خصوصیات علامت تجاری

تعریف علامت تجاری

علامت در اصطلاح حقوقی، هر نشان قابل رؤیتی است که بتواند کالاها یا خدمات اشخاص حقیقی یا حقوقی را از هم متمایز سازد. به عبارت روشن تر علائم عبارتند از ابزارهای دیداری، شنیداری و یا آهنگین، به ویژه کلمات یا تصاویر که در یک بازار برای تشخیص محصولات و یا خدمات شرکتها از یکدیگر به کار گرفته می شوند …. . 

خصوصیات علامت تجاری

علامت تجاری باید خصوصیاتی را داشته باشد تا بعنوان یک مال صنعتی به ثبت برسد و مورد حمایت قانونگذار قرار گیرد و در صورت نبودن یکی از این ویژگی ها، اداره مالکیت صنعتی درخواست ثبت علامت را رد می کند. بنابراین دانستن این خصوصیات، با توجه به اینکه علامت تجاری که هر روز بیشتر از گذشته گسترس می یابد اهمیت زیادی دارد.

الف: خصوصیات ایجابی

تنها ویژگی ایجابی که علامت تجاری باید داشته باشد، این است که  علامت وجه تمایز داشته باشد. به این معنی که علامت نباید نشانه­ای ساده ای باشد که هر کس بتواند آن را استعمال کند یا آن که به صورتی باشد که با خود جنس اشتباه شود. با این تعبیر اسامی عام، اوصاف جنس و نشانه های ساده مانند خط مستقیم و اشکال هندسی نمی توانند به عنوان علامت اختیار شوند. انتخاب ارقام برای علامت تجاری اگر حاکی از کیفیت جنس نباشد و یا استفاده از حروف نیز اصولاً اشکالی ندارد. این مهمترین خصیصه علامت تجاری در نظام های حقوقی مختلف و همچنین در اسناد بین المللی است که به آن اشاره شده است.

ب: خصوصیات سلبی

خصوصیاتی است که علامت تجاری نباید داشته باشد، در غیر اینصورت قابل ثبت و حمایت نخواهد بود.

1- گمراه کننده نباشد.

مطابق بند (ج) ماده 32 قانون ثبت اختراعات، طرح های صنعتی و علائم تجاری، در صورتی که علامت تجاری گمراه کننده باشد قابل ثبت نیست. هدف از داشتن یک علامت تجاری، حمایت از مالک و همچنین عموم مردم از فریب خوردن است و هرگز نمی خواهد محصولات موجود در بازار چیزی ادعا شوند که نیستند.

2-  خلاف موازین شرعی یا نظم عمومی یا اخلاق حسنه نباشد.

بند (ب) ماده 32 قانون ثبت اختراعات، طرح های صنعتی و علائم تجاری، علائمی را که خلاف موازین شرعی یا نظم عمومی یا اخلاق حسنه باشد را قابل ثبت نمی داند. علائمی که استفاده یا انتشار آنها، به دلیل ویژگی و خصوصیت های تند، نژادگرانه، مخرب، محرک عصیان و شورش، مخالف حیا و عفت عمومی و حتی تحریک کننده، همه یا بعضی مصرف کنندگان را دچار شوک سازد، مخالف نظم و آداب نیکو و پسندیده به حساب می آید.

3- نشان مورد حمایت خاص نباشد.

علامت نباید یک نشان مورد حمایت خاص باشد. به این معنا که “عین یا تقلید نشان نظامی، پرچم، یا سایر نشان های مملکتی یا نام اختصاری یا حروف اول یک نام یا نشان رسمی متعلق به کشور، سازمان های بین الدولی یا سازمان هایی که تحت کنوانسیون های بین المللی تأسیس شده اند نمی توانند بعنوان علامت تجاری به ثبت برسند و حتی موارد مذکور نمی تواند یکی از اجزاء آن علامت باشد، مگر آن که توسط مقام صلاحیتدار کشور مربوط یا سازمان ذی ربط اجازه استفاده از آن صادر شود.”

4- علامت مورد درخواست ثبت با حقوق مکتسبه اشخاص ثالث معارض نباشد.

در ماده 32 قانون ثبت اختراعات، طرح های صنعتی و علائم تجاری، ثبت علامتی که عین یک علامت یا نام تجاری باشد که برای همان کالاها یا خدمات مشابه متعلق به مؤسسه دیگری در ایران معروف است باشد و یا عین یا شبیه آن قبلاً برای خدمات غیر مشابه ثبت و معروف شده باشد، ممکن نیست مشروط بر اینکه عرفاً میان استفاده از علامت و مالک علامت معروف ارتباط وجود داشته و ثبت آن به منافع مالک علامت قبلی لطمه وارد سازد. همچنین عین علامتی که قبلاً به نام مالک دیگری ثبت شده و یا تاریخ تقاضای ثبت آن مقدم یا دارای حق تقدم برای همان کالا و خدمات و یا برای کالا یا خدماتی است که به لحاظ ارتباط و شباهت موجب فریب و گمراهی شود، غیر قابل ثبت است. 

نویسنده: تکتم نیکوکار گلستان