. شناخت این پیچیدگی‌ها برای هر دو طرف، زن و مرد، ضروری است تا بتوانند تصمیماتی آگاهانه بگیرند و از پیامدهای ناخواسته آن در امان بمانند در نهایت مهریه نه ابزاری برای انتقام است و نه راهی برای فرار از مسئولیت بلکه باید تعادلی منطقی بین حقوق زوجین و واقعیت‌های زندگی باشد.