تفاوت حضانت با قیومیت در حقوق ایران

نگارش: مهدی سعیدی‌خواه، وکیل پایه یک دادگستری

مقدمه

در حقوق خانواده و امور مربوط به کودکان، دو مفهوم مهم و گاه اشتباه گرفته شده وجود دارد که یکی «حضانت» و دیگری «قیومیت» است. این دو اصطلاح هرچند به هم مرتبط هستند، اما دارای ماهیت و دامنه مسئولیت متفاوتی می‌باشند. شناخت دقیق تفاوت حضانت و قیومیت برای والدین، مراجع قضایی و حقوقدانان اهمیت فراوانی دارد تا حقوق کودکان به درستی حفظ و اجرا شود.

تعریف حضانت

حضانت به معنای نگهداری، مراقبت، تربیت و تأمین نیازهای روزمره و روحی طفل است. بر اساس ماده ۱۱۶۸ قانون مدنی ایران، حضانت در درجه اول با والدینی است که طفل با آن‌ها زندگی می‌کند و در صورت جدایی پدر و مادر، حضانت تا سن هفت سالگی با مادر و پس از آن با پدر است مگر اینکه دادگاه مصلحت طفل را به گونه دیگری تشخیص دهد.

حضانت شامل مواردی مانند مراقبت روزانه، تأمین نیازهای جسمی، آموزش، پرورش و حمایت عاطفی کودک می‌شود و اساساً بر روی زندگی روزمره و تربیت فرزند تمرکز دارد.

تعریف قیومیت

قیومیت به معنای سرپرستی قانونی و اداره امور مالی، حقوقی و اموال طفل است. قیّم، شخصی است که به نمایندگی از طفل نابالغ، امور مالی او را اداره و از اموال او حفاظت می‌کند. قیومیت معمولا پس از فوت یا غیبت ولی قانونی (معمولاً پدر) به شخص دیگری واگذار می‌شود که توسط دادگاه تعیین می‌گردد.

ماده ۱۱۹۰ قانون مدنی تصریح می‌کند که قیومیت به معنای اداره اموال و انجام امور حقوقی شخص نابالغ است و وظیفه قیّم حفظ و اداره اموال کودک به نفع او است.

تفاوت‌های کلیدی بین حضانت و قیومیت