افترای عملی

افترای عملی

مقدمه:

بسیار دیده شده است که برای این که شخصی به سبب انگیزه‌های مختلف به مدت طولانی به مجازات حبس و یا اعدام محکوم شود مقداری مواد مخدر مانند شیشه را در خانه یا اتومبیل وی جاسازی می‌کنند و با گزارش به مأمور کلانتری و یافتن مواد، فرد به زندان و یا اعدام محکوم می‌شود. به چنین فعلی، افترای عملی گفته می‌شود.

مستند قانونی جرم افترای عملی:

ماده 699 قانون مجازات اسلامی_کتاب پنجم مصوب سال 1375 اصلاحیه سال 1399 عنصر قانونی جرم افترای عملی است که به موجب این ماده، این فعل جرم‌انگاری شده است.

تعریف افترای عملی:

افترای عملی به این معنی است که شخصی برای متهم نمودن دیگری، آلات و ادواتی که یافتن آن در تصرف دیگری موجب اتهام او می‌شود را بدون اطلاع وی، متعلق به او قلمداد کند.

مقید به نتیجه بودن:

جرم افترای عملی مقید به نتیجه است و زمانی محقق می‌شود که شخصی که اشیای مذکوری که در ماده 699 قانون مجازات اسلامی_کتاب پنجم مصوب سال 1375 اصلاحیه 1399/02/23 به آنها اشاره شده است در تصرف وی یافت شده، تعقیب شده و تعقیب وی منتهی به صدور قرار منع تعقیب یا اعلام برائت قطعی شود. فلذا صرف متهم نمودن دیگری بدون محقق شدن تعقیب جزایی، جرم افترای عملی را به منصه ظهور نمی‌رساند.

عنصر معنوی جرم افترای عملی:

مرتکب باید به جرم بودن اشیای مذکور در ماده 699 علم داشته باشد مثلاً اگر حسن بدون اینکه بداند نگهداری مواد مخدر جرم است مواد مخدر را در تصرف حسین بگذارد مرتکب جرم افترای عملی نشده است. وانگهی عدم اطلاع شخصی که مال در اختیار وی گذاشته شده است شرط تحقق جرم است. به عنوان مثال اگر رضا اموال مسروقه را به جواد بدهد و جواد از مسروقه بودن اموال اطلاع داشته باشد رضا مرتکب جرم افترای عملی نشده است.

مجازات جرم افترای عملی:

حبس و شلاق مجازات مرتکب جرم افترای عملی است. بدین شرح که مرتکب جرم افترای عملی مطابق قانون به حبس از سه ماه تا یک سال و نیم و یا شلاق تا 74 ضربه شلاق محکوم خواهد شد. بنابراین با توجه به شرایط و متغیرهای موجود، مرتکب یا به حبس یا به شلاق محکوم خواهد شد.

قصد متهم نمودن دیگری:

برای تحقق جرم افترای عملی باید قصد شخصی که اشیاء را گذاشته یا مخفی کرده یا متعلق به دیگری قلمداد کرده است متهم نمودن دیگری باشد مثلاً اگر علی در حال فرار از پلیس، مواد مخدر را به خانه‌ محمد پرت کند(بدون اینکه قصد وی متهم نمودن محمد باشد) افترای عملی محقق نمی‌شود.

افترای زبانی و افترای عملی:

افترای غیرعملی یا زبانی در ماده 697 قانون مجازات اسلامی_کتاب پنجم مصوب سال 1375 اصلاحیه 1399 بیان شده است که مجازات آن، جزای نقدی درجه شش است یعنی بیش از 60/000/000 ریال(معادل شش میلیون تومان) تا 240/000/000 ریال(معادل بیست و چهار میلیون تومان) است. در افترای عملی فعلی در جهت متهم نمودن فرد به انجام می‌رسد اما در افترای لسانی، با صحبت و نوشته، دیگری را متهم به جرمی می‌کنند.

قوانین خاص کیفری در مورد جرم افترای عملی:

ماده 26 قانون اصلاحی قانون مبارزه با مواد مخدر و الحاق موادی به آن مصوب 1376/08/17 و اصلاحی 1389/05/09 به مصداق خاصی از جرم افترای عملی مربوط به مواد مخدر اشاره کرده است. این ماده مقرر می‌دارد:«هر کس به قصد متهم نمودن دیگری، مواد مخدر یا روان‌گردان‌های صنعتی غیردارویی و یا آلات و ادوات استعمال آن را در محلی قرار دهد به حداکثر مجازات همان جرم محکوم خواهد شد».