شرایط نکاح منقطع و موارد مربوط به آن و چگونگی گرفتن مهریه

با سلام خدمت دوستان عزیز 

مطابق ماده ۱۰۷۵ تا ۱۰۷۷ قانون مدنی که با عنوان نکاح منقطع از آن نام برده شده ، که البته اسامی دیگری نیز دارد از جمله عقد موقت، متعه، این مسئله هم به صورت قانونی و هم به صورت فقه شرعی مورد پذیرش قرار گرفته اما در چهارچوبی خاص که در ادامه به آن می‌پردازیم؛ 
۱. برای این که عقد موقت صحیح باشد، شرایط اختصاصی ای دارد که باید حتما رعایت شود ؛ الف _باید مدت زمان آن و ب_ میزان مهریه زن مشخص باشد که اگر هر کدام از این شرایط رعایت نشود عقد باطل می‌باشد.

پس زمانی که در دفاتر اسناد رسمی ازدواج و طلاق صیغه نکاح موقت خوانده می‌شود در سند عقدنامه مدت و مهریه ذکر می‌شود و اگر از سمت زوج مهریه پرداخت نشود مانند عقد دائم زوجه می‌تواند نسبت به دریافت مهریه از طریق ثبت و در صورت عدم وصول از طریق دادگاه نسبت به دریافت آن اقدام نماید.

حال بعضی مواقع شرایطی پیش می‌آید که زن و شوهر در دفتر ازدواج و طلاق حضور پیدا نکرده و از آنجا که صیغه ازدواج به صورت فقهی مستحب می‌باشد و حتی زن و مرد می‌توانند به زبان فارسی آن را اجرا نمایند این مسئله بین آنها به صورت شفاهی صورت می‌گیرد .

حال دو صورت به وجود می‌آید اول اینکه بین خودشان به صورت نوشته صورت مجلسی را تنظیم می‌کنند که اگر اینطور باشد ابتدا باید از طریق آن سند عادی ، نکاح موقت را اثبات نمود و بعد نسبت به دریافت مهریه اقدام کرد دوم اینکه کاملاً به صورت شفاهی باشد و هیچ نوشته‌ای بینشان نباشد که در این صورت اثبات نکاح منقطع بسیار سخت می‌باشد که باید از طریق ادله یا قرائن این امر را اثبات نمود مانند شهادت شهود.

پس بهتر است اگر همچین اتفاقی قرار است بیفتد حتماً در دفاتر اسناد رسمی ازدواج و طلاق و حتی الامکان اگر امکانش نبود به صورت دست نوشته بین خودشان این مسائل را عنوان نمایند.

۲. نکاح منقطع مانند نکاح دائم برای صحتش یک سری  شرایط عمومی نیز دارد از جمله: داشتن قصد برای ایجاد عقد، رضایت داشتن برای انعقاد عقد، نبودن مانع برای ازدواج به طور مثال زن شوهر نداشته باشد، و در آخر هم رعایت شرایط ازدواج موقت دختر باکره ؛ یعنی اذن پدر یا جد پدری آنها .

۳. نفقه :مسئله دیگری که در نکاح منقطع مهم می باشد و با نکاح دائم متفاوت است این است که در ازدواج موقت اصولا به زن نفقه تعلق نمی گیرد ، مطابق قانون مدنی ، مرد تکلیفی بابت پرداخت نفقه به همسر موقت خود ندارد . بلکه زن تنها در صورتی مستحق نفقه است که توافقی حاصل شده باشد یا عقد بر مبنای آن جاری شده باشد به این معنی که در حین عقد شرط شود که به زن حتما نفقه تعلق گرفته شود.

۴. مسئله توارث : مطابق قانون مدنی در نکاح منقطع رابطه توارثی میان زن و مرد شکل نمی گیرد . یعنی اگر یکی از مرد و زنی که به عقد موقت به زوجیت هم در آمده اند فوت کند ، دیگری از ایشان ارث نمی برد حتی اگر در عقد شرط شده باشد. و فقط در صورتی اموال زن یا شوهر در ازدواج موقت به همسرش می رسد که این را وصیت کند. ( آن هم نهایت تا یک سوم اموال خودشان )

۵. شرایط انحلال عقد موقت :

در ازدواج موقت نمی توان طلاق گرفت و زن و شوهر باید برای اتمام رابطه زوجیت خود باید تا پایان مدت صیغه صبر کنند.

البته قانون این مسئله را بدون چاره نگذاشته و راهکارهایی ارائه داده است ازجمله  ؛

_ فوت یکی از زوجین: مانند ازدواج دائم که عقد منفسخ می شود.

_ بذل مدت : که به معنای بخشیدن مدت زمان باقی مانده از صیغه است . بذل مدت ازدواج موقت از جمله اختیارات شوهر می باشد و هر زمان که بخواهد می تواند مدت باقی مانده را به زن ببخشد و به عقد موقت خاتمه دهد. شوهر می تواند در زمان انعقاد ازدواج موقت به زن، وکالت در بذل بدهد و با استناد به آن زن می تواند هر زمان که بخواهد. مدت باقی مانده از ازدواج را بذل کند.

_ انقضای مدت ؛ انقضای مدت در عقد موقت عبارت است از پایان یافتن مدتی که حین عقد موقت تعیین شده است که پس از سپری شدن این مدت، بین زن و مرد دیگر رابطه زوجیت نیست.
۶. در آخر راجع به مسئله مهم ثبت ازدواج موقت میپردازیم ‌که ممکن است مشکلات عدیده ای را ایجاد نماید :
ثبت ازدواج موقت اختیاری است و لذا قاعدتا مرد تکلیفی در این خصوص ندارد و در صورتی که ازدواج موقت را ثبت نکند، مجازات نمی شود. با این حال شرایطی وجود دارد که مرد مکلف است ازدواج موقت را ثبت کند. این شرایط عباتند از: 
_باردار شدن زن: در صورتی که زن باردار شود برای گرفتن شناسنامه برای فرزند، لازم است ازدواج موقت ثبت شود.
_ توافق طرفین: زن و شوهر با موافقت هم، ازدواج موقت خود را به ثبت برسانند.
_ شرط ضمن عقد: در ازدواج موقت شرط شده باشد که صیغه حتما ثبت شود.

در آخر با تشکر از توجهتان نسبت به مقاله مذکور لازم‌به ذکر است که موارد دیگری نیز وجود دارد که کاملا با ازدواج دائم متفاوت می باشد اما برای جلوگیری از اطاله کلام و پرداختن به مسائل مهمتر به همین مقدار بسنده گردید . امیدوارم حتی کمی هم شده به آگاهی عزیزان افزوده شده باشد.

با تشکر_ سعید پارسائی فر